Karl Albrecht Oberg
Carl-Albrecht Oberg[1] (ur. 27 stycznia 1897 w Hamburgu, zm. 3 czerwca 1965 we Flensburgu) – SS-Obergruppenführer, zbrodniarz hitlerowski, jeden z najbliższych współpracowników Reinharda Heydricha oraz Wyższy Dowódca SS i Policji w okupowanej przez III Rzeszę Francji.
 Carl Oberg i Pierre Laval (z lewej) w Paryżu | |
 SS-Obergruppenführer
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Stanowiska |
Dowódca SS i Policji w Radomiu |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Życiorys
edytujBył synem profesora medycyny, walczył w stopniu oficerskim w I wojnie światowej w trakcie której otrzymał kilka odznaczeń. Po klęsce wstąpił do Freikorpsu, w 1920 brał udział w nieudanym puczu Kappa[2]. Następnie był łącznikiem między niemieckimi organizacjami nacjonalistycznymi a Reichswehrą, pracował też w tym czasie min. jako kupiec i ślusarz. Podczas wielkiego kryzysu stracił pracę, w 1931 wstąpił do NSDAP (czerwiec) i SS (lipiec). Po dojściu nazistów do władzy został szefem Sicherheitsdienst (wywiad SS) w rodzinnym Hamburgu, następnie został przeniesiony na to samo stanowisko do Monachium, gdzie podczas nocy długich noży razem z SS-Stubaf Wernerem Bestem nadzorował działania przeciwko SA, i Berlina. Po sporze z SS-Brif Reinhardem Heydrichem, którego zastępcą był w Berlinie, Oberg dowodził SS w Meklemburgii i Hanoverze, w 1939 został szefem policji Zwickau. We wrześniu 1941 mianowany został Dowódcą SS i Policji w dystrykcie radomskim. Jest on odpowiedzialny za prześladowanie polskich Żydów, a także za terror stosowany wobec pozostałej ludności cywilnej (w tym deportacje do Rzeszy pracowników przymusowych)[3].
5 maja 1942, w związku z coraz aktywniejszą działalnością francuskiego Ruchu Oporu, został skierowany na nowo utworzone stanowisko Wyższego Dowódcy SS i Policji we Francji (na miejsce dotarł 12 maja). Jest jednym z odpowiedzialnych za brutalny terror wymierzony w społeczeństwo francuskie i bojowników Ruchu Oporu oraz zarządzenia dyskryminujące miejscową ludność żydowską (w tym za obowiązek noszenia opaski z żółtą gwiazdą Dawida), a następnie za deportację ok. 75 tysięcy Żydów francuskich do obozów zagłady (przeżyło z nich jedynie kilka tysięcy). Urzędującemu w Paryżu przy 57 boulevard Lannes Obergowi podlegały wszystkie komendantury Sipo-SD i Ordnungspolizei na terenach okupowanej Francji (jego wpływy wzrosły w listopadzie 1942 po zajęciu wolnej strefy). W walce z francuskim podziemiem wydał rozporządzenie uderzające w krewnych zidentyfikowanych bojowników: mężczyźni powyżej 18 roku życia mieli być rozstrzelani, a kobiety deportowane, dzieci natomiast powierzane reedukatorom. Do walki z oddziałami maquis delegował pułki Orpo i policji SS. 20 lipca 1944 razem z dowódcą Sipo-SD we Francji SS-Staf dr Helmutem Knochenem został aresztowany przez uczestników spisku na życie Hitlera, obaj zostali wypuszczeni tego samego dnia po stłumieniu buntu[4].
18 sierpnia 1944 siły bezpieczeństwa opuściły Paryż. Oberg schronił się w Plainfaing do czasu rozwiązania swojego stanowiska 29 listopada 1944. Otrzymał następnie stanowisko w Grupie Armii Wisła dowodzonej przez RfSS Heinricha Himmlera, później ponownie służył w Monachium[4]. W czerwcu 1945 Oberg został aresztowany przez Amerykanów i skazany przez Trybunał Wojskowy na karę śmierci. Wyroku nie wykonano, gdyż został on w październiku 1946 ekstradowany do Francji i następnie (9 października 1954) ponownie skazany na karę śmierci. Kara ta została jednak najpierw zamieniona na dożywocie w 1958, a następnie już w 1959 zmniejszona do 20 lat pozbawienia wolności połączonego z ciężkimi robotami. W roku 1962, przed podpisaniem francusko-niemieckiego porozumienia o współpracy, Carl Oberg został ułaskawiony przez Prezydenta Francji Charles de Gaulle’a i powrócił do Niemiec, gdzie zmarł w 1965[2].
Awanse
edytuj- Leutnant – w czasie I wojny światowej (zweryfikowany jako SS-Sturmführer 1 lipca 1933)[5]
- SS-Obersturmführer – 25 września 1933
- SS-Hauptsturmführer – 7 marca 1934
- SS-Sturmbannführer – 15 czerwca 1934
- SS-Obersturmbannführer – 4 lipca 1934
- SS-Standartenführer – 20 kwietnia 1935
- SS-Oberführer – 20 kwietnia 1939
- SS-Brigadeführer i generał-major policji – 20 kwietnia 1942
- SS-Gruppenführer i generał-porucznik policji – 20 kwietnia 1943
- SS-Obergruppenführer i generał policji – 1 sierpnia 1944 (od 10 marca 1945 także generał Waffen-SS)[6]
Odznaczenia
edytuj- Krzyż Żelazny I klasy
- Krzyż Żelazny II klasy
- Krzyż Zasługi Wojennej I klasy
- Krzyż Zasługi Wojennej II klasy
- Krzyż Honorowy za Wojnę Światową 1914-1918
i inne
Przypisy
edytuj- ↑ Stosowane są różne zapisy nazwiska Oberga: Carl Oberg, Carl Albrecht Oberg, Carl-Albrecht Oberg, Karl Oberg, Karl Albrecht Oberg i Karl-Albrecht Oberg.
- ↑ a b Hermann Weiß (Hrsg.): Biographisches Lexikon zum Dritten Reich. Frankfurt am Main, 1998, S. 338 f.
- ↑ „Okupacja i ruch oporu w Dzienniku Hansa Franka 1943-1945” T.II, KIW, Warszawa 1972.
- ↑ a b oberg [online], www.1939-45.net [dostęp 2019-07-19].
- ↑ Oberg, Carl-Albrecht: O [online], www.armedconflicts.com [dostęp 2019-07-19] (ang.).
- ↑ Ruth Bettina Birn: Die Höheren SS- und Polizeiführer. Himmlers Vertreter im Reich und in den besetzten Gebieten. Düsseldorf 1986, S. 341.