Kościół św. Józefa w Łodzi

Kościół pw. św. Józefa w Łodzi
	nr rej. A/10 (kościół), A/11 (dzwonnica) z dnia 20.01.1970
	kościół parafialny
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Łódź
Adres	Ogrodowa 22, 91-065 Łódź
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Św. Józefa Oblubieńca NMP w Łodzi
Wezwanie	św. Józefa,; do 1888 roku Wniebowzięcia NMP
Wspomnienie liturgiczne	19 marca
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1765
Data zakończenia budowy	1768
Data poświęcenia	1768 i 1888
Fundator	abp Antoni Ostrowski, Izrael Poznański
Dane świątyni
Świątynia; • materiał bud.	; • drewno
Ołtarz; • liczba ołtarzy; • wezwania ołtarzy bocznych	; 5; Matki Boskiej Bolesnej, Męki Pańskiej, Jana Chrzciciela, Matki Boskiej Częstochowskiej
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów	; 18
Dzwonnica; • typ dzwonnicy; • nazwa dzwonu	; wolnostojąca; Stanisław
	Położenie na mapie Łodzi Kościół św. Józefa
	Położenie na mapie Polski Kościół św. Józefa
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Kościół św. Józefa
	51°46′39,4″N 19°26′56,2″E/51,777611 19,448944
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół św. Józefa (dawniej Kościół pw. Wniebowzięcia NMP) – rzymskokatolicki kościół parafialny z II poł. XVIII wieku przy ul. Ogrodowej 22 w Łodzi. Najstarszy łódzki kościół^[a] i jedyny zachowany budynek z czasów Łodzi rolniczej.

Historia

W 1763 roku pierwszą łódzką świątynię z XIV wieku wizytował ks. kan. Antonii Sikorski, który uznał, że ówczesna świątynia nie nadaje się do użytku i grozi zawaleniem^[2]. Na polecenie biskupa kujawskiego Antoniego Ostrowskiego rozebrano ją. Budowę z funduszy biskupa Ostrowskiego rozpoczęto w 1765 roku. Nowy kościół pod wezwaniem Wniebowzięcia NMP stanął w tym samym miejscu, na obecnym placu Kościelnym. Został konsekrowany w 1768 roku. Niewielki modrzewiowy kościółek na planie prostokąta miał niecałe 8 metrów szerokości, 14 metrów długości i ponad 6 metrów wysokości. W latach 30. XIX wieku kościół stał się za ciasny i dlatego zlecono wydłużenie kościoła do ponad 30 metrów. Prace wykonano w latach 1835–1837 pod nadzorem majstra budowniczego Fryderyka Hoffmana^[3]. Kolejnej przebudowy dokonano w 1881 roku, a ponieważ nie była ona wystarczająca w 1888 postanowiono postawić nowy, murowany kościół Wniebowzięcia NMP. Ówczesny proboszcz parafii ks. Jan Siemiec postanowił jednak uchronić drewnianą świątynię, przenosząc ją w nowe miejsce. Wybraną lokalizacją był dawny (pierwszy w Łodzi) cmentarz katolicki przy ul. Ogrodowej, nieczynny od 1852 roku^[4]. Władze poinformowano, że w ołtarzu głównym zostanie umieszczony obraz św. Mikołaja, patrona cara. Przenosin budynku dokonali robotnicy fabryki Poznańskiego pod nadzorem architekta Konstantego Wojciechowskiego^[5]. Prace rozpoczęto 10 kwietnia 1888 roku. Według legendy samo przenoszenie trwało zaledwie jeden dzień. Prace ukończono 10 maja, a 21 maja 1888 arcybiskup warszawski Wincenty Teofil Popiel dokonał rekonsekracji kościoła, nadając mu za patrona św. Józefa. Do roku 1909 pełnił funkcję świątyni filialnej, natomiast w roku 1910 erygowano parafię pw. św. Józefa, której stał się siedzibą. Pierwszym proboszczem parafii został ks. inf. Henryk Przeździecki. Dokonał on kolejnej rozbudowy poszerzając kościół o nawy boczne, dobudowując kaplice boczne i przebudowując prezbiterium. Odkupił on również przylegający do kościoła teren zamkniętego cmentarza ewangelickiego, który zaaranżowano na park parafialny. W tym samym okresie rodzina Poznańskich ufundowała 5 nowych ołtarzy wykonanych przez firmę Święty Wojciech w Poznaniu^[6]^[7]. W 1935 roku wyremontowano dzwonnicę i umieszczono w niej dzwony: Józef, Walenty, Antoni, skradzione przez hitlerowców w czasie II wojny światowej, kiedy to kościół został zamknięty^[b]. W 1951 roku ufundowano nowe, większe organy, które zastąpiły te 12 głosowe z końca XIX wieku^[8]. W 1957 roku, poszerzono kaplice boczne wstawiając w nich drzwi. W 2008 roku oddano do użytku, po długim czasie zapuszczenia, park parafialny.

29 lipca 2023 r. kard. Grzegorz Ryś wraz z duchownymi łódzkich wspólnot chrześcijańskich poprowadził nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600-lecia lokacji miasta Łodzi^[9].

Zobacz też

Uwagi

↑ Na terenie Łodzi obecnie znajdują się starsze świątynie: św. Doroty, św Antoniego oraz kapliczki w lesie łagiewnickim, jednak zostały one wzniesione w miejscowościach przyłączonych do Łodzi dopiero po II wojnie światowej (Łagiewniki 1946; Mileszki 1988).
↑ 10.1941-03.1945.

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
↑ Chrzanowski 2013 ↓.
↑ Stefański 2009 ↓, s. 73.
↑ Rynkowska 1970 ↓, s. 178.
↑ Stowarzyszenie Topografie ↓.
↑ Historia kościoła na stronie parafii ↓.
↑ Gronczewska 2011 ↓.
↑ Nalepa 2003 ↓.
↑ Kard. Ryś: Chcecie wiedzieć, gdzie jest Bóg w mieście? | Nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600- lecia Łodzi [online], www.archidiecezja.lodz.pl, 29 lipca 2023 [dostęp 2023-08-02] (pol.).

Bibliografia

Krzysztof Stefański: Ludzie, którzy zbudowali Łódź. Leksykon architektów i budowniczych miasta. Łódź: Księży Młyn Dom Wydawniczy, 2009. ISBN 978-83-61253-44-0. (pol.).
Jan Kanty Chrzanowski: Historia Łodzi do 1865 roku. Łódź: Grey Studio, 2013, s. 47–48. ISBN 978-83-937590-0-2.
Historia kościoła pw. św. Józefa. jozef.org.pl – oficjalna strona parafii. [dostęp 2014-09-14]. (pol.).
Anna Gronczewska. Łódzkie kościoły: zabytek z ulicy Ogrodowej. „Dziennik Łódzki”, s. 1–3, 2011-01-31. [dostęp 2014-09-15]. (pol.).
Krzysztof Nalepa. Historia kościoła i parafii św. Józefa w Łodzi. „Niedziela”. 11/2003, 2003. [dostęp 2014-09-15]. (pol.).
Rzymskokatolicki kościół parafialny pw. św. Józefa Oblubieńca, 1765-1768, 1888. topografie.pl – Stowarzyszenie Topografie. [dostęp 2014-09-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-28)]. (pol.).
AnnaA. Rynkowska AnnaA., Ulica Piotrkowska, wyd. I, Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1970, ISBN 978-83-939822-4-0 .

Linki zewnętrzne

Album pamiątkowy w 25-lecie istnienia Parafii Św. Józefa w Łodzi 1910-1935 – w zbiorach National Digital Library
http://www.tonz.org.pl/lodz/zabytek/kosciol-drewniany-sw-jozefa – nota na stronie TOnZ

[najstarszy-2] Na terenie Łodzi obecnie znajdują się starsze świątynie: św. Doroty, św Antoniego oraz kapliczki w lesie łagiewnickim, jednak zostały one wzniesione w miejscowościach przyłączonych do Łodzi dopiero po II wojnie światowej (Łagiewniki 1946; Mileszki 1988).

[zamknięty-9] 10.1941-03.1945.

[zabytek-1] Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .

[CITEREFChrzanowski2013-3] Chrzanowski 2013 ↓.

[CITEREFStefański200973-4] Stefański 2009 ↓, s. 73.

[CITEREFRynkowska1970178-5] Rynkowska 1970 ↓, s. 178.

[CITEREFStowarzyszenie_Topografie-6] Stowarzyszenie Topografie ↓.

[CITEREFHistoria_kościoła_na_stronie_parafii-7] Historia kościoła na stronie parafii ↓.

[CITEREFGronczewska2011-8] Gronczewska 2011 ↓.

[CITEREFNalepa2003-10] Nalepa 2003 ↓.

[11] Kard. Ryś: Chcecie wiedzieć, gdzie jest Bóg w mieście? | Nabożeństwo ekumeniczne z okazji 600- lecia Łodzi [online], www.archidiecezja.lodz.pl, 29 lipca 2023 [dostęp 2023-08-02] (pol.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[b]

[8]

[9]