Język meyah
Język meyah (a. meah, meax, mejach, mejah, meyach), także: arfak[1], mansibaber[1][2] – język papuaski używany w indonezyjskiej prowincji Papua Zachodnia, we wschodniej części półwyspu Ptasia Głowa. Według danych z 2000 roku posługuje się nim blisko 15 tys. osób[1].
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
15 tys. (2000) | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
| |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-3 | mej | ||
| IETF | mej | ||
| Glottolog | meya1236 | ||
| Ethnologue | mej | ||
| BPS | 1059 4 | ||
| WALS | mea | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Społeczność Meyah przez długi czas unikała interakcji z osobami z zewnątrz. Od XVI wieku utrzymywali jednak pewne kontakty z innymi grupami etnicznymi (Biak, Ternate i Ambon). Ich pierwszy kontakt z Europejczykami miał miejsce w 1775 roku. W języku meyah występuje niewielka liczba zapożyczeń z języka biak-numfor[3]. Wykazuje pewne cechy języków austronezyjskich (szyk zdania SVO, rozróżnienie inclusivus-exclusivus, podobne wzorce reduplikacji)[4][5]. W użyciu jest także język indonezyjski (bądź lokalny malajski), aczkolwiek w ograniczonym zakresie (zwykle w mniej odizolowanych regionach); niektórzy znają też języki sąsiednich społeczności[6].
Nazwa „meyah” występuje w różnych wariantach zapisu (formę „meyah” przyjęto w później wypracowanej ortografii). Nie jest to rodzime określenie (zostało zapożyczone z języka mpur), tradycyjnie osoby z ludu Meyah identyfikują się przy użyciu nazw klanów. Nazwa „mansibaber” pochodzi z biak-numfor i ma charakter pejoratywny[7].
Należy do grupy języków wschodniej Ptasiej Głowy i jest spokrewniony z językiem sougb[2][8]. Ross (2005) próbnie zalicza języki wschodniej Ptasiej Głowy do rozszerzonej rodziny języków zachodniopapuaskich[9]. Różnice dialektalne są minimalne (dotyczą pewnych cech dźwiękowych i leksyki)[10]. G. Reesink (2004) omówił moskona (meninggo) jako dialekt meyah, zaznaczając, że wcześniej rozpatrywano go jako oddzielny język[2]. Według G. Gravelle (2010) meyah i moskona to istotnie odrębne, wzajemnie niezrozumiałe języki[11].
Wczesne dane leksykalne dot. tego języka (określonego jako „mansibabêr”) zebrał H.K.J. Cowan (1953)[12]. Sporządzono opis jego gramatyki (2004, 2010)[13][14] oraz listę słownictwa (2001)[15]. Jest zapisywany alfabetem łacińskim[1].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d M. Paul Lewis, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Meyah, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 18, Dallas: SIL International, 2015 [dostęp 2020-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2015-09-25] (ang.).
- ↑ a b c Jelle Miedema, Ger Reesink: One Head, Many Faces: New Perspectives on the Bird’s Head Peninsula of New Guinea. Leiden: KITLV Press, 2004, s. 32, seria: Verhandelingen van het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde 219. DOI: 10.1163/9789004454385. ISBN 978-90-67-18229-4. ISBN 978-90-04-45438-5. OCLC 1312159896. [dostęp 2022-08-15]. (ang.).
- ↑ Gravelle 1998 ↓, s. 557.
- ↑ Gravelle 1998 ↓, s. 555–556.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 7, 228–229.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 6.
- ↑ Gravelle 2010 ↓, s. 2.
- ↑ Holton i Klamer 2018 ↓, s. 580.
- ↑ Ross 2005 ↓, s. 30.
- ↑ Gravelle 1998 ↓, s. 556–557.
- ↑ Gloria Gravelle: A Grammar of Moskona: An East Bird's Head Language of West Papua, Indonesia. Vrije Universiteit Amsterdam, 2010, s. 7–8. OCLC 1136600518. [dostęp 2022-08-16]. (ang.).
- ↑ Hendrik Karel Jan Cowan, Voorlopige resultaten van een ambtelijk taalonderzoek in Nieuw-Guinea, ’s-Gravenhage: M. Nijhoff, 1953, OCLC 8245434 [dostęp 2024-02-24] (niderl. • ang.).
- ↑ Gilles Gravelle: The Meyah language of Papua. Vrije Universiteit Amsterdam, 2004. OCLC 1280469121. (ang.).
- ↑ Gravelle 2010 ↓.
- ↑ Gilles Gravelle: Daftar kata Meyah - Indonesia dan kebalikan Indonesia - Meyah. Manokwari: Yayasan Pengembangan Masyarakat Arfak, 2001. [dostęp 2022-12-02]. (ang.).
Bibliografia
edytuj- Gilles Gravelle: Syntactic constructions and the Meyah lexicon. W: Jelle Miedema, Cecilia Odé, Rien A.C. Dam (red.): Perspectives on the Bird‘s Head of Irian Jaya, Indonesia; Proceedings of the Conference, Leiden, 13–17 October 1997. Amsterdam–Atlanta: Rodopi, 1998, s. 555–573. DOI: 10.1163/9789004652644_030. ISBN 978-9-004-65264-4. ISBN 978-9-042-00644-7. OCLC 41025250. (ang.).
- Gilles Gravelle: Meyah: a language of West Papua, Indonesia. Canberra: Pacific Linguistics, College of Asia and the Pacific, Australian National University, 2010, seria: Pacific Linguistics 619. ISBN 978-0-85883-625-9. OCLC 680238226. [dostęp 2023-07-23]. (ang.).
- Gary Holton, Marian Klamer: The Papuan languages of East Nusantara and the Bird’s Head. W: Bill Palmer (red.): The Languages and Linguistics of the New Guinea Area: A Comprehensive Guide. Berlin–Boston: Walter de Gruyter, 2018, s. 569–640, seria: The World of Linguistics 4. DOI: 10.1515/9783110295252-005. ISBN 978-3-11-029525-2. OCLC 1041880153. (ang.).
- Malcolm Ross: Pronouns as a preliminary diagnostic for grouping Papuan languages. W: Andrew Pawley, Robert Attenborough, Robin Hide, Jack Golson (red.): Papuan pasts: cultural, linguistic and biological histories of Papuan-speaking peoples. Canberra: Pacific Linguistics, Research School of Pacific and Asian Studies, Australian National University, 2005, s. 15–66, seria: Pacific Linguistics 572. ISBN 0-85883-562-2. OCLC 67292782. [dostęp 2022-09-20]. (ang.).