Izraelskie monety okolicznościowe okresu nowego szekla
Izraelskie monety okolicznościowe z okresu obwiązywania nowego szekla obejmują izraelskie monety niekruszcowe, emitowane przez Bank Izraela od 1985 roku. Mają one status monet obiegowych, a więc są legalnym środkiem płatniczym w państwie. Monety okolicznościowe w tym okresie obejmowały nominały: 5 agor, 10 agor, ½ szekla, 1 szekla, 2 szekli, 5 szekli, 10 szekli emitowano je z okazji: rocznic niepodległości, 40. lat niepodległości Państwa Izrael, święta Chanuka i upamiętnienia ważnych dla Izraela osobistości. Dodatkowo wyemitowano monety półszeklowe odpowiadające seriom kolekcjonerskim monet chanukowych i z okazji dnia niepodległości.
Serie monet okolicznościowych
edytujRocznice niepodległości (piedforty)
edytujMonety okolicznościowe z serii rocznic niepodległościowych wybijane były stemplem lustrzanym jako piedforty (monety wybite na grubym krążku). Monety były emitowane w różnych okresach: 1 agora 1986–1991; 5 agor, 10 agor, ½ szekla, 1 szekel w latach 1986–2000, 5 szekli w latach 1990–2000 a 10 szekli w latach 1995–2000. Wszystkie one posiadały znak mennicy na awersie. Prócz innej grubości monety te nie różniły się niczym od monet obiegowych tego okresu[1].
Mennica: Mennica Norweska – Kongsberg; Francuska Mennica Państwowa – Paryż; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht.
| Nominał | Rok emisji | Stop | Średnica (mm) | Masa (g) | Grubość (mm) | Znak mennicy | Stempel | Mennica | Nr Krause | Wizerunek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 agora | 1986–1991 | brązal | 15 | 4,4 | 2,7 | ✡ | lustrzany | Francuska Mennica Państwowa
Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Królewska Mennica Holenderska[a] |
KM# P156 | AwersRewers |
| 5 agor | 1986–2000 | brązal | 19,5 | 6,6 | 3 | ✡ | lustrzany | Francuska Mennica Państwowa
Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Królewska Mennica Holenderska Mennica Norweska[b] |
KM# P157 | AwersRewers |
| 10 agor | 1986–2000 | brązal | 22 | 8,8 | 3,2 | ✡ | lustrzany | Francuska Mennica Państwowa
Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Królewska Mennica Holenderska Mennica Norweska[c] |
KM# P33 | AwersRewers |
| ½ szekla | 1986–2000 | brązal | 26 | 14,5 | 3,8 | ✡ | lustrzany | Francuska Mennica Państwowa
Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Królewska Mennica Holenderska Mennica Norweska[d] |
KM# P34 | AwersRewers |
| 1 szekel | 1986–2000 | miedzionikiel | 18 | 8,5 | 4 | ✡ | lustrzany | Francuska Mennica Państwowa
Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Królewska Mennica Holenderska Mennica Norweska[e] |
KM# P35 | AwersRewers |
| 5 szekli | 1990–2000 | miedzionikiel | 24 | 14,5 | 4 | ✡ | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii
Królewska Mennica Holenderska Mennica Norweska[f] |
KM# P55 | AwersRewers |
| 10 szekli | 1995–2000 | pierścień: stal niklowana
rdzeń: brąz |
23 | 11 | 3,5 | ✡ | lustrzany | Królewska Mennica Holenderska | KM# P88 | AwersRewers |
40. lat Państwa Izrael
edytujMonety upamiętniające 40. lat Państwa Izrael zostały wyemitowane w 1998 roku jako monety zwykłe i jako piedforty. Ich wyróżnikiem był hebrajski napis „מ' שנים לישראל” na rewersach, który oznacza 40 lat Izraela. W przypadku 5 i 10 agor napis ten znajdował się nad nominałem monety, a w przypadku ½ i 1 szekla napis ten znajdował się pod nominałem wzdłuż otoku. Walory te nie posiadają znaku mennicy. Monety zwykłe były wybijane stemplem zwykłym w brązalu i miedzioniklu, a piedforty stemplem lustrzanym w niklu[2].
Mennica: Drukarnia Rządowa – Jerozolima; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart.
| Nominał | Rok emisji | Stop | Średnica (mm) | Masa (g) | Piedfort | Grubość (mm) | Stempel | Mennica | Nakład | Nr Krause | Wizerunek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 agora | 1988 | brązal | 17 | 2,04 | nie | - | zwykły | Drukarnia Rządowa | 504 000 | KM# 193 | AwersRewers |
| 1 agora | 1988 | nikiel | 17 | 4,8 | tak | 2,7 | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 12 027 | KM# 193P | AwersRewers |
| 5 agor | 1988 | brązal | 19,5 | 3 | nie | - | zwykły | Drukarnia Rządowa | 504 000 | KM# 194 | AwersRewers |
| 5 agor | 1988 | nikiel | 19,5 | 7,25 | tak | 3 | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 12 027 | KM# P32A | AwersRewers |
| 10 agor | 1988 | brązal | 22 | 4 | nie | - | zwykły | Drukarnia Rządowa | 504 000 | KM# 195 | AwersRewers |
| 10 agor | 1988 | nikiel | 22 | 9,65 | tak | 3,2 | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 12 027 | KM# P33A | AwersRewers |
| ½ ILS | 1988 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | zwykły | Drukarnia Rządowa | 500 000 | KM# 196 | AwersRewers |
| ½ ILS | 1988 | nikiel | 26 | 16 | tak | 3,8 | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 12 027 | KM# P34A | AwersRewers |
| 1 ILS | 1988 | miedzionikiel | 18 | 4 | nie | - | zwykły | Drukarnia Rządowa | 504 000 | KM# 197 | AwersRewers |
| 1 ILS | 1988 | nikiel | 18 | 8,5 | tak | 4,9 | lustrzany | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 12 027 | KM# P35A | AwersRewers |
Chanuka
edytujMonety z serii chanukowej były wybijane stemplem zwykłym. Niektóre posiadały znak mennicy, inne nie. Awersy nie różniły się wyglądem od awersów monet obiegowych tego okresu. Na legendzie rewersu, pod nominałem i nazwą waluty znalazła się mała chanukija, po jej lewej stronie napis w języku angielskim „HANUKKA”, a po prawej nazwa święta po hebrajsku „חנוכה”. W przypadku monet o nominałach 1, 5 i 10 agor napis ten znajdował się nad nominałem, w przypadku reszty monet pod nominałem. Seria ta objęła wszystkie nominały[3][4].
Mennica: Swissmint – Berno; Drukarnia Rządowa – Jerozolima; Francuska Mennica Państwowa – Paryż; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht.
| Nominał | Rok emisji | Stop | Średnica (mm) | Masa (g) | Stempel | Znak mennicy | Mennica | Nr Krause | Wizerunek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 agora | 1986–1991 | brązal | 17 | 2 | zwykły | brak | Drukarnia Rządowa | KM# 171 |  |
| 5 agor | 1986–1992 | brązal | 19,5 | 3 | zwykły | brak | Drukarnia Rządowa | KM# 172 |  |
| 1993–2007 | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 172A | ||||||
| 10 agor | 1986–1992 | brązal | 22 | 4 | zwykły | brak | Francuska Mennica Państwowa[g]
Drukarnia Rządowa |
KM# 173 |  |
| 1993–2010 | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 173A | ||||||
| ½ ILS | 1986–1992 | brązal | 26 | 6,5 | zwykły | brak | Francuska Mennica Państwowa[h]
Drukarnia Rządowa |
KM# 174 |  |
| 1993–2010 | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 174A | ||||||
| 1 ILS | 1985–1992 | miedzionikiel | 18 | 4 | zwykły | brak | Swissmint
Francuska Mennica Państwowa Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii Drukarnia Rządowa |
KM# 163 |  |
| 1993–1998, 2007 | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 163A | ||||||
| 1999–2006 | stal niklowana | 18 | 3,6 | KM# 163B | |||||
| 2008–2010 | KM# 163C | ||||||||
| 2 ILS | 2007–2010 | stal niklowana | 21,6 | 5,7 | zwykły | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 432 | AwersRewers |
| 5 ILS | 1990–1992 | miedzionikiel | 24 | 8,2 | zwykły | brak | Drukarnia Rządowa | KM# 217 | AwersRewers |
| 1993–2007 | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 217A | ||||||
| 2008–2010 | KM# 217B | ||||||||
| 10 ILS | 1995–2010 | pierścień: stal niklowana
rdzeń: brąz |
23 | 7 | zwykły | ✡ | Królewska Mennica Holenderska | KM# 315 | AwersRewers |
Seria ½ szekla
edytujW ramach tej serii wyemitowano 24 typy monet. W latach 1993–1994 i 2001–2009 wybijano jeden typ monety, z kolei w latach 1995–2000 wybijano monetę z okazji Chanuki i z okazji rocznicy niepodległości. Monety niepodległościowe wybijano jako piedforty. Jedna moneta (z 2002 roku) posiada omyłkowo wybity znak mennicy, pozostałe go nie posiadają. Jedyną monetą półszeklową, która nie posiadała swojego odpowiednika w kolekcjonerskich monetach serii chanukowej lub serii Dnia Niepodległości była moneta z chanukija z Curaçao. Wszystkie monety tej serii są okrągłe, jednak ich otoki są w kształcie dwunastokąta foremnego[5][6].
Mennica: Mennica Norweska – Kongsberg; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht.
| Moneta ½ szekla | Rok emisji | Stop | Średnica (mm) | Masa (g) | Piedfort | Grubość (mm) | Znak mennicy | Stempel | Mennica | Okazja | Nakład | Nr Krause | Wizerunek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Chanukija z Theresienstadt | 1993 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 11 956 | KM# 303 | AwersRewers |
| Jakość środowiska | 1994 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Królewska Mennica Holenderska | 46. lat niepodległości | 8000 | KM# P78 | AwersRewers |
| Chanukija z USA | 1994 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 12 000 | KM# 304 | AwersRewers |
| Medycyna w Izraelu | 1995 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Królewska Mennica Holenderska | 47. lat niepodległości | 10 000 | KM# P85 | AwersRewers |
| Chanukija z Francji | 1995 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 7500 | KM# 305 | AwersRewers |
| 3000 lat Jerozolimy | 1996 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Mennica Norweska | 48. lat niepodległości | 8000 | KM# P93 | AwersRewers |
| Chanukija z Rosji | 1996 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 7500 | KM# 318 | AwersRewers |
| 100. rocznica I Kongresu Syjonistycznego | 1997 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Mennica Norweska | 49. lat niepodległości | 6000 | KM# P101 | AwersRewers |
| Chanukija z Anglii | 1997 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 10 000 | KM# 314 | AwersRewers |
| 50 lat Państwa Izrael | 1998 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Mennica Norweska | 50. lat niepodległości | 10 000 | KM# P109 | AwersRewers |
| Menora spod Knesetu | 1998 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 8000 | KM# 331 | AwersRewers |
| Przemysł oparty na wiedzy | 1999 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Mennica Norweska | 51. lat niepodległości | 6000 | KM# P117 | AwersRewers |
| Chanukija z Jerozolimy | 1999 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 7000 | KM# 332 | AwersRewers |
| „(...), ale będziesz miłował bliźniego jak siebie samego (...)”[i] | 2000 | brązal | 26 | 14,5 | tak | 3,8 | brak | lustrzany | Mennica Norweska | 52. lat niepodległości | 4000 | KM# P125 | AwersRewers |
| Chanukija z Curaçao | 2000 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 4000 | KM# 354 | AwersRewers |
| Chanukija z Jemenu | 2001 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 4000 | KM# 355 | AwersRewers |
| Chanukija z Polski | 2002 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | מ[j] | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 3000 | KM# 389 | AwersRewers |
| Chanukija z Babilonii | 2003 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 3000 | KM# 390 | AwersRewers |
| Chanukija z Damaszku | 2004 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 2500 | KM# 391 | AwersRewers |
| Chanukija z Holandii | 2005 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 3000 | KM# 415 | AwersRewers |
| Chanukija z Corfu | 2006 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 3000 | KM# 422 | AwersRewers |
| Chanukija z Egiptu | 2007 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 3000 | KM# 434 | AwersRewers |
| Chanukija z Pragi | 2008 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 1800 | KM# 436 | AwersRewers |
| Chanukija z Algierii | 2009 | brązal | 26 | 6,5 | nie | - | brak | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | Chanuka | 1800 | KM# 466 | AwersRewers |
Osobistości
edytujW ramach serii z osobistościami ważnymi dla Izraela z okresu szekla wyemitowano pięć monet. Na awersie monety z 1986 roku, poza herbem Izraela 44 nazwy pierwszych osiedli żydowskich w Palestynie tworzą kontury profilu i imienia i nazwiska Edmonda Jamesa de Rothschilda. Na awersie monety z 1988 roku znajdują się herb Izraela oraz zarys twarzy Majmonidesa z napisem „הרמב''מ”, czyli Ha-Rambam. Na awersie drugiej monety z 1990 roku są herb Izraela oraz pionowe linie tworzące obrys twarzy Lewiego Eszkola i jego imię i nazwisko w języku hebrajskim. Podobnie wygląda awers monety z 1993, gdzie poza herbem znajdują się pionowe linie tworzące twarz Chaima Weizmana. Przy kołnierzyku jego koszuli znajduje się jego podpis. Na awersie monety z 1995 roku poza herbem pionowe linie tworzą kontury twarzy Goldy Meir, na prawo od twarzy, na otoku znajduje się jej imię i nazwisko zapisane po hebrajsku. Wyglądy rewersów wszystkich monet odpowiadają rewersom zwykłych monet obiegowych tych samych nominałów[7].
Mennica: Drukarnia Rządowa – Jerozolima; Mennica Bawarska – Monachium; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht.
| Nominał | Postać | Rok emisji | Stop | Średnica (mm) | Masa (g) | Stempel | Mennica | Nakład | Nr Krause | Wizerunek |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ½ ILS | Edmond James de Rothschild | 1986 | brązal | 26 | 6,5 | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | 2 000 000 | KM# 167 | 
|
| 1 ILS | Majmonides | 1988 | miedzionikiel | 18 | 4 | zwykły | Mennica Bawarska | 1 000 000 | KM# 198 | 
|
| 5 ILS | Lewi Eszkol | 1990 | miedzionikiel | 24 | 8,2 | zwykły | Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii | 1 500 000 | KM# 208 | 
|
| 5 ILS | Chaim Weizman | 1993 | miedzionikiel | 24 | 8,2 | zwykły | Drukarnia Rządowa | 1 500 000 | KM# 237 | 
|
| 10 ILS | Golda Meir | 1995 | pierścień: stal niklowana
rdzeń: brąz |
23 | 7 | zwykły | Królewska Mennica Holenderska | 1 500 000 | KM# 273 | 
|
COVID-19
edytuj.jpg)
2 lipca 2021 roku Bank Izraela ogłosił, że izraelski rząd zaakceptował emisję monety pięcioszeklowej, która miałaby upamiętniać wysiłki izraelskiej służby zdrowia w walce z pandemią COVID-19 w Izraelu. Na jej awersie znajdowałby się napis „z podziękowaniami” w językach angielskim, arabskim i hebrajskim, stetoskop i dłonie przedstawiciela służby zdrowia, które ściskają dłonie pacjenta. Rewers pozostałby niezmieniony (Awers i rewers)[8].
Uwagi
edytuj- ↑ Mennica w Paryżu wybiła rocznik 1986, mennica w Stuttgarcie 1987-1988, mennica w Utrechcie 1990-1991
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła roczniki 1986 i 2000, mennica w Stuttgarcie roczniki 1987-1988, 1990, mennica w Utrechcie roczniki 1991-1996 i 1998-2000, mennica w Kongsbergu rocznik 1997
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła roczniki 1986, mennica w Stuttgarcie roczniki 1987-1990, mennica w Utrechcie roczniki 1991-1995, mennica w Kongsbergu 1996-2000
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła roczniki 1986, mennica w Stuttgarcie roczniki 1987-1990, mennica w Utrechcie roczniki 1991-1995, mennica w Kongsbergu 1996-2000
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła roczniki 1986, mennica w Stuttgarcie roczniki 1987-1990, mennica w Utrechcie roczniki 1991-1995, mennica w Kongsbergu 1996-2000
- ↑ Mennica w Stuttgarcie wybiła rocznik 1990, mennica w Utrechcie roczniki 1991-1995, mennica w Kongsbergu 1996-2000
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła tylko rocznik 1986
- ↑ Mennica w Paryżu wybiła tylko rocznik 1986
- ↑ Kpł 19:18
- ↑ Znak mennicy został prawdopodobnie skopiowany ze srebrnej, kolekcjonerskiej monety jednoszeklowej z 1981, która również przedstawiała chanukiję z Polski.
Przypisy
edytuj- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 1292–1293.
- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 1280–1282.
- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 1280–1282, 1289–1291.
- ↑ Michael 2017 ↓, s. 741–742, 747, 750.
- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 1281–1282.
- ↑ Michael 2017 ↓, s. 741–742.
- ↑ Cuhaj 2014 ↓, s. 1281–1282, 1289–1291.
- ↑ The Bank of Israel will issue a coin into circulation in gratitude to medical staff [online], Bank Izraela, 2 lipca 2021 [dostęp 2023-03-15].
Bibliografia
edytuj- George Cuhaj, Standard Catalog of World Coins 1901-2000, Iola: Krause Publications, 2014.
- Thomas Michael, Standard Catalog of World Coins 2001-Date, Iola: Krause Publishing, 2017.