Jaskinia nad Matką Boską

jaskinia w Dolinie Mnikowskiej we wsi Mników, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki

Jaskinia nad Matką Boską, Schronisko (Jaskinia) nad Matką Boską (Doktora Meyera) – jaskinia w Dolinie Mnikowskiej we wsi Mników, w województwie małopolskim, w powiecie krakowskim, w gminie Liszki[1]. Pod względem geograficznym znajduje się na Garbie Tenczyńskim na południowym skraju Wyżyny Krakowsko- Częstochowskiej[2].

Jaskinia nad Matką Boską
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Położenie

Dolina Mnikowska, Mników

Właściciel

Lasy Państwowe

Długość

54 m

Deniwelacja

0

Wysokość otworów

270 m n.p.m.

Ekspozycja otworów

ku N, NE, SW

Kod

J.GT-03.13

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Jaskinia nad Matką Boską”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Jaskinia nad Matką Boską”
Położenie na mapie powiatu krakowskiego
Mapa konturowa powiatu krakowskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Jaskinia nad Matką Boską”
Położenie na mapie gminy Liszki
Mapa konturowa gminy Liszki, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Jaskinia nad Matką Boską”
Ziemia50°03′55″N 19°42′27″E/50,065278 19,707500
Strona internetowa

Opis obiektu

edytuj

Jaskinia znajduje się w orograficznie prawych zboczach Doliny Mnikowskiej, po lewej stronie (patrząc od dołu) i nieco powyżej namalowanego na skale obrazu Matki Bożej Skalskiej. Ma cztery otwory. Główny, o wschodniej ekspozycji, ma wysokość 7 m, szerokość 5 m, a skała nad nim tworzy coś w rodzaju mostu skalnego. Za otworem jest wysoki tunel o długości 19 m. W głąb skały odchodzą od niego trzy równoległe korytarze, które utworzyły się na pęknięciach skały. Ich końce zamknięte są zaciskami. W skałach wznoszących się nad obrazem Matki Boskiej znajdują się dwa okna skalne, a pod nimi są skalne progi o wysokości 3 i 5 m[1].

Jaskinia utworzyła się poniżej zwierciadła wód w wapieniach skalistych z jury późnej. Ma nacieki w postaci skonsolidowanego mleka wapiennego i wyschniętych grzybków jaskiniowych. Namulisko ostało się tylko w równoległych korytarzach wnikających w południowym kierunku w skałę. Główna część jaskini jest widna, na ścianach rozwijają się tutaj mszaki i paprocie. Wśród mszaków są to mchy miechera spłaszczona, miechera kędzierzawa, miedziówka poplątana i wątrobowiec płaszczynka przerywana, wśród paproci zanokcica skalnapaprotnica krucha. Na dnie jaskini rośnie rzeżusznik piaskowy, siewki leszczyny i wątrobowiec stożka ostrokrężna. Boczne korytarze są ciemne. Stwierdzono w nich występowanie motyla szczerbówka ksieni[1] i ośmiu gatunków pająków: sieciarz jaskiniowy, Amaurobius fenestralisHistopona torpida, Lepthyphantes leprosusPorrhomma convexumNesticus cellulanusPhrurolithus festivusLeiobunum rupestre[3].

Jaskinia znajduje się w rezerwacie przyrody i nie jest dostępna turystycznie.

Historia poznania

edytuj

Jaskinia jest znana od dawna i często odwiedzana. W literaturze po raz pierwszy wzmiankował ją A. Kirkor w 1876 roku. W 1881 roku jej namulisko wybrał Gotfryd Ossowski w trakcie badań archeologicznych. Sporządził opis i plan jaskini, oraz zaprezentował znalezione w niej wyroby z kości i skały wapiennej. Po burzliwej dyskusji w środowisku naukowym zostały one uznane za falsyfikaty. M.in. sprawę tych falsyfikatów opisuje W. Demetrykiewicz w 1930 r.[4] i T. Reyman w 1933[5]. W 1951 jaskinię ponownie opisał Kazimierz Kowalski, wykorzystując plan sporządzony przez G. Ossowskiego[6]. W 1982 r. E. Sanocka-Wołoszynowa badała florę pajęczaków w jaskini[3]. W listopadzie 1999 r. nowy plan i opis jaskini sporządzili A. Górny i M. Szelerewicz, plan opracował M. Szelerewicz[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d Janusz Baryła, Andrzej Górny, Mariusz Szelerewicz, Jaskinia nad Matką Boską, [w:] Jaskinie Polski [online], Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy [dostęp 2019-12-31].
  2. Jerzy Kondracki, Geografia regionalna Polski, Warszawa, Wyd. Naukowe PWN, 1998, ISBN 83-01-12479-2
  3. a b E. Sanocka-Wołoszynowa, Badania pajęczaków jaskiń Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej. Wrocław: Acta Univ. Wratislav. 1981, 548. Prace Zoologiczne 11: 1-92
  4. W. Demetrykiewicz, Nowe oświetlenie autentyczności badań mnikowskich II, Kraków: Sprawozdania z czynności i Pos. PAU, 1930, 35, 5: 21
  5. T. Reyman, Słynne fałszerstwa i nieznane autentyki z Mnikowa, Kraków: Ilustrowany Kurier Codz.: 9-10, Kurier Lit.-Nauk. 25.IX.1933
  6. K. Kowalski, Jaskinie Polski, tom. 1, Warszawa: Państwowe Muzeum Archeologiczne, 1951