Karol Hukan
polski rzeźbiarz
Karol Hukan (ur. 17 marca 1888 w Mikulińcach na Podolu, zm. 20 stycznia 1958 w Krakowie) – polski rzeźbiarz.
 Grobowiec rzeźbiarza na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
Był synem Justyna i Florentyny z Dolińskich[1]. W latach 1900–1907 uczył się rzeźby w Szkole Przemysłu Artystycznego w Kołomyi u Antoniego Goligowskiego i Edwarda Podgórskiego[2]. W latach 1908–1912 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Konstantego Laszczki. Studia uzupełniał podczas pobytu we Włoszech w 1926 i 1933 roku[1]. Był członkiem komisji doradczej przy odnowie kościoła Mariackiego. Po wybuchu II wojny światowej był członkiem prowizorycznej dyrekcji Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie[3].
Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim, na jego grobowcu znajduje się płaskorzeźba z autoportretem (sektor SC7-A-2)[4].
Twórczość
edytujTwórczość rzeźbiarska Hukana ukształtowała się pod wpływem Konstantego Laszczki, Augusta Rodina, Michała Anioła i Giovaniego L. Berniniego[2]. Był artystą bardzo płodnym, pozostawił wiele dzieł, głównie w Krakowie. Część z jego prac posiada w swoich zbiorach Muzeum Historyczne Miasta Krakowa[2]. Tworzył w kamieniu, stiuku, brązie, drewnie, gipsie i glinie. Duża pośmiertna wystawa artysty odbyła się Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1958 roku[5].
Wybrane prace artysty
edytuj- płaskorzeźby w drewnie dla ołtarza tryptykowego w kościele w Jadownikach, 1910[6];
- 6 ołtarzy w kościele Jezuitów w Krakowie, ul. Kopernika 26, zrealizowanych w latach 1921–1930[2]oraz kamienna figura Chrystusa znajdująca się w portalu wejściowym do kościoła[7];
- alegorie Przemysłu i Rolnictwa z lat 1923–1924 na budynku NBP, Kraków ul. Basztowa, 1923–1924[2];
- w kościele Mariackim w Krakowie:
- posąg Chrystusa w kaplicy Przemienienia Pańskiego, 1925[2][8];
- 12 popiersi apostołów (na drzwiach bocznych) i 6 polskich świętych na drzwiach przednich do kruchty zachodniej, 1929[2][9][3];
- brązowa plakieta z portretem z profilu Stanisława Tomkowicza z poświęconego mu epitafium na południowej ścianie Kościoła Mariackiego, 1933[2];
- płaskorzeźby o tematyce maryjnej na drzwiach wejściowych od strony południowej, 1929[9][8];
- reliefy portretowe na tablicach pamiątkowych umieszczonych na fasadach kamienic w Krakowie[2][3]:
- św. Alberta Chmielowskiego, ul. Krakowska 43, 1938;
- Adama Asnyka, ul. Łobzowska 7, 1938 (odtworzona po 1946 roku);
- Michała Stachowicza, ul. Grodzka 15, 1939;
- ks. Piotra Skargi na ścianie Domu Arcybractwa Miłosierdzia, ul. Sienna 5[10];
- Władysława Żeleńskiego na fasadzie Teatru Starego, ul. Jagiellońska 5;
- Klemensa Bąkowskiego w siedzibie Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w Kamienicy Krauzowskiej, ul. św. Jana 12, 1950[3];
- Stanisława Wyspiańskiego na Placu Mariackim 9, 1932;
- medalion z popiersiem Tadeusza Banachiewicza na jego sarkofagu (w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie)[3];
- wiele godeł i herbów na krakowskich kamienicach[2] m.in. 2 godła na kamienicach przy ul. Batorego 4a-6a[11];
- rzeźby cmentarne i reliefy portretowe na krakowskich grobowcach:
- na Cmentarzu Rakowickim – na grobowcu rodziny Felterów, 1927[2], plakiety portretowe m.in. podwójne portrety Marii i Leona Kowalskich oraz Janiny i Mieczysława Kunce[12], płaskorzeźba - głowa Chrystusa na grobie Piotra Seipa (widoczna sygnatura);
- na Cmentarzu Podgórskim;
- na Cmentarzu Salwatorskim – 3 reliefy portretowe na grobie rodziny Machayów: Józefy z Machayów Mikowej[13], Eugeniusza Machaya, ks. Karola Machaya oraz płaskorzeźba Matki Bożej na nagrobku rodziny Piątkowskich (1934) i Chrystusa na grobie Juliusza Osterwy[14];
- medal jubileuszowy 80—lecia Stanisława Tomkowicza, bity w srebrze i brązie, 1930[15];
- prace nad pierwotnym projektem pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (przerwane przez śmierć artysty)[16];
- medalion na tablicy pamiątkowej poświęconej Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie[17];
- tabernakulum w ołtarzu głównym w kościele Paulinów na Jasnej Górze, (lata dwudzieste XX wieku)[18];
- plakieta z brązu z portretem Kazimierza Bartla na epitafium w kościele Franciszkanów w Krakowie, 1928[2];
- figura Matki Bożej wykonana z piaskowca, przed południową ścianą prezbiterium kościoła św. Jana Chrzciciela we Włocławku[19];
- krucyfiks przeznaczony dla kościoła św. Aleksandra w Warszawie, 1937[1];
- reliefy portretowe na tablicy pamiątkowej poświęconej Teodozji i Kazimierzowi Nowakom, rodzicom Juliana Nowaka na ścianie kościoła w Okocimiu[1];
- relief portretowy biskupa Teodora Kubiny na tablicy pamiątkowej w kaplicy Seminarium Duchownego Częstochowskiego, obecnie (2024) Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, ul. Bernardyńska 3 w Krakowie, 1952[20].
Galeria
edytuj-
Nagrobek rodziny Felterów z rzeźbą Karola Hukana -
Kościół Mariacki — epitafium S. Tomkowicza -
Tablica pamiątkowa poświęcona Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie) -
Medalion na tablicy pamiątkowej poświęconej Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie). -
Rzeźby w ołtarzu Matki Boskiej Anielskiej w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie przy ul. Kopernika. -
Tablica upamiętniająca Adama Asnyka w elewacji kamienicy przy ul. Łobzowskiej 7 w Krakowie z płaskorzeźbioną głową poety autorstwa Karola Hukana. -
Płaskorzeźba na tablicy nagrobnej Józefy z Machayów Mikowej na Cmentarzu Salwatorskim. -
Godło kamienicy, Kraków ul. Batorego 4a. -
Godło kamienicy, Kraków ul. Batorego 6a.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Jerzy Wyczesany: Tablica pamiątkowa Nowaków w Okocimiu. okocim.net. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Encyklopedia Krakowa. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, 2023, s. 531, ISBN 978-83-66334-91-5ISBN 978-83-66253-47-6.
- ↑ a b c d e Kraków od A do Z. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1992, s. 88, ISBN 83-03-03234-8.
- ↑ Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2022-10-25].
- ↑ Karol Hukan.O artyście.. desa.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Chrzanowski i Kornecki 1982 ↓, s. 542.
- ↑ Agata Kokoryn: Rzeźby autorstwa Dunikowskiego i Hukana. chromy.mik.krakow.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ a b Adam Bochnak, Jan Samek: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory śródmieścia. T. 4. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1971, s. 8-37.
- ↑ a b Michał Rożek: Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 199.
- ↑ Kraków od A do Z. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1992, s. 309, ISBN 83-03-03234-8.
- ↑ Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Wysoki Zamek, 2013, s. 226, ISBN 978-83-936117-7-5ISBN 978-83-66253-47-6.
- ↑ Anna Król, O nowej rzeźbie na starym cmentarzu [w:] 200 lat Cmentarza Rakowickiego, Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2005, s. 51-57, ISBN 83-89131-02-1..
- ↑ Karolina Grodziska: "Salwator nekropolia uczonych, pisarzy i artystów", [w: "Krakowski Rocznik Archiwalny"]. kra.ank.gov.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Joanna Daranowska-Łukaszewska, Renata Henoch-Marendziuk: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory, Zwierzyniec, Nowy Świat, Półwsie Zwierzynieckie. T. 4. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1995, s. 67.
- ↑ Stanisław Tomkowicz: Inwentarz zabytków powiatu krośnieńskiego. chromy.mik.krakow.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Pomnik Tadeusza Kościuszki. polska-org.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Maria Przemecka-Zielińska, Dom Matejki, Warszawa –Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 11, ISBN 83-7005-244-4..
- ↑ Skarby Jasnej Góry - Ołtarz główny w bazylice jasnogórskiej. jasnagora.com. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Kościół św. Jana Chrzciciela. swjanchrzciciel.wloclawek.pl. [dostęp 2024-06-21].
- ↑ Izabella Rejduch-Samkowa, Jan Samek: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory, Kazimierz i Stradom. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1994, s. 115.
Bibliografia
edytuj- Olgierd Zagórowski, Hukan Karol [w] Polski Słownik Biograficzny tom X zeszyt 44 wyd. 1962
- Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Sztuka Ziemi Krakowskiej. Wydawnictwo Literackie Kraków, 1982. ISBN 83-08-00280-3.