Jan Władyka
Jan Władysław Władyka (ur. 27 sierpnia 1896 w Stanisławowie, zm. 2 listopada 1967 w Krakowie) – pułkownik saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Jan Władyka (przed 1934) | |
 pułkownik saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
13 batalion saperów, |
| Stanowiska |
dowódca kompanii |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa, |
| Odznaczenia | |
      
| |
.png){kind=small}
Życiorys
edytujJan Władysław Władyka urodził się 27 sierpnia 1896 roku w Stanisławowie, w rodzinie Piotra Pawła Władyki i Anieli z Gołębiowskich[1]. W latach 1902–1906 uczęszczał we Lwowie do Szkoły Powszechnej im. świętego Antoniego, a od 1906 do 1913 uczęszczał do II Wyższej Szkoły Realnej we Lwowie i tam zdał egzamin dojrzałości, po czym wstąpił na Politechnikę Lwowską[2]. We wrześniu 1916 roku został powołany do służby w armii austriackiej i do 15 lutego 1917 służył w 30 pułku piechoty jako jednoroczny ochotnik[2]. Po kursie w Szkole Oficerskiej „Jagerdorf” skierowano go na front południowy. Był dowódcą plutonu w 30 pułku piechoty na froncie w Serbii, w październiku 1918 dostał się do niewoli serbskiej[2] i do 15 IV 1919 przebywał w obozie jenieckim w Salonikach.
Od kwietnia 1919 roku był w Wojsku Polskim, początkowo jako członek misji wojskowej francusko-polskiej we Włoszech[2], a od 28 września 1919 roku znalazł się w 4 pułku inżynieryjnym, gdzie był dowódcą plutonu w 13 batalionie saperów Grupy generał Franciszka Krajowskiego[2]. W 1920 roku krótko służył w kompanii saperów 7 Dywizji Strzelców Armii gen. Hallera, po czym został przeniesiony do 18 batalionu saperów[2] w 3 pułku saperów na stanowisku dowódcy kompanii i następnie adiutanta batalionu odbył całą kampanię bolszewicką[3][4].
Z dniem 20 sierpnia 1922 roku został przeniesiony do 1 pułku saperów[5], w którym pełnił służbę kolejno na stanowiskach: dowódcy kompanii, adiutanta batalionu oraz komendanta składów i warsztatów pułku. W 1923 roku ukończył Kurs Doskonalenia Oficerów w Kościuszkowskim Obozie Szkolnym Saperów w Warszawie. W styczniu 1924 roku został przeniesiony do 5 pułku saperów w Krakowie[6], w którym pełnił obowiązki referenta mobilizacyjnego, dowódcy XXI batalionu saperów i dowódcy batalionu szkolnego. W grudniu 1929 roku został przeniesiony do 5 batalionu saperów w Krakowie[7], a we wrześniu 1930 roku do dowództwa 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku na stanowisko szefa saperów[8]. W październiku 1931 roku powrócił do 5 batalionu saperów na stanowisko oficera sztabu do spraw wyszkolenia[9]. W 1935 roku objął obowiązki zastępcy dowódcy VI batalionu saperów, a w latach 1937–1939 dowodził batalionem szkolnym w Szkole Podchorążych Saperów w Warszawie[3]. W kampanii wrześniowej 1939 roku dowodził 6 batalionem saperów[3], z którym walczył między innymi w bitwie pod Pszczyną. 21 września 1939 w wyniku kapitulacji 6 Dywizji Piechoty w rejonie Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli niemieckiej. Od 1 października 1939 roku przebywał w obozie jenieckim w Braunschweig, od 15 kwietnia 1940 roku w Woldenbergu i od 15 sierpnia 1940 roku w Ostrzeszowie, z którego uciekł 21 lutego 1941 roku.
W marcu 1941 roku przedostał się do Warszawy, gdzie wstąpił do Związku Walki Zbrojnej. Od października 1941 roku został skierowany do Obszaru Lwowskiego AK. Dowodził Kedywem w oddziale „Orzecha” – pseudonim „Adaś”. W 1944 roku był w oddziale „Lutni” jako dowódca „Oddział VIII kryptonim „Margiel” – pseudonim „Łopot”. Szef Sztabu, a następnie komendant Obszaru Lwowskiego „Nie” od lutego 1945 do października 1945 roku – pseudonim „Janina” „Rajgras II”, „Zygfryd” vel Jan Korytowski, Jan Michalski. Od października 1945 roku w Krakowie, gdzie zamieszkał przy ul. Juliusza Lea nr 10/6. Od 1946 do 1948 roku pracował jako współwłaściciel i główny księgowy hurtowni owoców przy ul. Skałecznej 4. Jednocześnie utrzymywał kontakty z komendantami okręgów Lwów i Tarnopol działających w ramach Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. W październiku 1948 roku zatrzymany przez funkcjonariuszy Sekcji II Wydziału III WUBP Kraków i przewieziony do Warszawy. W lutym 1950 roku skazany na karę 15 lat więzienia. Więziony na Mokotowie, potem od września 1950 roku w Rawiczu. W czerwcu 1954 roku z powodu ciężkiej choroby otrzymał roczny urlop w odbywaniu kary, który przedłużano mu jeszcze dwukrotnie, a 21 maja 1956 roku Sąd Wojewódzki w Warszawie złagodził mu karę na podstawie amnestii z 27 kwietnia 1956 roku do 5 lat więzienia uznając jednocześnie karę za odbytą. Zwolniony z więzienia 13 czerwca 1956 roku. Zamieszkał w Krakowie. W marcu 1960 roku sąd uniewinnił go ze stawianych mu zarzutów i tym samym zrehabilitował[10][11]. Został pochowany na cmentarzu wojskowym przy ul. Prandoty w Krakowie 7 września 1977 (kw. 8 wojsk.-6-15)[12].
Awanse
edytuj- porucznik – 3 maja 1922 roku zweryfikowany ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 roku i 93. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[13]
- kapitan – 31 marca 1924 roku ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1923 roku i 55. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[14][15]
- major – 27 czerwca 1935 roku ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1935 roku i 7. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[16]
- podpułkownik – 11 listopada 1942
- pułkownik – 3 maja 1945
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Złoty Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 1939
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari – 1922 nr 8190[17]
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie
- Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami
- Złoty Krzyż Zasługi
- Srebrny Krzyż Zasługi – 1934[18]
- Krzyż Oficerski orderu Gwiazdy Rumunii” – 1939
- Kawaler Legii Honorowej
Opinie
edytuj- W opinii o nim napisano m.in.: silny charakter, odważny, obowiązkowy, ambitny, inteligentny, wzorowy, posiada dużą wiedzę specjalistyczną i dobry zmysł organizacyjny.
/-/ gen.Kossakowski
Życie rodzinne
edytuj- Żonaty dwukrotnie: po raz pierwszy z Mieczysławą Martą ze Szczuckich Machałową, z którą miał córkę Joannę, po raz drugi z Joanną Wallisch, z tego małżeństwa dzieci nie posiadał. Miał braci Józefa i Stanisława.
Przypisy
edytuj- ↑ Kolekcja VM ↓, s. 1.
- ↑ a b c d e f Kolekcja VM ↓, s. 4.
- ↑ a b c Zdzisław Barszczewski: Sylwetki saperów. s. 146-147.
- ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r. Dodatek do Dziennika Personalnego Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 37 z 24 września 1921 roku, s. 338, 948.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 29 z 26 sierpnia 1922 roku, s. 641.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 3 z 1 stycznia 1924 roku, s. 16.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 20 z 23 grudnia 1929 roku, s. 390.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 20 września 1930 roku, s. 301.
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 333.
- ↑ Zarchiwizowana kopia. [dostęp 2014-01-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-02-03)].
- ↑ Janusz Stankiewicz. Genealogia, przodkowie, badania genealogiczne, forum dyskusyjne [online], www.stankiewicz.e.pl [dostęp 2017-12-03] [zarchiwizowane z adresu 2018-04-14].
- ↑ Zarząd Cmentarzy Komunalnych w Krakowie. Internetowy lokalizator grobów. Jan Władyka. rakowice.eu. [dostęp 2018-08-22].
- ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 909.
- ↑ Rocznik oficerski 1932, s. 252
- ↑ Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 32 z 2 kwietnia 1924 roku, s. 176.
- ↑ Rocznik oficerski 1939, s. 244.
- ↑ "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych" nr 41 z 27 października 1922 r
- ↑ "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych" nr 13 z 11 listopada 1934 s. 232
Bibliografia
edytuj- Jan Władyka. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari; sygn. I.482.39-3054 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-09-28].
- Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy "Bellona", 2001. ISBN 83-11-09287-7.
- Zdzisław Józef Cutter: Saperzy II Rzeczypospolitej. Warszawa [etc.]: Pat, 2005. ISBN 83-921881-3-6.
- Zdzisław Józef. Cutter: Saperzy Polscy 1918 - 1939. Wrocław [etc.]: Drukarnia "Teson", 2001. ISBN 83-87384-05-4.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939; stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Księgarnia Akademicka Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Adam Julian Szugajew, Saperzy w Służbie Polsce, Londyn 1985.
- Roczniki oficerskie 1922, 1924, 1928, 1932,
- "Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych"