Henryk Korybut Woroniecki
Henryk książę Korybut Woroniecki (ur. 1794 lub 1796 we Lwowie, zm. 29 marca 1879 w Haczowie) – polski oficer, uczestnik walk niepodległościowych.
| porucznik | |
| Data i miejsce urodzenia |
1794 lub 1796 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne |
Armia Księstwa Warszawskiego, |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy |
wojna polsko-austriacka, |
| Odznaczenia | |
 
| |
Życiorys
edytujUrodził się w 1794[1][2] lub 1796 we Lwowie[3][4][5]. Posiadał pochodzenie szlacheckie[6], legitymował się tytułem księcia[4][1].
Jako akademik wstąpił do Armii Księstwa Warszawskiego w 1809[3]. Odbył kampanię w 1809 (wojna polsko-austriacka) oraz w 1812 i w 1813 podczas kampanii napoleońskiej[3][4][7][1]. Awansowany na stopień porucznika[3]. Przebywał w niewoli rosyjskiej[3]. Był zesłany na Syberię[7].
Po odzyskaniu wolności i powrocie na ziemie polskie był żołnierzem Wojska Polskiego Królestwa Kongresowego[3]. Od około 1819 w stopniu podporucznika służył w 1 pułku strzelców konnych[8][9][8][10][11][12][13][14]. Około 1824 został awansowany na porucznika i przeniesiony do 3 pułku strzelców konnych, w szeregach którego służył nadal w drugiej połowie lat 20.[14][15][16][17][18][19][20][3] W 1831 był oficerem powstania listopadowego[1], odznaczając się męstwem i walecznością do końca walk[3].
Zamieszkiwał w miejscowości Drohobyczka. W późniejszych latach był uczestnikiem spisków i sprzysiężeń z lat 1833–1846[4]. Był więziony w twierdzy Kufstein[7]. W lutym 1846 uczestniczył na ziemi sanockiej w przygotowaniach konspiracyjnych celem wzniecenia walk w ramach powstania krakowskiego, przygotowanego na 21/22 lutego 1846, po czym znalazł się na przygotowanej przez cyrkuł sanocki liście uczestników konspiracji (innym uczestnikiem był August Woroniecki z Drohobyczki)[21]. Uczestnicy konspiracji byli więzieni Sanoku (śledztwo prowadził przybyły ze Lwowa radca Leonidas Janowicz, osławiony bezpardonowym traktowaniem osadzonych i ich krewnych, którego odwołał mianowany komendantem Sanoka pułkownik Leopold Kolowrath-Krakowsky, ówczesny komendant 3 pułku huzarów z Sáros-Patak)[22][23]. Latem 1846 rozpoczęto przewożenie więźniów do Lwowa[23]. Hieronim Woroniecki został skazany na karę 10 lat ciężkiego więzienia (August został skazany na karę 12 lat ciężkiego więzienia)[24][25][3][6]. Wraz z innymi skazanymi uczestnikami sprzysiężenia na Sanocczyźnie został wywieziony na Hradczy Kopiec (Spielberg), osadzony tam 10 listopada 1846, po czym 23 marca 1848 został zwolniony na mocy amnestii, którą objęto konspiratorów[25][6][3]. Polacy, na czele z Julianem Goslarem, odjeżdżający z dworca kolejowego w pobliskim Brnie byli żegnani entuzjastycznie przez Czechów[26].
Po uwolnieniu zamieszkał we dworze w Haczowie, należącym do rodziny Urbańskich, z którymi był spokrewniony (m.in. Franciszek Urbański oraz jego dzieci Lucyna i Mieczysław)[1][3]. Po wybuchu powstania styczniowego będąc w podeszłym wieku opuścił tę miejscowość, przekroczył granicę i ochotniczo zgłosił się do obozu powstańców, jednak po zachorowaniu na tyfus był zmuszony zrezygnować z udziału w narodowej insurekcji i powrócić do domu[7][27].
Zmarł 28[28] lub 29 marca 1879[4][3]. Został pochowany na cmentarzu w Haczowie 31 marca 1879[3][4][1].
Odznaczenia
edytuj- Order Virtuti Militari (za kampanie 1812/1813)[3][1][4]
- Legia Honorowa (za kampanie 1812/1813)[3]
Zobacz też
edytuj- Jerzy Bułharyn, Kajetan Dominikowski, Julian Goslar, Adolf Kern, Teofil Wojciech Ostaszewski, Antoni Radomski, Hieronim Romer – inni konspiratorzy na Sanocczyźnie w 1846
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g Zygmunt Jaślar: Haczów. Niezwykła osada szwedzko-niemiecka. Monografja. Jasło: 1936, s. 41, 71–72.
- ↑ Jerzy Radimsky podał przy Henryku Woronieckim wiek 54, jednak nie ma pewności czy wskazał go w kontekście roku 1846 czy 1848. Jerzy Radimsky. Wykaz polskich więźniów politycznych w Szpilbergu 1839-1848. „Sobótka”. Tom VI, s. 180, 1951.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o Onufry Hieronim Kunaszowski: Życiorysy uczestników Powstania Listopadowego zebrane na pamiątkę obchodu jubileuszowego pięćdziesięcioletniej rocznicy tego powstania. Lwów: 1880, s. 80–81.
- ↑ a b c d e f g Józef Białynia Chołodecki: Cmentarzyska i groby naszych Bohaterów z lat 1794–1864 na terenie Wschodniej Małopolski. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów we Lwowie, 1928, s. 10.
- ↑ Według innego źródła w 1863 miał liczyć 76 lat, co oznaczałoby, że urodził się ok. 1787 roku. Maria Bruchnalska: Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym. Miejsce Piastowe: 1934, s. 375–276.
- ↑ a b c Jerzy Radimsky. Wykaz polskich więźniów politycznych w Szpilbergu 1839-1848. „Sobótka”. Tom VI, s. 175, 180, 1951.
- ↑ a b c d Maria Bruchnalska: Ciche bohaterki. Udział kobiet w powstaniu styczniowym. Miejsce Piastowe: 1934, s. 375–276.
- ↑ a b Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1819. Warszawa: 1819, s. 110.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1818. Warszawa: 1818, s. 94.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1820. Warszawa: 1820, s. 114.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1821. Warszawa: 1821, s. 112.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1822. Warszawa: 1822, s. 112.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1823. Warszawa: 1823, s. 110.
- ↑ a b Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1824. Warszawa: 1824, s. 110.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1825. Warszawa: 1825, s. 115.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1826. Warszawa: 1826, s. 115.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1827. Warszawa: 1827, s. 115.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1828. Warszawa: 1828, s. 104.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1829. Warszawa: 1829, s. 108.
- ↑ Rocznik Woyskowy Królestwa Polskiego na rok 1830. Warszawa: 1830, s. 113.
- ↑ Józef Białynia Chołodecki: Sanockie w r. 1846 (wspomnienie w sześćdziesiątą rocznicę wypadków). Lwów: 1906, s. 15.
- ↑ Militärschematismus des österreichischen Kaiserthums. Wiedeń: 1847, s. 54, 328.
- ↑ a b Z tajnego archiwum ↓, s. 12.
- ↑ Pamiętnik więźnia ↓, s. 292.
- ↑ a b Sanockie w 1846 ↓, s. 16.
- ↑ Z tajnego archiwum ↓, s. 13.
- ↑ Katalog Powstańców Styczniowych. Henryk Korybut Woroniecki. genealogia.okiem.pl. [dostęp 2018-05-07]. za: Piotr Klaja, za: Terlecki M.H., Udział Podkarpacia w Powstaniu Styczniowym, Krosno 1997.
- ↑ Henryk Korybut Książę Woroniecki. Nekrolog. jbc.bj.uj.edu.pl. [dostęp 2022-01-25].
Bibliografia
edytuj- Ferdynand Władysław Czaplicki: „Pamiętnik więźnia stanu”, „Rzeź w Horożanie” 1846–1848. Kraków: Marceli Lumilski, 1872, s. 1–297.
- Stanisław Schnür-Pepłowski: Z tajnego archiwum (kartka z dziejów Galicyi). Lwów: Spółka Wydawnicza, 1896, s. 1–110.
- Józef Białynia Chołodecki: Sanockie w r. 1846 (wspomnienie w sześćdziesiątą rocznicę wypadków). Lwów: 1906, s. 1–22.