Wikipedia

Hermann Broch

austriacki pisarz

Hermann Broch (ur. 1 listopada 1886 w Wiedniu, zm. 30 maja 1951 w New Haven) – austriacki pisarz[1].

Hermann Broch
Ilustracja
Hermann Broch w 1909 roku
Data i miejsce urodzenia

1 listopada 1886
Wiedeń

Data i miejsce śmierci

30 maja 1951
New Haven

Narodowość

austriacka

Język

niemiecki

Dziedzina sztuki

powieść, dramat

Epoka

modernizm

Ważne dzieła

Śmierć Wergilego

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Życiorys

edytuj

W 1938 był krótko więziony przez nazistów[1]; został zwolniony dzięki staraniom Jamesa Joyce’a[1][2].

Od 1939 przebywający w Stanach Zjednoczonych[1], jeden z odnowicieli prozy XX wieku, obrońca wartości humanistycznych przed faszyzmem (Kusiciel). Jest zaliczany do najwybitniejszych dwudziestowiecznych pisarzy niemieckojęzycznych. Jego najbardziej znane powieści to Śmierć Wergilego[3][2], Lunatycy[4] i Autobiografia duchowa. Od 1949 był profesorem Uniwersytetu Yale (w New Haven)[2].

Twórczość

edytuj

Twórczość dostępna w języku polskim

edytuj
  • (1961) Niewinni. Powieść w jedenastu opowiadaniach[5]
  • (1963) Śmierć Wergilego[6]
  • (1970) Kusiciel[7]
  • (1997) Lunatycy[8]
  • (1998) Kilka uwag o kiczu i inne eseje[9]
  • (1998) Radosna apokalipsa Wiednia około roku 1880[10]
  • (2005) Autobiografia duchowa[11]
  • (2008) Ostatni wybuch manii wielkości. Mowa pożegnalna Hitlera[12]
  • (2010) Rozgrzeszenie | Z powietrza wzięte. Dramaty[13]
  • (2014) Wieża Babel. Hofmannsthal i jego czasy[14] (fragment książki Hofmannsthal und seine Zeit)

Niemieckojęzyczne wydanie zbiorowe dzieł

edytuj

Hermann Broch, Kommentierte Werkausgabe, hg. von Paul Michael Lützeler. Frankfurt am Main. Suhrkamp Verlag, 1974–1981.

  • KW1: Die Schlafwandler.Eine Romantrilogie
  • KW2: Die Unbekannte Groesse. Roman
  • KW3: Die Verzauberung. Roman
  • KW4: Der Tod des Vergil. Roman
  • KW5: Die Schuldlosen. Roman in elf Erzaehlungen
  • KW6: Novellen
  • KW7: Dramen
  • KW8: Gedichte
  • KW9/1+2: Schriften zur Literatur
  • KW10/1+2: Philosophische Schriften
  • KW11: Politische Schriften
  • KW12: Massenwahntheorie
  • KW13/1+2+3: Briefe

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d Hermann Broch, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-10-31] (ang.).
  2. ↑ a b c Broch Hermann, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2016-10-31].
  3. ↑ The Death of Virgil, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-10-31] (ang.).
  4. ↑ The Sleepwalkers, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-10-31] (ang.).
  5. ↑ Niewinni. Powieść w jedenastu opowiadaniach, Wanda Jedlicka (tłum.), Witold Wirpsza, Egon Naganowski, Warszawa: Czytelnik, 1961.
  6. ↑ Śmierć Wergilego, Maria Kurecka, Witold Wirpsza (tłum.), Warszawa: Czytelnik, 1963.
  7. ↑ Kusiciel, Edyta Sicińska (tłum.), Anna M. Linke, Warszawa: Czytelnik, 1970.
  8. ↑ Lunatycy, Sławomir Błaut (tłum.), Jakub Lichański, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1997.
  9. ↑ Kilka uwag o kiczu i inne eseje, Danuta Borkowska, Jan Garewicz, Ryszard Turczyn (tłum.), Warszawa: Czytelnik, 1998.
  10. ↑ Radosna apokalipsa Wiednia około roku 1880, Ryszard Turczyn (tłum.), „Teatr” (2), Warszawa 1998, s. 8–11.
  11. ↑ Autobiografia duchowa, Sławomir Błaut (tłum.), Paul Michael Lützeler(inne języki) (przygotowanie do druku), Warszawa: Czytelnik, 2005.
  12. ↑ Ostatni wybuch manii wielkości. Mowa pożegnalna Hitlera, Maciej Ganczar (tłum.), „Odra”, 48 (5), Wrocław 2008, s. 39–44.
  13. ↑ Rozgrzeszenie | Z powietrza wzięte. Dramaty, Maciej Ganczar (tłum.), Warszawa: Agencja Dramatu i Teatru „ADiT”, 2010.
  14. ↑ Wieża Babel. Hofmannsthal i jego czasy, Ryszard Turczyn (tłum.), „Przegląd Polityczny” (125), Gdańsk 2014, s. 81–87.

Bibliografia

edytuj
  • Jeffrey B. Berlin: Der unveröffentlichte Briefwechsel zwischen Antoinette von Kahler und Hermann Broch unter Berücksichtigung einiger unveröffentlichter Briefe von Richard Beer-Hofmann, Albert Einstein und Thomas Mann; in: „Modern Austrian Literature. Journal of the International Arthur Schnitzler Research Association”, Vol. 27, No. 2, 1994. Riverside, CA (USA): University of California at Riverside, 1994, S. 39–76
  • Budi Hardiman, Fransisco: Die Herrschaft der Gleichen. Masse und totalitäre Herrschaft. Eine kritische Überprüfung der Texte von Georg Simmel, Hermann Broch, Elias Canetti und Hannah Arendt. Frankfurt/M. u.a. (Peter Lang) 2001
  • Stephen D. Dowden (Ed.): Hermann Broch. Literature, Philosophy, Politics. The Yale Broch Symposium 1986. Columbia, SC (USA): Camden House, Inc. 1988
  • Manfred Durzak: Hermann Broch. Realienbücher für Germanisten, Abt. Literaturgeschichte. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag, 1967.
  • Thomas Eicher, Paul M. Lützeler, Hartmut Steinecke (Hgg): Hermann Broch. Politik, Menschenrechte – und Literatur? Oberhausen (Rhld): Athena-Verlag, 2005
  • Daniel Hoffmann: Broch, Hermann. In: „Metzler Lexikon der deutsch-jüdischen Literatur, hrsg. von Andreas B. Kilcher. Stuttgart: J.B. Metzler Verlag, 2000, S. 88–90
  • Michael Kessler unter Mitarbeit von Marianne Gruber, Barbara Mahlmann-Bauer, Christine Mondon und Friedrich Vollhardt: 'Hermann Broch. Neue Studien. Festschrift fuer Paul Michael Luetzeler zum 60. Geburtstag’. Tuebingen: Stauffenburg, 2003
  • Michael Kessler & Paul Michael Lützeler (Hg.): Hermann Broch. Das dichterische Werk. Tübingen: Staufenberg Verlag, 1987
  • Paul Michael Luetzeler. 'Hermann Broch – Ethik und Politik’. Muenchen: Winkler, 1972.
  • Paul Michael Lützeler. Hermann Broch. Eine Biographie. Frankfurt a.M.: Suhrkamp Verlag, 1985
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Hermann Broch – Briefe ueber Deutschland 1945–1949. Die Korrespondenz mit Volkmar von Zuehlsdorff’. Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 1986.
  • Paul Michael Lützeler (Hg.): Hermann Broch. Ein Lesebuch. Frankfurt a.M.: Suhrkamp Verlag, 1987
  • Paul Michael Lützeler & Michael Kessler (Hg.): Brochs theoretisches Werk. Frankfurt a.M.: Suhrkamp Verlag, 1988
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Hermann Broch – Das Teesdorfer Tagebuch fuer Ea von Allesch’. Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 1995.
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Hannah Arendt – Hermann Broch. Briefwechsel 1946 bis 1951. Frankfurt am Main: Juedischer Verlag im Suhrkamp Verlag, 1996
  • Paul Michael Luetzeler: 'Die Entropie des Menschen. Studien zum Werk Hermann Brochs. Wuerzburg: Koenigshausen & Neumann, 2000.
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Der Tod im Exil. Hermann Broch – Annemarie Meier-Graefe. Briefwechsel 1950-51'. Frankfurt a. M.: Suhrkamp, 2001.
  • Paul Michael Lützeler (Bearbeiter): Hermann Broch 1886-1951. Eine Chronik. Marbacher Magazin 94/2001. Marbach a.N.: Deutsche Schillergesellschaft, 2001
  • Paul Michael Luetzeler, Kulturbruch und Glaubenskrise. Brochs „Schlafwandler” und Gruenewalds „Isenheimer Altar”. Tuebingen: Francke, 2001.
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Freundschaft im Exil: Thomas Mann und Hermann Broch’. Frankfurt a.M.: Klostermann, 2004
  • Paul Michael Luetzeler (Hg.): 'Hermann Broch – Ruth Norden. Transatlantische Korrespondenz’. Frankfurt a.M.: Suhrkamp, 2005.
  • Heinz Politzer: Hermann Broch: „Zur Feier meines Ablebens”; in: „Der Monat. Eine internationale Zeitschrift”, 3. Jg., Heft 36, 1951 (Berlin-Dahlem), S. 630–632.
  • Monika Ritzer: Hermann Broch und die Kulturkrise im frühen 20. Jahrhundert. Stuttgart: 1988.
  • Egon Vietta: Hermann Broch. In memoriam; in: „Der Monat. Eine internationale Zeitschrift”, 3. Jg., Heft 36, 1951 (Berlin-Dahlem), S. 616–629.
  • Józef Zarek: Intertextová nadväznosť. O „Metodologických poviedkach” Rudolfa Slobodu a Pavla Vilikovského v porovnaní s „Metodologickou novelou” Hermanna Brocha, w: Slovensko-Poľsko. Bilaterálne vztahy v procese transformácie. Red. J. Hvišč. Bratislava: LUFEMA, 2008, s. 123–136. ISBN 978-80-89058-26-6.

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Hermann_Broch&oldid=72261359”