Jan Skoryna
Jan Skoryna (ur. 12 maja?/24 maja 1888[1] w Andruszówce k. Żytomierza, zm. 11 lipca 1961 w Meksyku) – pułkownik saperów Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
 Jan Skoryna, płk | |
 pułkownik saperów
| |
| Data i miejsce urodzenia |
24 maja 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 lipca 1961 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
1 pułk inżynieryjny |
| Stanowiska |
z-ca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy | |
| Odznaczenia | |
         
| |
Życiorys
edytujUrodził się 24 maja[2] 1888 roku w Andruszówce k. Żytomierza, w rodzinie Edmunda i Heleny z Chmurzyńskich[3]. Brał udział w I wojnie światowej w armii rosyjskiej. Był absolwentem korpusu Kadetów w Kijowie i w 1908 roku, uczył się w Aleksandrowskiej Szkoły Wojskowej w Moskwie. Od 1909 do 1910 roku dowódca kompanii w 3 batalionie saperów. Od 1910 do 1913 roku wykładowcy w Oficerskiej Szkole Saperów. W 1914 roku dowódcy kompanii w 27 Dywizji Piechoty. Naczelnik kompanii reflektorów od 1914 do 1915. Instruktor budownictwa umocnień polowych 5 Dywizji Piechoty. W latach 1915–1917 dowódca kompanii drogowo-mostowej w 3 pułku inżynieryjnym, z którym brał udział w walkach z Niemcami i Austrią. Był jednym z 384 delegatów na I Ogólny Zjazd Związku Wojskowych Polaków, który odbywał się w Piotrogrodzie w dniach 7–22 czerwca 1917 roku. W 1917 roku wstąpił do I Korpusu Polskiego gen. Dowbor-Muśnickiego i został zastępcą dowódcy 1 pułku inżynieryjnego formowanego na bazie rosyjskiego 46 batalionu saperów. W tym samym roku został mianowany kapitanem[1]. W 1918 roku został dowódcą 1 pułku inżynieryjnego. Brał udział w walkach o odbicie Twierdzy Bobrujskiej. Po jej zajęciu został naczelnym inżynierem Twierdzy[3].
Z dniem 25 listopada 1918 został przyjęty do odrodzonego Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 28 maja 1916 i przydzielony do 1 pułku inżynieryjnego w Warszawie[4]. Podczas powstania wielkopolskiego wyznaczono go na stanowisko inspektora technicznego formacji wielkopolskich, gdzie sformował batalion saperów w Poznaniu. Od marca 1920[3] do 1921 pełnił funkcję zastępcy komisarza rządu Rzeczypospolitej Polskiej w Międzynarodowej Komisji wyznaczonej do ustalenia granicy polsko-niemieckiej. 20 stycznia 1920 brał udział w przejęciu od Niemców Bydgoszczy[1].
W 1921 roku został dowódcą 1 pułku saperów. Następnie pełnił służbę w Wydziale Wojskowej Komisji Granicznej w Dowództwie Okręgu Korpusu Nr VII w Poznaniu. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 21. lokatą w korpusie oficerów inżynierii i saperów[5]. 13 lipca 1923 został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie na stanowisko szefa Inżynierii i Saperów[6]. Od 1926 był komendantem Oficerskiej Szkoły Inżynierii w Warszawie.
„Za postawę w I KP i skuteczne walki z bolszewikami zmierzającymi do zlikwidowania korpusu.”[3]. Został odznaczony Orderem Virtuti Militari[3].
W grudniu 1927 objął stanowisko szefa samodzielnego referatu rachunkowo-budżetowego Departamentu Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie. W latach 1927–1929 był redaktorem naczelnym „Przeglądu techniczno-wojskowego”, a w 1928 prezesem Rady Administracyjnej Państwowych Zakładów Inżynierii i członkiem Rady Administracyjnej Państwowej Wytwórni Aparatów Telegraficznych oraz Telefonicznych. 27 kwietnia 1929 został mianowany dowódcą 2 Brygady Saperów w Warszawie[7], a następnie dowódcą 1 Brygady Saperów. Z dniem 31 sierpnia 1935 został przeniesiony w stan spoczynku[8]. W celach handlowych i kulturalnych w czerwcu 1939 wyjechał jako przedstawiciel Rady Handlu Zagranicznego do Meksyku. Zawarł kilka ważnych kontraktów handlowych. Tam zastała go wojna. W czasie wojny współdziałał z Polonią Meksykańską m.in. przy organizowaniu pomocy dla Polaków przybyłych do Meksyku z Syberii[1].
W 1944 finansował wykonanie popiersia Ignacego Jana Paderewskiego, które dopiero po kilkudziesięciu latach (15 listopada 2001) staraniem syna Jerzego, postawiono jako pomnik w stolicy Meksyku. W tym kraju pozostał po wojnie na emigracji. W 1949 brał udział w organizacji uroczystości z okazji 100 letniej rocznicy śmierci Fryderyka Chopina, podczas których ku czci kompozytora wmurowano w Audytorium sali Bolivara Narodowego Uniwersytetu Meksyku tablicę pamiątkową[1].
Życie prywatne
edytujW 1924 ożenił się z Konstancją z Lipskich, z którą miał dwoje dzieci[3]: Jerzego (1926–2010).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari nr 6690[3][9]
- Krzyż Niepodległości (17 marca 1932)[10][3][11]
- Krzyż Walecznych[3]
- Złoty Krzyż Zasługi (10 listopada 1928)[12][13]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
- Odznaka Pamiątkowa I Korpusu Polskiego w Rosji
- Odznaka Honorowa Naczelnego Polskiego Komitetu Wojskowego „Nacz-Pol” Dziennik Rozkazów nr 41 z 1920 - za wybitne zasługi przy organizacji Wojska Polskiego na terenie byłej Rosji[14].
- Krzyż Komandorski Orderu Białego Orła (Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców)[15]
- Krzyż Oficerski Orderu Korony Włoch (Włochy)[16]
- Medal Zwycięstwa („Médaille Interalliée”)[17]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Ryszard Żuchowski, Sylwetki saperów. następne pokolenie s. 40–41, podano, że urodził się 5 czerwca.
- ↑ Bogusław Polak, Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, s. 134, podano, że urodził się 5 czerwca.
- ↑ a b c d e f g h i Polak (red.) 1991 ↓, s. 134.
- ↑ Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 7 z 30 listopada 1918 r., poz. 135. Dziennik Rozkazów Wojskowych Nr 10 z 11 grudnia 1918 r., poz. 236.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 227.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 47 z 13 lipca 1923 roku, s. 463.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 117.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 10 z 4 lipca 1935 roku, s. 85.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 17 z 22 czerwca 1922, s. 457.
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 64, poz. 82 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 8 z 4 lipiec 1932 r. s. 331.
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych na polu pracy w poszczególnych działach wojskowości”.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 15 z 11 listopada 1928 r. s. 403.
- ↑ Polska Zbrojna nr 128 z 12 maja 1923 r.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 8 z 11 listopada 1931 r., s. 381.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 3 z 11 stycznia 1925 r., s. 10.
- ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych Nr 44 z 20 kwietnia 1925 r., s. 210.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Bogusław Polak (red.): Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945. T. 2/1. Koszalin: Wydawnictwo Uczelniane Wyższej Szkoły Inżynierskiej w Koszalinie, 1991. ISBN 83-900510-0-1.
- Zdzisław Barszczewski, Władysław Jasieński: Sylwetki saperów. Warszawa: Dom Wydawniczy „Bellona”, 2001. ISBN 83-11-09287-7.
- Ryszard Żuchowski: Sylwetki saperów. Następne pokolenie. Koszalin: Stowarzyszenie Saperów Polskich, 2009. ISBN 978-83-929870-0-0.