Johannes Fibiger
Johannes Andreas Grib Fibiger (ur. 23 kwietnia 1867 w Silkeborgu, zm. 30 stycznia 1928 w Kopenhadze) – duński lekarz patolog, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny w 1926.
| |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
23 kwietnia 1867 |
| Data i miejsce śmierci |
30 stycznia 1928 |
| Pełne imię i nazwisko |
Johannes Andreas Grib Fibiger |
| Specjalność: patologia | |
| Alma Mater | |
| Uczelnia |
Uniwersytet Kopenhaski |
| Nagrody | |
Życiorys
edytujSyn lekarza. Studiował medycynę na Uniwersytecie Kopenhaskim, uzyskując kwalifikacje lekarza w 1890[1][2]. Po odbyciu praktyki w kilku szpitalach i dalszych studiach w Berlinie pod kierunkiem Roberta Kocha i Emila Behringa[1][2]. Doktoryzował się na Uniwersytecie w Kopenhadze w 1895[1]. W latach 1897–1900 pracował na stanowisku prosektora w uniwersyteckim Instytucie Anatomii Patologicznej, a od 1900 pełnił tam funkcję dyrektora[1][2]. Również w 1900 został mianowany profesorem anatomii patologicznej na Uniwersytecie w Kopenhadze[1][2][3].
Brał udział w kierowaniu wieloma duńskimi instytucjami medycznymi, był współredaktorem pism naukowych („Acta Pathologica et Microbiologica Scandinavica”, „Beiträge zur pathologischen Anatomie und zur allgemeinen Pathologie”), członkiem wielu stowarzyszeń medycznych i naukowych oraz doktorem honoris causa uniwersytetów w Paryżu i Leuven[1].
Prowadził eksperymentalne badania nad rakiem. W 1907 roku zaobserwował rozległe guzy brodawczakowate, wypełniające żołądki trzech dzikich szczurów. Badanie mikroskopowe wykazało obecność w ich żołądkach formacji podobnych do nicieni. Fibiger doszedł do wniosku, że przyczyną guzów były właśnie nicienie, będące pasożytami karaluchów[2]. W 1913, zauważając proporcjonalną zależność między liczbą pasożytów a stopniem zmian anatomicznych w żołądku, Fibiger udowodnił, że może wywoływać takie nowotwory złośliwe u szczurów, karmiąc je karaluchami zarażonymi larwami nicieni Spiroptera carcinoma[a][2][3][4]. Właśnie za tę pracę, „opisaną nieco ekstrawagancko przez Komitet Noblowski jako «największy wkład w medycynę eksperymentalną naszego pokolenia»”[2], Fibiger otrzymał w 1926 Nagrodę Nobla[1][2][3].
Chociaż nikt nie kwestionował, że Fibiger wywołał raka, środowisko naukowe nigdy całkowicie nie zaakceptowało twierdzenia, że takie narośla były spowodowane przez nicienie[2]. Późniejsze badania wykazały, że chociaż nicienie, poprzez podrażnianie tkanek, mogą stymulować komórki rakowe do tworzenia guzów, same nicienie nie są bezpośrednią przyczyną raka, ponieważ nie są rakotwórcze dla zdrowych komórek[4]. Praca Fibigera miała niewielki wpływ na eksperymentalne badania nad rakiem; niemal powszechnie preferowano prostsze metody karcynogenezy[2].
Fibiger zmarł 15 miesięcy po ogłoszeniu go laureatem Nagrody Nobla; główną przyczyną jego śmierci był rak jelita grubego[1].
Uwagi
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Johannes Fibiger – Biographical [online], The Nobel Prize [dostęp 2022-07-10] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j Fibiger, Johannes Andreas Grib, [w:] A Dictionary of Scientists, Oxford University Press, 2003, ISBN 978-0-19-172683-5 [dostęp 2022-07-10] (ang.).
- ↑ a b c Wulf von Bonin, Erich Bagge, Robert Herrlinger, Laureaci nagrody Nobla. Chemia, fizyka, medycyna, wyd. I, Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 1969, s. 225–226 (pol.).
- ↑ a b c Discovery of the nematode Spiroptera carcinoma [online], Animal Research [dostęp 2022-07-10] (ang.).