Józef Jungrav
Józef Maksymilian Jungrav vel Jungraw[1] (ur. 25 marca 1897 w Lublanie, zm. 7 sierpnia 1952 w Warszawie) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, szef Oddziału Ogólnego w Dowództwie Lotnictwa w Paryżu, komendant Szkoły Bombowej w Wielkiej Brytanii.
 płk Józef Jungrav | |
 pułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia |
25 marca 1897 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
7 sierpnia 1952 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
od 1942 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja |
|
| Jednostki |
31 pułk artylerii polowej |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy pułku |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
         
| |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Życiorys
edytujSyn urzędnika Rudolfa i Reginy z domu Hurtig. W 1907 ukończył szkołę powszechną w Stanisławowie, a maturę złożył w gimnazjum klasycznym we Lwowie. W 1914 powołany został do cesarskiej i królewskiej armii. Po ukończeniu Szkoły Oficerów Rezerwy Artylerii w Salzburgu, w stopniu chorążego, walczył w szeregach 31 pułku artylerii polowej na froncie galicyjskim, a następnie – 30 pułku artylerii polowej.
Od 1918 w Wojsku Polskim. Służył w 16 pułku artylerii polowej w Grudziądzu. Walczył na frontach wojny polsko-bolszewickiej w 1920. Po wojnie pełnił służbę w 30 pułku artylerii polowej. 16 grudnia 1922 roku został przeniesiony do Doświadczalnego Centrum Wyszkolenia Armii w Rembertowie na stanowisko kierownika wychowania fizycznego[2]. W lutym 1924 został przydzielony do Oddziału III Sztabu Generalnego w Warszawie na stanowisko referenta[3]. 1 grudnia 1924 roku został awansowany na kapitana ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 roku i 30. lokatą w korpusie oficerów artylerii[4].
Na początku 1926 był działaczem Polskiego Związku Narciarskiego[5]. Z lotnictwem związał się w 1926, ukończył kurs Oficerskiej Szkoły Aeronautycznej oddział w Grudziądzu, uzyskując specjalność obserwatora. W 1928 był zweryfikowany w korpusie oficerów lotnictwa z lokatą 4. Przydzielony do 1 pułku lotniczego w Warszawie, był zastępcą dowódcy eskadry. Następnie dowodził 31 eskadrą liniową w Poznaniu. Od 1931 kierował Wydziałem Wyszkolenia Departamentu Aeronautyki Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie, później Dowództwa Lotnictwa. W tym okresie ukończył także Wyższą Szkołę Dziennikarską oraz później Szkołę Wojskową w Camberley, Wielkiej Brytanii. 12 marca 1933 roku został awansowany na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 6. lokatą w korpusie oficerów aeronautycznych[6].
Od 1936 roku był zastępcą dowódcy 6 pułku lotniczego we Lwowie, a od 1938 roku wykładowcą w Wyższej Szkole Lotniczej w Warszawie. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 roku i 3. lokatą w korpusie oficerów lotnictwa. W tym samym roku pełnił służbę w Inspektoracie Obrony Powietrznej Państwa na stanowisku szefa Wydziału Operacyjnego[7].
W kampanii wrześniowej 1939 roku pełnił służbę w Sztabie Naczelnego Dowódcy Lotnictwa i Obrony Powietrznej na stanowisku szefa Wydziału Operacyjnego. W eskadrze rozpoznawczej Naczelnego Dowództwa Lotnictwa wykonał 16 lotów bojowych. Internowany w Rumunii. W październiku 1939 przez Jugosławię i Włochy przedostał się do Francji, a następnie Wielkiej Brytanii. Posiadał numer służbowy RAF 76838[8]. W 1940 roku w Paryżu był szefem Oddziału Ogólnego Dowództwa Lotnictwa. Krótko kierował Szkołą Bombardowań i Strzelań Lotniczych w Penhors oraz katedrą taktyki lotniczej w Szkocji. Zwolnił się z wojska i podjął pracę jako zastępca redaktora nocnego w sekcji polskiej radia BBC. W 1944 roku powrócił do służby czynnej i objął kierownictwo katedry lotnictwa w Wyższej Szkole Wojennej.
W 1946 roku, za namową ówczesnego attaché wojskowego w Londynie pułkownika Józefa Kuropieski, powrócił do kraju i podjął służbę w Wojsku Polskim. Kierował referatem lotniczym w Biurze Studiów Oddziału II Sztabu Generalnego, był wykładowcą lotnictwa w Akademii Sztabu Generalnego. Pomimo wysokich ocen Departament Personalny MON uznał, że „w odrodzonym Wojsku Polskim pozostać nie może”. Nie zezwolono mu na pracę w „Wojskowym Przeglądzie Lotniczym”, zatrudnił się jako inspektor w spółce łowieckiej, a następnie w Sitkówce pod Kielcami jako kierownik bazy sprzętu Państwowego Przedsiębiorstwa Robót Komunikacyjnych nr 1 w Warszawie.
_01.jpg)
Aresztowany19 marca 1951 pod bezzasadnym zarzutem[9] i sądzony w tzw. procesie odpryskowym[10] procesu gen. Tatara. Jego zeznania wraz z zeznaniami innych torturowanych oficerów posłużyły do skonstruowania aktu oskarżenia przeciwko gen. Józefowi Kuropiesce, który z kolei w swoich zeznaniach ”przyznał się” do ”utrzymywania kontaktów wywiadowczych za pośrednictwem Józefa Jungrava”[11]. Oficerami prowadzącymi śledztwo byli płk Władysław Kochan oraz jego podkomendni. Na rozprawie 8 maja 1952 oskarżyciel ppłk Iwan Amons zażądał kary śmierci[12]. 13 maja 1952 Józef Jungrav skazany został wraz z płk. Bernardem Adameckim, płk. Augustem Menczakiem, płk. Władysławem Minakowskim, płk. Szczepanem Ścibiorem i płk. Stanisławem Michowskim przez NSW 5/52 pod przewodnictwem płk. Piotra Parzenieckiego, sygn. Zg.R.7/52, na podstawie art.86 § 1 i 2 KK WP na karę śmierci[13]. Wyrok został wykonany 7 sierpnia[14] 1952 w Więzieniu Mokotowskim.
Grób symboliczny znajduje się na Cmentarzu Wojskowym (kwatera 28 B-II-3-22) oraz w Kwaterze „na Łączce”. 27 kwietnia 1956 r. został zrehabilitowany.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Walecznych (trzykrotnie, m.in. 1920)
- Złoty Krzyż Zasługi (13 maja 1933)[15]
- Medal Niepodległości (2 sierpnia 1931)[16][17]
- Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931)[18]
- Odznaka Obserwatora nr 356 (6 sierpnia 1927)[19]
- Krzyż Oficerski Orderu Korony Rumunii (Rumunia, 1929)[20]
- Krzyż Oficerski Orderu Trzech Gwiazd (Łotwa, przed 1936)[21]
- Krzyż Kawalerski Orderu Legii Honorowej (Francja, 1920)
- Krzyż Kawalerski Orderu Orła Białego (Serbia)[22]
- Medal Zwycięstwa (Médaille Interalliée)
- bułgarska Odznaka Lotnicza (1929)[23]
- czechosłowacka Odznaka Obserwatora (1929)[23]
- francuska Odznaka Obserwatora (1929)[23]
- jugosłowiańska Odznaka Obserwatora (1929)[24]
- rumuńska Odznaka Obserwatora (1929)[24]
Przypisy
edytuj- ↑ Pisownia nazwiska Jungrav zgodna z klepsydrą grobu symbolicznego w Kwaterze „na Łączce”. We wszystkich opracowaniach naukowych oraz ewidencji wojskowej występował pod nazwiskiem Jungraw.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 56 z 16 grudnia 1922 roku, s. 919.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 14 lutego 1924 roku, s. 67.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924 roku, s. 743.
- ↑ IX Międzynarodowy Kongres Narciarski w Helsingforsie. „Stadjon”. Nr 5, s. 10, 27 stycznia 1926.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 marca 1933 roku, s. 47.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 206, 417.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 252.
- ↑ Raport Komisji Mazura. [dostęp 2022-01-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-19)].
- ↑ M.Szejnert, Śród żywych duchów, jw. s.70
- ↑ Biuletyn IPN nr 7(3) z lipca 2003, s. 74.
- ↑ według płk Jan Pasternak w Dwutygodnik Regionalny www.regionalna.waw.pl z nr 16(70) z 8 października 2008.
- ↑ „Księga najwyższego wymiaru kary” w Krzysztof Szwagrzyk: Zbrodnie w majestacie prawa 1944–1955. Wyd. ABC Future, Warszawa, 2000.
- ↑ M.Szejnert podaje według Ludwika Głowackiego jako miesiąc – listopad, zob. powyżej Źródła, M. Szejnert, s.195.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 110, poz. 139 „za zasługi na polu obrony powietrznej i przeciwgazowej”.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 178, poz. 260 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Tadeusz Wawrzyński, Oficerowie i Podoficerowie WP....
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 103 „za zasługi na polu opieki nad inwalidami”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 6 sierpnia 1927 roku, s. 241.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk., Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 361.
- ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. Zezwolenie na przyjęcie i noszenie orderów. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 1, s. 5, 19 marca 1937.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. Nr 12 z 6 sierpnia 1929 r., s. 237.
- ↑ a b c Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 367.
- ↑ a b Dz. Pers. MSWojsk. Nr 19 z 12 grudnia 1929 r., s. 368.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2016-02-15].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Małgorzata Szejnert: Śród żywych duchów. Wyd. ANEKS, Londyn 1990.
- Tadeusz Swat: Niewinnie Straceni 1945–56. Wyd. Fundacja Ochrony Zabytków, Warszawa 1991. zob. też Straceni w Więzieniu mokotowskim.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940–1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- IPN, sygnatura IPN BU 0772/4541.
- Lista oficerów Wojska Polskiego z lat 1914–1939. Józef Jungrav. officersdatabase.appspot.com. [dostęp 2015-01-16].