KONARE
KONARE (alb. Komiteti Nacional Revolucionar) – organizacja komunistyczna skupiająca albańskich emigrantów politycznych, założona w 1925 w Wiedniu.
| Lider | |
|---|---|
| Data założenia |
25 marca 1925(dts) |
| Data rozwiązania |
ok. 1935 |
| Ideologia polityczna |
Historia
edytujPo upadku rządu Fana Noliego w grudniu 1924 i przejęciu władzy przez Ahmeda Zogu w Albanii, większość zwolenników Noliego udała się na emigrację, głównie do Włoch i Austrii. W marcu 1925 w Wiedniu najbliżsi współpracownicy Noliego powołali do życia organizację KONARE (akronim od słów Komitet Narodowo-Rewolucyjny) o orientacji skrajnie lewicowej[1]. Wśród założycieli KONARE byli Qazim Koculi, Mustafa Kruja, Riza Dani i Xhevat Korça, a także grupa młodzieży związana poprzednio z organizacją Bashkimi (Halim Xhelo, Sejfulla Malëshova, Llazar Fundo, Qamil Çela, Demir Godelli, Selim Shpuza, Haki Stërmilli). Organem prasowym KONARE było wydawane w Genewie czasopismo Liria Kombëtare (Wolność Narodowa), którym kierowali Lano Borshi i Halim Xhelo, a następnie Omer Nishani[1]. W programie organizacji przyjętym 5 maja 1925 zadeklarowano dążenie do ocalenia Albanii przed tyranią Ahmeda Zogu, ustanowienie w Albanii prawdziwej republiki, a także przeprowadzenie reformy rolnej[2].
Od kwietnia 1927 organizacja występowała pod nazwą Komiteti i Çlirimit Kombëtar (Komitet Wyzwolenia Narodowego). KONARE otrzymywała finansowe wsparcie z Moskwy, a w kontaktach organizacji z Kominternem pośredniczył Kostandin Boshnjaku, jeden z pierwszych komunistów albańskich[3]. Organizacja przygotowywała się do działań irredentystycznych na obszarach zamieszkanych przez ludność albańską - w Albanii i w Kosowie[1]. W 1928 grupa 14 młodych działaczy KONARE wyjechała na studia do Moskwy i Leningradu[1]. Większość z nich w czasie II wojny światowej działała w Komunistycznej Partii Albanii. W latach 1931 kilku działaczy KONARE (Ali Kelmendi, Omer Nishani, Riza Cerova) przyjechało do Albanii próbując tam bez powodzenia tworzyć partię komunistyczną[1]. Część działaczy starszego pokolenia, którzy nie identyfikowali się z komunizmem (Lano Borshi, Aziz Çami) z czasem odeszła z KONARE.
Po wyjeździe Fana Noliego do USA, w połowie lat 30. KONARE praktycznie zawiesiła swoją działalność.
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e “Tajar Zavalani translated the instructions for the Yugoslav communists [online], memorie.al [dostęp 2024-06-07] (alb.).
- ↑ Kastriot Dervishi: Lëvizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSH-së,. Tirana: 2016, s. 46-47. (alb.).
- ↑ Sejfi Vllamasi: Ballafaqime Politike në Shqipëri (1897–1942): Kujtime dhe Vlerësime Historike. Tirana: 2000. (alb.).
Bibliografia
edytuj- Kristo Frasheri: Historia e levizjes se majte ne Shqiperi dhe e themelimit te PKSh-se 1878-1941. Tirana: 2006. ISBN 99943-909-3-7. (alb.).