Wikipedia

Jan Zdanowicz (oficer)

polski żołnierz

Jan Zdanowicz[a] (ur. 18 marca 1897 w Szczuczynie, zm. ?) – major piechoty Wojska Polskiego i nadkomisarz Policji Państwowej oraz kawaler Orderu Virtuti Militari.

Jan Zdanowicz
Ilustracja
Jan Zdanowicz w mundurze kapitana 58 pp
nadkomisarz nadkomisarz
Data i miejsce urodzenia

18 marca 1897
Szczuczyn

Przebieg służby
Formacja

Policja Państwowa

Jednostki

Grupa Rezerwy Policyjnej w Warszawie

Stanowiska

dowódca grupy

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Faksymile
Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje – trzykrotnie ranny
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zwycięstwa (międzyaliancki) Krzyż Oficerski Orderu Węgierskiego Zasługi (cywilny)
26 kwietnia 1939 w czasie obchodów Święta Grupy Rezerwy Policyjnej w Warszawie komendant główny PP gen. Kordian Józef Zamorski dekoruje nadkomisarza Jana Zdanowicza Złotym Krzyżem Zasługi

Życiorys

edytuj

Urodził się 18 marca 1897 w Szczuczynie, w ówczesnym powiecie lidzkim guberni wileńskiej, w rodzinie Adama i Katarzyny z Beniszów[3][4][5]. W 1914 ukończył Wileńską Szkołę Leśną[6], rok później jako ochotnik wstąpił do armii rosyjskiej[7]. W styczniu 1916, po ukończeniu szkoły oficerskiej w Kijowie, został przeniesiony do batalionu zapasowego, a później wysłany na front[7]. Do 30 października 1917 walczył w szeregach 7 pułku grenadierów[8], w stopniu chorążego[9]. Został dowódcą kompanii zwiadowców[7]. Później wstąpił do III Korpusu Polskiego w Rosji, a po jego rozwiązaniu udał się przez Syberię i Daleki Wschód do Armii Polskiej we Francji, do której dołączył w październiku 1918[7]. Służył w 3 pułku instrukcyjnym należącym do Dywizji Instrukcyjnej[6].

W szeregach 49 pułku piechoty walczył na wojnie z bolszewikami[7]. Był trzykrotnie ranny: 24 marca, 27 kwietnia i 12 września 1920[6]. Wyróżnił się w walkach pod wsią Iwankowce Chreptyjowskie. „8 kwietnia dowodząc II batalionem w sile 128 ludzi odparł kilka ataków bolszewików w sile 500 ludzi. Następnie, gdy bolszewicy zagrozili prawemu skrzydłu na czele 12 ludzi zaatakował bolszewików i zmusił ich do odwrotu. Przez całą noc z 8 na 9 kwietnia, nie mając łączności, odpierał ataki i sam kontratakował bolszewików. Następnie będąc w nocy na prawym skrzydle tylko z jednym łącznikiem wpadł do niewoli, skąd po kilku godzinach zbiegł. 10 kwietnia przed Kuczą mając w baonie 100 ludzi, gdy bolszewicy w sile 400 zbliżyli się do linii obronnej, swym przykładem porwał baon do kontrataku i zmusił nieprzyjaciela do panicznego odwrotu. 11 kwietnia otrzymawszy rozkaz zaatakowania wsi Borsukowce, mając w baonie 90 ludzi, zaatakował bolszewików broniących wsi w sile 600 pieszych, 50 konnych, przy 15 km, wybił ze wsi bolszewików biorąc 8 kar. maszyn., tabor i inny materiał wojenny. Przy wszystkich akcjach odznaczał się wielkim męstwem i przeprowadzał je z narażeniem własnego życia”[10][11]. W listopadzie 1920 dowodził I batalionem 49 pp[10].

W 1921 został formalnie przeniesiony do rezerwy i jako oficer rezerwy zatrzymany w służbie czynnej, w macierzystym pułku[1][12][13][14]. W 1926 przeniesiono go do Korpusu Ochrony Pogranicza[15]. Pełnił służbę w 23 batalionie granicznym na stanowisku dowódcy 2. kompanii granicznej. 12 kwietnia 1927 został mianowany na stopień kapitana ze starszeństwem z 1 stycznia 1927 i 13. lokatą w korpusie oficerów piechoty[16]. W marcu 1930 przeniesiony z KOP do 37 pułku piechoty w Kutnie[17]. Następnie, w tym samym roku został przeniesiony do 71 pułku piechoty w Zambrowie na stanowisko komendanta powiatowego Przysposobienia Wojskowego Ostrów Mazowiecka[18][19], a trzy lata później do 58 pułku piechoty w Poznaniu[20][21] na stanowisko dowódcy 8. kompanii[6]. Po 5 czerwca 1935 przydzielono go na praktykę w Policji Państwowej. 22 kwietnia 1936 został mianowany z dniem 1 maja 1936 nadkomisarzem i dowódcą Grupy Rezerwy Policyjnej w Warszawie[22]. Na tym stanowisku wziął udział w kampanii wrześniowej, a następnie ewakuował się przez Węgry do Rumunii. W międzyczasie został mianowany majorem rezerwy ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 80. lokatą w korpusie oficerów piechoty[23].

Był żonaty z Euzebią, z którą miał dwóch synów – powstańców warszawskich: Adama Jana, ps. „Adam” (ur. 4 sierpnia 1923, zm. 15 sierpnia 1944), strzelca Batalionu AK „Wigry”, i Antoniego Euzebiusza, ps. „Gigant” (ur. 22 sierpnia 1924, zm. 31 sierpnia 1944), kaprala podchorążego Batalionu AK „Chrobry I”[6][24][25]. Euzebia Zdanowicz (1898–1959) została pochowana na cmentarzu North Sheen w Londynie[26].

Ordery i odznaczenia

edytuj

2 kwietnia 1936 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia „z powodu braku pracy niepodległościowej”[38].

Uwagi

edytuj
  1. ↑ W ewidencji Wojska Polskiego figurował jako „Jan I Zdanowicz”[1], w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko, a mianowicie Jana II Zdanowicza (ur. 13 maja 1898), podporucznika rezerwy 4 pułku artylerii ciężkiej[2].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 264, 509.
  2. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 786, 864.
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
  4. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-18]..
  5. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 675, tu urodzony 30 marca 1897.
  6. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 2.
  7. ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 4.
  8. ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
  9. ↑ 7-й гренадерский Самогитский полк : Офицерский состав На 20 Декабря 1916 года : Зданович - прапорщик. Офицеры русской императорской армии. [dostęp 2023-05-18].
  10. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 10.
  11. ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 8.
  12. ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 160.
  13. ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 336.
  14. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 243, 448.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 139, 220.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 20 kwietnia 1927, s. 121.
  17. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 119.
  18. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 28 stycznia 1931, s. 25.
  19. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 61, 599.
  20. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 28 czerwca 1933, s. 133.
  21. ↑ Lista starszeństwa 1935 ↓, s. 58.
  22. ↑ Rozkaz personalny nr 13 komendanta głównego PP z 7 maja 1936. NAC. [dostęp 2021-04-17]..
  23. ↑ Rybka i Stepan 2021 ↓, s. 675.
  24. ↑ Adam Zdanowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-05-18].
  25. ↑ Antoni Euzebiusz Zdanowicz. Muzeum Powstania Warszawskiego. [dostęp 2023-05-18].
  26. ↑ The Polish Heritage Society UK Ltd. : Honours : Polish Graves in North, West & South London cemeteries and churches. The Polish Heritage Society UK Ltd.. [dostęp 2023-05-18]..
  27. ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
  28. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 21 z 28 maja 1921, s. 996.
  29. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-18]..
  30. ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 38.
  31. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 61.
  32. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-18]..
  33. ↑ M.P. z 1939 r. nr 71, poz. 152.
  34. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 3.
  35. ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 1 foto.
  36. ↑ Pismo nr Pers. 833/534 dyrektora Biura Personalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych inż. Stanisława Kucharskiego do Komendy Głównej Policji Państwowej z 10 lutego 1938 w sprawie przesłania odznak nadesłanych przez Poselstwo Węgierskie. Narodowe Archiwum Cyfrowe. [dostęp 2021-04-04]..
  37. ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 139.
  38. ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-05-18]..

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Jan_Zdanowicz_(oficer)&oldid=73820065”