Konopie

Konopie
	; Cannabis sativa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	różopodobne
Rząd	różowce
Rodzina	konopiowate
Rodzaj	konopie
	Nazwa systematyczna
	Cannabis L.; Sp. Pl.: 1027 (1753)
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Konopie (Cannabis L.) – rodzaj roślin należący do rodziny konopiowatych. Rodzaj dość powszechnie uznawany jest przez botaników za monotypowy z konopiami siewnymi (Cannabis sativa) jako jedynym gatunkiem. Część badaczy wydziela jednak kilka gatunków w obrębie rodzaju. Koncepcja wyróżnienia konopi indyjskich pojawiła się po raz pierwszy w roku 1783 w "Encyclopedique de botanique". Gatunek został opisany przez Jeana Baptiste Pierre Antoine de Monet de Lamarcka^[4]. Badania genetyczne na roślinach pochodzących z różnych części świata potwierdzają politypową koncepcję rodzaju i pozwalają wyróżnić konopie siewne, indyjskie i dzikie oraz siedem taksonów domniemanych. Wyniki te pozwalają przypisać pulę genową roślin uprawianych na nasiona i włókna w Europie, Azji Mniejszej, Azji środkowej do C. sativum. Rośliny należące do puli genowej C. indica uprawiane są na nasiona i włókna w Azji wschodniej, jako narkotyk w Azji południowej, Afryce i Ameryce Łacińskiej oraz rosną jako rośliny dzikie w Indiach i Nepalu. Trzecia pula genowa obejmuje rośliny ruderalne w Azji środkowej^[5]. Rośliny określane jako konopie dzikie C. ruderalis rejestrowane m.in. w Europie i Polsce, są zdziczałymi formami C. sativa i ich odrębność taksonomiczna jest wątpliwa^[6].

Siostrzanym rodzajem jest chmiel Humulus^[2]. Prawdopodobnie pierwotnym miejscem występowania konopi są okolice jeziora Kuku-nor na Wyżynie Tybetańskiej, skąd rodzaj rozprzestrzenił się do Europy około 6 mln lat temu i wschodnich Chin nieco ponad 1 milion lat temu. Najstarsze pozostałości pyłku na południe od Himalajów datowane są na około 325 600 lat temu, a w Japonii na około 10 000 lat temu^[7].

Podział na gatunki^[8]^[3]

konopie siewne Cannabis sativa L.

Gatunki, których odrębność taksonomiczna jest kwestionowana^[8]^[6]:

konopie indyjskie Cannabis indica Lam.
konopie dzikie Cannabis ruderalis Janisch.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
↑ ^a ^b Cannabis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-13].
↑ William A. Emboden. Cannabis — a polytypic genus. „Economic Botany”. 28 (3), s. 304–310, 1974. DOI: 10.1007/BF02861427. ISSN 0013-0001. (ang.).
↑ Karl W. Hillig. Genetic evidence for speciation in Cannabis (Cannabaceae). „Genetic Resources and Crop Evolution”. 52 (2), s. 161–180, 2005. DOI: 10.1007/s10722-003-4452-y. ISSN 0925-9864. (ang.).
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 48, 208, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ John M.J.M. McPartland John M.J.M., WilliamW. Hegman WilliamW., TengwenT. Long TengwenT., Cannabis in Asia: its center of origin and early cultivation, based on a synthesis of subfossil pollen and archaeobotanical studies, „Vegetation History and Archaeobotany”, 2019, DOI: 10.1007/s00334-019-00731-8 (ang.).
↑ ^a ^b Genus Cannabis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-05-13].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).

[powo-3] Cannabis L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-05-13].

[Emboden-1974-4] William A. Emboden. Cannabis — a polytypic genus. „Economic Botany”. 28 (3), s. 304–310, 1974. DOI: 10.1007/BF02861427. ISSN 0013-0001. (ang.).

[Hillig-2005-5] Karl W. Hillig. Genetic evidence for speciation in Cannabis (Cannabaceae). „Genetic Resources and Crop Evolution”. 52 (2), s. 161–180, 2005. DOI: 10.1007/s10722-003-4452-y. ISSN 0925-9864. (ang.).

[checklist-6] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 48, 208, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mcpartland-7] John M.J.M. McPartland John M.J.M., WilliamW. Hegman WilliamW., TengwenT. Long TengwenT., Cannabis in Asia: its center of origin and early cultivation, based on a synthesis of subfossil pollen and archaeobotanical studies, „Vegetation History and Archaeobotany”, 2019, DOI: 10.1007/s00334-019-00731-8 (ang.).

[grin-8] Genus Cannabis L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2022-05-13].

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]