Komenda Rejonu Uzupełnień Płock
Komenda Rejonu Uzupełnień Płock (KRU Płock) – organ wojskowy właściwy w sprawach uzupełnień Sił Zbrojnych II Rzeczypospolitej i administracji rezerw w powierzonym mu rejonie[1].
Historia | |
Państwo | |
---|---|
Sformowanie |
1919 |
Rozformowanie |
1939 |
Tradycje | |
Rodowód |
PKU Płock XXV |
Działania zbrojne | |
wojna polsko-bolszewicka kampania wrześniowa | |
Organizacja | |
Dyslokacja | |
Podległość |
DOGen. „Warszawa” |
Skład |
PKU typ III |
Historia komendy
edytujW 1917 na terenie Płocka funkcjonował Główny Urząd Zaciągu[2]. Z chwilą wejścia w życie rozkazu i sformowania nowego PKU, Główny Urząd Zaciągu do Wojska Polskiego zobowiązany był przekazać całość dokumentacji tej PKU na obszarze której znajdował się[3]. Dodatkowo GUZ w Płocku i w Mławie przekazał dokumentację do PKU Ciechanów XII[3].
12 lutego 1919 roku „z powodu zbyt wielkiej ilości powiatów wchodzących w skład PKU Ciechanów XII oraz trudności komuniacyjnych” minister spraw wojskowych wyłączył z niej powiaty lipnowski, płocki, rypiński i sierpecki. Powiat lipnowski został włączony do PKU Włocławek XI, natomiast dla powiatów płockiego, rypińskiego i sierpeckiego została utworzona XXV Powiatowa Komenda Uzupełnień w Płocku[4].
W czerwcu 1921 roku PKU 6 pp Leg. była podporządkowana Dowództwu Okręgu Generalnego „Warszawa” i nadal obejmowała swoją właściwością powiaty: płocki, rypiński i sierpecki[5].
5 listopada 1921 roku dowódca Okręgu Generalnego „Warszawa”, w związku z reorganizacją urzędów poborowych, ogłosił przydziały oficerów i urzędników wojskowych w Komendzie Okręgu Poborowego Płock[6].
15 listopada 1921 roku, po wprowadzeniu podziału kraju na dziesięć okręgów korpusów oraz wprowadzeniu pokojowej organizacji służby poborowej, dotychczasowa PKU 6 pp Leg. została przemianowana na Powiatową Komendę Uzupełnień Płock i podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie. Okręg poborowy PKU Płock obejmował powiaty: gostyniński i płocki. Powiat rypiński został włączony do nowo powstałej PKU Lipno, a powiat sierpecki do nowo utworzonej PKU Modlin, natomiast powiat gostyniński wyłączony został z dotychczasowej PKU 10 pp w Łowiczu[7][8][9][10].
17 stycznia 1922 roku na zebraniu oficerskim garnizonu Płock ukonstytuowało się miejscowe Koło Towarzystwa Wiedzy Wojskowej. Przewodniczącym wydziału koła wybrany został komendant PKU płk Stanisław Eulagiusz Sobolewski[11].
18 listopada 1924 roku weszła w życie ustawa z dnia 23 maja 1924 roku o powszechnym obowiązku służby wojskowej[12], a 15 kwietnia 1925 roku rozporządzenie wykonawcze ministra spraw wojskowych do tejże ustawy, wydane 21 marca tego roku wspólnie z ministrami: spraw wewnętrznych, zagranicznych, sprawiedliwości, skarbu, kolei, wyznań religijnych i oświecenia publicznego, rolnictwa i dóbr państwowych oraz przemysłu i handlu[10]. Wydanie obu aktów prawnych wiązało się z przejęciem przez władze cywilne (administracji I instancji) większości zadań związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem poboru[13][14]. Przekazanie większości zadań władzom cywilnym umożliwiło organom służby poborowej zajęcie się wyłącznie racjonalnym rozdziałem rekruta oraz ewidencją i administracją rezerw. Do tych zadań dostosowana została organizacja wewnętrzna powiatowych komend uzupełnień i ich składy osobowe. Poszczególne komendy różniły się między sobą składem osobowym w zależności od wielkości administrowanego terenu[15].
Zadania i nowa organizacja PKU określone zostały w wydanej 27 maja 1925 roku instrukcji organizacyjnej służby poborowej na stopie pokojowej[13]. W skład PKU Płock wchodziły dwa referaty: I) referat administracji rezerw i II) referat poborowy[13]. Nowa organizacja i obsada służby poborowej na stopie pokojowej według stanów osobowych L. O. I. Szt. Gen. 3477/Org. 25 została ogłoszona 4 lutego 1926 roku. Z tą chwilą zniesione zostały stanowiska oficerów ewidencyjnych[16][17][18].
12 marca 1926 roku została ogłoszona obsada personalna Przysposobienia Wojskowego, zatwierdzona rozkazem Dep. I L. 6000/26 przez pełniącego obowiązki szefa Sztabu Generalnego gen. dyw. Edmunda Kesslera, w imieniu ministra spraw wojskowych. Zgodnie z nową organizacją pokojową Przysposobienia Wojskowego zostały zlikwidowane stanowiska oficerów instrukcyjnych przy PKU, a w ich miejsce utworzone rozkazem Oddz. I Szt. Gen. L. 7600/Org. 25 stanowiska oficerów przysposobienia wojskowego w pułkach piechoty[19].
Od 1926 roku, obok ustawy o powszechnym obowiązku służby wojskowej i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność PKU Płock normowała „Tymczasowa instrukcja służbowa dla PKU”, wprowadzona do użytku rozkazem MSWojsk. Dep. Piech. L. 100/26 Pob.[20]
W marcu 1930 roku PKU Płock była nadal podporządkowana Dowództwu Okręgu Korpusu Nr I w Warszawie i administrowała powiatami: płockim i gostyńskim[21]. W grudniu tego roku komenda posiadała skład osobowy typ III[20].
31 lipca 1931 roku gen. dyw. Kazimierz Fabrycy, w zastępstwie ministra spraw wojskowych, rozkazem B. Og. Org. 4031 Org. wprowadził zmiany w organizacji służby poborowej na stopie pokojowej. Zmiany te polegały między innymi na zamianie stanowisk oficerów administracji w PKU na stanowiska oficerów broni (piechoty) oraz zmniejszeniu składu osobowego PKU typ I–IV o jednego oficera i zwiększeniu o jednego urzędnika II kategorii. Liczba szeregowych zawodowych i niezawodowych oraz urzędników III kategorii i niższych funkcjonariuszy pozostała bez zmian[22].
1 lipca 1938 roku weszła w życie nowa organizacja służby uzupełnień, zgodnie z którą dotychczasowa Powiatowa Komenda Uzupełnień Płock została przemianowana na Komendę Rejonu Uzupełnień Płock przy czym nazwa ta zaczęła obowiązywać 1 września 1938 roku[23], z chwilą wejścia w życie ustawy z dnia 9 kwietnia 1938 roku o powszechnym obowiązku wojskowym[24]. Obok wspomnianej ustawy i rozporządzeń wykonawczych do niej, działalność KRU Płock normowały przepisy służbowe MSWojsk. D.D.O. L. 500/Org. Tjn. Organizacja służby uzupełnień na stopie pokojowej z 13 czerwca 1938 roku. Zgodnie z tymi przepisami komenda rejonu uzupełnień była organem wykonawczym służby uzupełnień[25] .
Komendant rejonu uzupełnień w sprawach dotyczących uzupełnień Sił Zbrojnych i administracji rezerw podlegał bezpośrednio dowódcy Okręgu Korpusu Nr I, który był okręgowym organem kierowniczym służby uzupełnień. Rejon uzupełnień obejmował powiaty: płocki i gostyniński[1].
Obsada personalna
edytujPoniżej przedstawiono wykaz oficerów zajmujących stanowisko komendanta Powiatowej Komendy Uzupełnień i komendanta rejonu uzupełnień oraz wykaz osób funkcyjnych (oficerów i urzędników wojskowych) pełniących służbę w PKU i KRU Płock, z uwzględnieniem najważniejszych zmian organizacyjnych przeprowadzonych w 1926 i 1938 roku.
Komendanci | ||
---|---|---|
Stopień, imię i nazwisko | Okres pełnienia funkcji | Kolejne stanowisko (dalsze losy) |
płk piech. Florentyn Zapaśnik[26] | od IX 1921[27][6] | |
płk piech. Stanisław Eulagiusz Sobolewski | 1922 | |
mjr piech. Józef Włodek | 1923[28] – VIII 1924 | komendant PKU Pułtusk[29] |
ppłk piech. Eugeniusz Grzegorz Pieczkowski | VIII 1924[29] – 30 IX 1927[30] | stan spoczynku |
płk piech. Alojzy Łukawski[a] | IX 1927[32] – 30 XI 1928[33] | stan spoczynku |
ppłk dypl. art. Artur Pepłowski | XI 1928[34] – III 1929 | |
mjr piech. Czesław Bereza[b] | III 1929[41] – IX 1930[42] | dyspozycja dowódcy OK I |
mjr piech. Aleksander Sabliński | IX 1930[43] – III 1934[44] | dyspozycja dowódcy OK I |
mjr piech. Stanisław II Stankiewicz | VI 1934[45] – 1939[46] |
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1921–1925[47][48] | |||
---|---|---|---|
I referent | kpt. piech. Mieczysław Truszkowski | był w 1921[6] – II 1926 | kierownik I referatu |
II referent | urzędnik wojsk. XI rangi Antoni Czechowski | był w 1921[6] | |
urzędnik wojsk. XI rangi Włodzimierz Janczyszyn | 1923 | ||
por. kanc. Bolesław Stypułkowski | 1924 – II 1926 | kierownik II referatu | |
oficer instrukcyjny | urzędnik wojsk. XI rangi Włodzimierz Janczyszyn | był w 1921[6] | |
por. / kpt. piech. Edward Ostrowski[c] | 1923 – III 1926 | 32 pp | |
oficer ewidencyjny na powiat gostyniński | por. kanc. Włodzimierz Janczyszyn | do IX 1924 | OE Płock |
oficer ewidencyjny na powiat płocki | por. piech. Bolesław Stypułkowski | XII 1923[49] – IX 1924[50] | II referent |
por. kanc. Włodzimierz Janczyszyn | IX[50] – 1 XII 1924[51] | PKU Kołomyja | |
por. rez. piech. zatrz. w sł. czyn. Antoni Kozłowicz | od III 1925[52] | ||
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych PKU w latach 1926–1938[53][54][55] | |||
kierownik I referatu administracji rezerw
i zastępca komendanta |
kpt. piech. Mieczysław Truszkowski | II 1926 – IX 1930[56] | kierownik I referatu PKU Miechów |
kpt. piech. Edward Marian Magda[d] | IX 1930[59] – był w VI 1935 | ||
kierownik II referatu poborowego | por. / kpt. kanc. Bolesław Teodor Stypułkowski | II 1926 – IX 1930[60] | Gabinet Ministra Spraw Wojskowych |
por. kanc. Stefan I Markiewicz[e] | IX 1930[64] – 1 VIII 1932[65] | praktyka u płatnika 8 pal | |
kpt. piech. Paweł Rosa | 15 VII 1932[66], był w VI 1935 | ||
referent | por. kanc. Edward Kamiński | od II 1926 | |
por. kanc. Stefan I Markiewicz | IX 1930[43] | kierownik II referatu | |
Obsada pozostałych stanowisk funkcyjnych KRU w latach 1938–1939[46][f] | |||
kierownik I referatu ewidencji | kpt. adm. (piech.) Paweł Rosa | był w III 1939 | †1940 Charków[68] |
kierownik II referatu uzupełnień | kpt. adm. (piech.) Zygmunt Stanisław Tymański[g] | był w III 1939 | †1940 Charków |
Uwagi
edytuj- ↑ Płk piech. Alojzy Łukawski w marcu 1927 roku został zwolniony ze stanowiska oficera sztabowego przysposobienia wojskowego przy 8 DP i przeniesiony służbowo do PKU Płock celem odbycia praktyki poborowej[31]. We wrześniu tego roku został przydzielony do PKU na stanowisko komendanta.
- ↑ Mjr piech. Czesław Bereza (ur. 11 sierpnia 1891). W 1921 roku pełnił służbę w 10 Baonie Celnym na stanowisku dowódcy 1. kompanii, a jego oddziałem macierzystym był 52 pp[35]. W 1923 roku pełnił służbę w 51 pp w Brzeżanach[36]. 1 grudnia 1924 roku został mianowany majorem ze starszeństwem z 15 sierpnia 1924 roku w korpusie oficerów piechoty. W lutym 1926 roku został zatwierdzony na stanowisku kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta PKU Brzeżany[37]. W lutym 1927 roku został przeniesiony do PKU Stanisławów na takie samo stanowisko[38]. 23 grudnia tego roku został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku[39]. W marcu 1929 roku został przeniesiony do PKU Płock na stanowisko pełniącego obowiązki komendanta. We wrześniu 1930 roku został zwolniony z zajmowanego stanowiska i oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr I. Z dniem 31 stycznia 1931 roku został przeniesiony w stan spoczynku[40].
- ↑ Mjr dypl. piech. Edward Marceli Ostrowski (ur. 18 lutego 1897) był odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości, Krzyżem Walecznych (trzykrotnie) i Złotym Krzyżem Zasługi. Pełniąc służbę w PKU Płock pozostawał oficerem nadetatowym 6 pp Leg. W marcu 1926 roku, w związku z likwidacją stanowiska oficera instrukcyjnego, został przeniesiony do 32 pp w Modlinie.
- ↑ Kpt. piech. Edward Marian Magda (ur. 4 października 1889). W czasie I wojny światowej walczył w szeregach Pułku Strzelców Nr 17. Na stopień chorążego został mianowany ze starszeństwem z 1 października 1917 roku w korpusie oficerów rezerwy c. k. Obrony Krajowej. W latach 1921–1924 pełnił służbę w 8 dżand. w Toruniu. W marcu 1924 roku został przeniesiony z korpusu oficerów żandarmerii do korpusu oficerów piechoty w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 305,1 lokatą, z równoczesnym wcieleniem do 63 pp w Toruniu[57]. W tym samym roku został przeniesiony do 4 psp w Cieszynie i mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 lipca 1923 roku w korpusie oficerów piechoty. We wrześniu 1930 roku został przeniesiony z 4 psp do PKU Płock na stanowisko kierownika I referatu administracji rezerw i zastępcy komendanta. W 1938 roku, będąc w stanie spoczynku, został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[58].
- ↑ Por. kanc. Stefan I Markiewicz z dniem 1 sierpnia 1932 roku skierowany został na czteromiesięczną praktykę u płatnika 8 pal. Po zakończeniu praktyki porucznik Markiewicz został przeniesiony do 4 psk w Płocku na stanowisko płatnika[61], a z dniem 15 sierpnia 1933 roku został przeniesiony do korpusu oficerów intendentów[62]. W czasie kampanii wrześniowej 1939 roku walczył w składzie 4 psk na stanowisku oficera płatnika. W 1940 roku został zamordowany w Charkowie[63].
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939 roku, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939 roku[67].
- ↑ Kpt. adm. (piech.) Zygmunt Stanisław Tymański ur. 29 maja 1896 roku w Muszynie, w rodzinie Wincentego i Marii z Bujarskich. Do Wojska Polskiego został przyjęty w stopniu chorążego. Walczył na froncie wschodnim w szeregach 32 pp. Od kwietnia 1920 roku pełnił służbę w Departamencie Sprawiedliwości MSWojsk. W czasie pokoju pełnił służbę w Wojskowym Więzieniu Śledczym nr II w Lublinie. 1 grudnia 1924 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 roku i 1. lokatą w korpusie oficerów administracji (dział więziennictwa)[69]. Z dniem 1 lutego 1926 roku został przydzielony do Wojskowego Więzienia Śledczego nr III w Wilnie na stanowisko komendanta. W kierowanej przez niego jednostce penitencjarnej, po przewrocie majowym, przebywali generałowie: Tadeusz Rozwadowski, Juliusz Malczewski, Bolesław Jaźwiński i Włodzimierz Zagórski (do 6 sierpnia 1927 roku). Wiosną 1940 roku został zamordowany w Charkowie[70]. W 1938 roku został odznaczony Srebrnym Krzyżem Zasługi[71].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dz.U. z 1939 r. nr 20, poz. 131.
- ↑ Szandrocho 2011 ↓, s. 42.
- ↑ a b Szandrocho 2011 ↓, s. 47.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 19 z 19 lutego 1919 roku, poz. 625.
- ↑ Rozkaz DOGen. Kielce Nr 69 z 23 czerwca 1921 roku, zał. nr 2 do pkt 11
- ↑ a b c d e Przydziały oficerów w związku z reorganizacją Urzędów Poborowych. „Rozkaz Dowództwa Okręgu Generalnego Warszawa”. 179, s. 4–5, 1921-11-05. Warszawa.
- ↑ Almanach oficerski 1923/24 ↓, s. 34.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1469, 1472, 1475.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1338, 1341, 1344.
- ↑ a b Dz.U. z 1925 r. nr 37, poz. 252.
- ↑ Korespondencje. Z Płocka. „Polska Zbrojna”. 33, s. 4, 1922-02-03. Warszawa.
- ↑ Dz.U. z 1924 r. nr 61, poz. 609.
- ↑ a b c Jarno 2001 ↓, s. 169.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, autor użył sformułowania „wszystkie czynności przygotowawcze do poboru, jak również jego przeprowadzenie przeszły do władz administracyjnych”, co nie odpowiadało podziałowi kompetencji władz wojskowych i cywilnych, określonych we wspomnianych aktach prawa.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393–394.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7-20.
- ↑ Moczyński 1928 ↓, s. 393, wg autora stanowiska oficerów ewidencyjnych, po krótkotrwałym przydzieleniu ich do władz administracyjnych, zostały zniesione w 1925 roku.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 169, autor także datuje zniesienie stanowisk oficerów ewidencyjnych na rok 1925, co stoi w sprzeczności z ogłoszoną 4 lutego 1926 roku obsadą służby poborowej na stopie pokojowej.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 1-10.
- ↑ a b Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 40 z 23 grudnia 1930 roku, poz. 471.
- ↑ Dz.U. z 1930 r. nr 31, poz. 270.
- ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 23 z 31 lipca 1931 roku, poz. 290.
- ↑ Jarno 2001 ↓, s. 173.
- ↑ Dz.U. z 1938 r. nr 25, poz. 220.
- ↑ Historia WKU Suwałki ↓.
- ↑ Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны : Запасник Флорентин Станиславович. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2023-01-28]. (ros.).
- ↑ Obsada dowództw. [w:] Oddział II, sygn. I.303.4.59, s. 170 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-28].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1475.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 84 z 26 sierpnia 1924 roku, s. 476.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 19 z 22 lipca 1927 roku, s. 215.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 31 marca 1927 roku, s. 97.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 22 z 25 sierpnia 1927 roku, s. 256.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 28 stycznia 1928 roku, s. 21.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 356.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 165.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 269, 406.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 14.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 4 lutego 1927 roku, s. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927 roku. Dodatek Nr 1, s. 2.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 33.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 12 marca 1929 roku, s. 92.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 288.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 303.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 30 marca 1934 roku, s. 133.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 7 czerwca 1934 roku, s. 159.
- ↑ a b Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 854.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 140, 1475, 1558.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1344.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 76 z 12 grudnia 1923 roku, s. 711, przydzielony z 68 pp na stanowisko OE Płock z równoczesnym przeniesieniem do korpusu oficerów administracji, dział kancelaryjny.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 25 września 1924 roku, s. 542.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 116 z 31 października 1924 roku, s. 649.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 20 marca 1925 roku, s. 159.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Dodatek do Nr 9 z 4 lutego 1926 roku, s. 7.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. XII, 520.
- ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 20, 38, 44.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 10.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 26 z 15 marca 1924 roku, s. 127.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 50.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 12.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 302.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 11 kwietnia 1933 roku, s. 88.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 15 września 1933 roku, s. 184.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 332.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931 roku, s. 29.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 436.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932 roku, s. 417.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 453.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 746.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 570.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 11 listopada 1938 roku, s. 40.
Bibliografia
edytuj- Schematismus für das k.u.k. Heer und für die k.u.k. Kriegsmarine für 1912. Wien: K. K. Hof und Staatsdruckerei, Dezember 1911. (niem.).
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych piechoty. 5 czerwca 1935. Dodatek bezpłatny dla prenumeratorów „Przeglądu Piechoty”. Jagiellońska Biblioteka Cyfrowa, 1935. [dostęp 2016-06-05].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Karol Firich, Stanisław Krzysik, Tadeusz Kutrzeba, Stanisław Müller, Józef Wiatr: Almanach oficerski na rok 1923/24 zeszyt 2, dział III. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Wydawniczy, 1923.
- Witold Jarno: Okręg Korpusu Wojska Polskiego nr IV Łódź 1918-1939. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”, 2001. ISBN 83-88679-10-4.
- Jarosław Kowalewski: Historia Wojskowej Komendy Uzupełnień w Suwałkach. Wojskowa Komenda Uzupełnień w Suwałkach. [dostęp 2019-05-18].
- Henryk Moczyński: Służba poborowa. W: Dziesięciolecie Odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej 1918–1928. Henryk Stanisław Mościcki (red.) Włodzimierz Dzwonkowski (red.) Tadeusz Bałaban (red.). Warszawa: Tadeusz Złotnicki, 1928, s. 391–394.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Robert Szandrocho: 90 lat terenowych organów administracji wojskowej w Polsce. Wrocław: Wrocławskie Wydawnictwo Naukowe Atla 2, 2011. ISBN 978-83-60732-61-8.