Jan Puzdrowski
Jan Zenon Puzdrowski herbu Jastrzębiec (ur. 23 czerwca 1877 w Zielonej, zm. 12 lutego 1935 w Zagórzu) – polski lekarz, działacz sokoli i społeczny.
.jpg) Jan Puzdrowski w stroju sokolim | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
lekarz |
| Narodowość |
polska |
| Tytuł naukowy | |
| Edukacja | |
| Alma Mater | |
| Odznaczenia | |
 .jpg){kind=small}
| |
Życiorys
edytujJan Zenon Puzdrowski urodził się 23 czerwca 1877 w Zielonej[1][2][3]. Wywodził się rodu szlacheckiego Puzdrowskich herbu Jastrzębiec[4]. Był synem Augusta (1838-1905, powstaniec styczniowy, urzędnik kolejowy w Galicji[5][6], do około 1905 rewident w składzie materiałów we Lwowie przy tamtejszej C. K. Dyrekcji Kolei Państwowych[7]) i Marii z domu Cukrowicz[2].
Kształcił się w C. K. Gimnazjum w Stryju, gdzie w 1895 ukończył VII klasę[8]. Studiował na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Lwowskiego, gdzie podczas trzeciego roku studiów na początku 1899 otrzymał stypendium fundacji Potockiego[9], a na piątym roku na początku 1901 otrzymał stypendium Antoniego Dydyńskiego[10]. Ukończył studia medyczne uzyskując stopień doktora[1][2].
Początkowo pracował jako lekarz na obszarze powiatu nadwórniańskiego: od około 1904 do około 1906 w rodzinnej Zielonej[11][12], a około 1906/1907 w Pniowie[13]. Od około 1907 praktykował jako lekarz w Sanoku[14][15], a od około 1909 w Zagórzu[16][17][18][19][20]. Został lekarzem w służbie kolejowej, pełniąc obowiązki medyka także przy wypadkach kolejowych[4][1]. Pełnił stanowisko konzulenta sanitarnego. Pełniąc stanowisko był organizatorem drużyn polowych Stałych Drużyn Sokolich[3][3]. Podczas wojny polsko-ukraińskiej 1918-1919 stanął na czele powołanego Komitetu Obrońców Węzła Zagórskiego[21].
W 1904 wstąpił do Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[4]. Od tego czasu działał w tej organizacji w Nadwórnej, następnie w Łopatynie, gdzie w 1908 założył gniazdo „Sokoła”[4][3][1]. W tymże roku został służbowo przeniesiony do Zagórza, gdzie od 1909 do końca życia był prezesem miejscowego gniazda sokolego[4][22][1][3] (m.in. wybrany w 1918[23], w tymże roku reaktywował gniazdo zagórskiego „Sokoła”[1]). Po strawieniu przez pożar sokolni w Zagórzu w 1933, dzięki jego staraniom i założonego przez niego komitetu odbudowy gmachu w ciągu kilku miesięcy wybudowano nową siedzibę towarzystwa, poświęconą 8 września 1934[4][1]. Ponadto sprawował stanowiska prezesa Okręgu II sanockiego oraz od 1931 do końca życia wiceprezesa Dzielnicy Małopolskiej PTG „Sokół”[4][22][1][3]. Po strawieniu przez pożar zagórskiej sokolni działał na rzecz odbudowy, dzięki czemu 8 września 1934 została oddana do użytku nowa siedziba. W dniach 15-16 września 1934 odbyły się uroczystości w Zagórzu, podczas których zbiegły się jubileusze 40-lecia założenia gniazda sokolego w mieście i 25-lecia prezesury dr. Puzdrowskiego oraz okoliczność oddania do użytku nowej sokolni[24][25]. Na wniosek Dzielnicy Małopolskiej PTG „Sokół” z 15 listopada 1934 został odznaczony odznakę sokolą 10 lutego 1935, której nie odebrał już osobiście[26][4][22][1].
Poza pracą w ruchu sokolim był aktywny również w innych dziedzinach. Od 1909 działał w ramach Towarzystwa Szkoły Ludowej[3][1]. W 1908 zaangażował się w działalność zarządu Kasy im. Stefczyka, w której od 1919 był prezesem rady nadzorczej[1][3]. W 1922 był założycielem w Zagórzu pierwszego w dzielnicy małopolskiej oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża[1][3]. Był członkiem Lwowskiej Izby Lekarskiej[27]. Sam uczestniczył w ćwiczeniach cielesnych oraz propagował wychowanie fizyczne[1].
4 czerwca 1904 w Sanoku poślubił Zofię Bośniacką (ur. 1883), córkę Antoniego Leona Grzymały Bośniackiego, emerytowanego radcy C. K. Sądu Krajowego, adwokata przy C. K. Sądzie Obwodowym w Sanoku[2][28]. Został szwagrem profesora sanockiego gimnazjum Stanisława Borowiczki, od 1911 męża Heleny Bośniackiej[29].
Zmarł 12 lutego 1935[30][3]. W pożegnalnym artykule został określony przez dr. Mariana Wolańczyka jednym z najwybitniejszych organizatorów „Sokoła”[4]. 14 lutego 1935, po nabożeństwie w kościele w Zagórzu pod przewodnictwem ks. kan. Władysława Wójcika oraz po uroczystym i licznym pogrzebie z udziałem wielu przedstawicieli sokolstwa, został pochowany na miejscowym cmentarzu[22][1][3]. W jego grobowcu został pochowany syn, Marian Puzdrowski (ur. 13 grudnia 1908 w Zagórzu[31], zm. 4 października 1928 będąc uczniem ostatniej klasy gimnazjum w Sanoku[32]). Drugim z jego synów był Juliusz Krzysztof Puzdrowski (ur. 9 kwietnia 1907 w Pniowie[33], absolwent sanockiego gimnazjum z 1925[34], zmarł podczas II wojny światowej na obszarze ZSRR[35][36]; w 1962 został upamiętniony wśród innych osób wymienionych na tablicy Mauzoleum Ofiar II Wojny Światowej na Cmentarzu Centralnym w Sanoku).
12 lipca 1936 w gmachu „Sokoła” w Zagórzu odbyła się uroczystość odsłonięcia tablicy pamiątkowej ku czci dr. Jana Puzdrowskiego, przedstawiającej jego podobiznę, a zaprojektowanej przez Józefa Sitarza[37][38].
Odznaczenia i wyróżnienia
edytuj- Dyplom honorowy i krzyż wojskowy Straży Kolejowej[1][3]
- Dyplom uznania przyznany przez Towarzystwo Szkoły Ludowej[1]
- Dwa medale wojskowe przyznane za czas inwazji rosyjskiej podczas I wojny światowej[1][3]
- Odznaka Honorowa „Orlęta”[1][3]
- Krzyż Armii „Wschodu”[1][3]
- Krzyż Obrońców Węzła Zagórskiego[1][3]
- Odznaka sokola (1935)[4][22][1]
- Dyplom zasługi przyznany przez Zarząd Okręgu Wojewódzkiego Ligi Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej we Lwowie z okazji „XIII Tygodnia L.O.P.P.” (1936)[39]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Ś. p. dr. Jan Puzdrowski. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 2-3, s. 34-35, 1935.
- ↑ a b c d Księga małżeństw parafii rzymskokatolickiej w Sanoku (1888–1905). Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. s. 218 (poz. 19).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p Paweł Sebastiański: Powstanie Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku i jego struktura organizacyjna. Członkowie „Sokoła”. Jan Puzdrowski. W: 125 lat sanockiego „Sokoła” 1889–2014. Sanok: Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” w Sanoku, 2014, s. 31-32. ISBN 978-83-939031-1-5.
- ↑ a b c d e f g h i j Marian Wolańczyk. Hart i Wola. „Sokół Małopolski”. Nr 3, s. 11-12, 1935.
- ↑ Józef Białynia Chołodecki: Cmentarzyska i groby naszych bohaterów z lat 1794-1864 na terenie wschodniej Małopolski. Lwów: 1928, s. 33.
- ↑ Nieco szczegółów biograficznych dotyczących uczestników organizacyi i partyzantki r. 1863/64. W: Józef Białynia Chołodecki: Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864. Lwów: 1904, s. 339.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 728.
- ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Stryju za rok szkolny 1895. Stryj: 1895, s. 1. Brak jest dostępu do sprawozdania tej szkoły z 1896, w którym Jan Puzdrowski prawdopodobnie ukończył gimnazjum.
- ↑ Kronika. Stypendya. „Gazeta Lwowska”. Nr 31, s. 4, 9 lutego 1899.
- ↑ Stypendja. „Kurjer Lwowski”. Nr 29, s. 6, 29 stycznia 1901.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 694.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1906. Lwów: 1906, s. 739.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1907. Lwów: 1907, s. 739.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1908. Lwów: 1908, s. 741.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1909. Lwów: 1909, s. 836.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1910. Lwów: 1910, s. 836.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1911. Lwów: 1911, s. 912.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1912. Lwów: 1912, s. 902.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1913. Lwów: 1913, s. 935.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 947.
- ↑ Edward Zając: VI. Okres autonomii. Transport. W: Życie gospodarcze ziemi sanockiej od XVI do XX w.. Sanok: Stowarzyszenie Inicjowania Przedsiębiorczości w Sanoku, 2004, s. 168. ISBN 83-914224-9-6.
- ↑ a b c d e Pogrzeb ś. p. Dra Jana Zenona Jastrzębiec Puzdrowskiego Vice-Prezesa Dzielnicy Małopolskiej. „Sokół Małopolski”. Nr 3, s. 14-15, 1935.
- ↑ Sprawy Towarzystw sokolich. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 9, s. 36, 1918.
- ↑ Dr Jan Puzdrowski. Zagórz (korespondencja). „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 12, s. 220, 1934.
- ↑ Dr Jan Puzdrowski. Uroczystości Sokole w Zagórzu. „Sokół Małopolski”. Nr 10, s. 60, 1934.
- ↑ Marian Wolańczyk. Dział urzędowy. Protokół z posiedzenia Zarządu Dzielnicy w d. 15 listopada 1934. „Sokół Małopolski”. Nr 11-12, s. 12, 1934.
- ↑ Lista członków Lwowskiej Izby Lekarskiej według stanu z lipca 1931. „Dziennik Urzędowy Izb Lekarskich”. Nr 9, s. 332, 1 września 1931.
- ↑ Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1905. Lwów: 1905, s. 107.
- ↑ Księga małżeństw 1905–1912 Sanok. Sanok: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 95 (poz. 16).
- ↑ Tadeusz Miękisz: Zarys historii Tow. Gimnastycznego „Sokół” w Sanoku w 50-tą rocznicę jego istnienia. Sanok: Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, 1939, s. 32.
- ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 241.
- ↑ W roku szkolnym 1927/1928 Marian Puzdrowski ukończył VII klasę. XXXX. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku za rok szkolny 1926/1927. Sanok: 1927, s. 21.
- ↑ Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku. Katalog główny, rok 1921/22 (zespół 7, sygn. 82). AP Rzeszów – O/Sanok, s. 429.
- ↑ XXXVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1924/1925. Sanok: 1925, s. 10.
- ↑ Józef Stachowicz: W służbie ojczyzny. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 119.
- ↑ Diariusz Zjazdu. Apel poległych. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 68.
- ↑ Z życia sokolstwa. Dzielnica Małopolska. Zagórz. „Przewodnik Gimnastyczny „Sokół””. Nr 9-10, s. 266, Wrzesień-październik 1936.
- ↑ Z życia organizacyjnego. „Sokół Małopolski”. Nr 3, s. 24, 1937.
- ↑ Odznaczenia L. O. P. P.. „Wschód”. Nr 26, s. 8, 10 października 1936.