Wikipedia

Grabina (województwo opolskie)

wieś w województwie opolskim
Ten artykuł dotyczy wsi w województwie opolskim. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Grabina (dodatkowa nazwa w j. niem. Grabine, cz. Hrabyně[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie opolskim, w powiecie prudnickim, w gminie Biała[5][6]. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na ziemi prudnickiej. Położona jest na terenie Kotliny Raciborskiej, będącej częścią Niziny Śląskiej.

Grabina
wieś
Ilustracja
Widok wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 opolskie

Powiat

prudnicki

Gmina

Biała

Liczba ludności (2011)

430[2]

Strefa numeracyjna

77

Kod pocztowy

48-210[3]

Tablice rejestracyjne

OPR

SIMC

0491268

Położenie na mapie gminy Biała
Mapa konturowa gminy Biała, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Grabina”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Grabina”
Położenie na mapie województwa opolskiego
Mapa konturowa województwa opolskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Grabina”
Położenie na mapie powiatu prudnickiego
Mapa konturowa powiatu prudnickiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Grabina”
Ziemia50°26′32″N 17°38′45″E/50,442222 17,645833[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do ówczesnego województwa opolskiego.

Według danych na 2011 wieś była zamieszkana przez 430 osób[2].

Wieś posiada przysiółek Śmieciak i kolonię Kolonia Otocka[5][6].

Geografia

edytuj

Położenie

edytuj

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w zachodniej części Kotliny Raciborskiej. Należy do Euroregionu Pradziad[7]. Leży na obszarze 603 ha. Ma charakter rolniczy[8].

Środowisko naturalne

edytuj

W Grabinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,2 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Grabiny wynoszą 610 mm. Dominują wiatry zachodnie[9].

Integralne części wsi

edytuj
Integralne części wsi Grabina[5][10]
SIMC Nazwa Rodzaj
0491274 Kolonia Otocka kolonia
0491280 Śmieciak przysiółek

Nazwa

edytuj

Miejscowość ma metrykę średniowieczną i jest notowana od XIII wieku. Po raz pierwszy w 1285 w obecnej formie Grabina, 1743 Grabin, 1784 Grabin, 1845 Grabin, Grabina, 1865 Grabine, Grabina[11], 1939 Grabina, Gershain, 1947 Grabina[12].

Nazwa pochodzi od nazwy pospolitej grabina (prasłowiańskie *grabъ / *grabrъ + -*ina), oznaczającej las grabowy lub drewno grabowe[12].

W opracowanej w 1971 przez Powiatowy Inspektorat Statystyczny w Prudniku Statystycznej charakterystyce miejscowości w gromadach powiatu prudnickiego, miejscowość została wymieniona pod nazwą Grabina[13].

Historia

edytuj

Grabina była posiadłością kasztelani bialskiej. Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w 1279, kiedy to kasztelanem w Białej był rycerz Henryk z Grabiny[14]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego bialskiego w Monarchii Habsburgów[15]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk[16].

 
Pieczęć Grabiny (1859)

Do czasu parcelacji majątku ziemskiego w 1842, ludność Grabiny wynosiła około 400 mieszkańców[14]. W 1842 hrabia Matuschka sprzedał swoje dobra w rejonie Białej, w tym Grabinę panom von Gersdorf, którzy w następnych latach rozparcelowali dobra i sprzedali resztę Müllerowi[17]. We wsi założono szkołę[17]. W 1861 zbudowano kościół parafialny Matki Boskiej Szkaplerznej[18], a następnie plebanię. W 1886 wzniesiono klasztor elżbietanek[19]. W 1881 w miejscowości mieszkało 83 osadników. Wieś liczyła 1283 morg rozległości i znajdowała się w niej kaplica oraz 2-klasowa szkoła katolicka[20]. W XIX wieku w Grabinie funkcjonował młyn napędzany kołem wodnym[21]. Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu chłopa z łopatą na ramieniu kroczącego w prawo, pod nim murawa, a w otoku napis: GRABINER: GEM: SIEGEL / NEYSTAETER CREYS (pol. Gmina Grabina / Powiat Prudnicki)[22].

 
Pomnik upamiętniający mieszkańców Grabiny poległych w I i II wojnie światowej

Według spisu Pruskiego Urzędu Statystycznego z 1 grudnia 1910 we wsi mieszkało 801 osób w tym 379 mężczyzn i 422 kobiety z czego 52 osoby było Niemcami, a 749 Polakami[23]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Grabina znalazła się po stronie zachodniej, poza terenem plebiscytowym[24].

 
Grabina (Hrabyně) wśród miejscowości ziemi prudnickiej na czeskiej mapie z 1922

W 1927 założono jednostkę ochotniczej straży pożarnej[25]. Od czerwca 1931 w wiosce funkcjonowała prywatna szkoła polska, która była zlokalizowana w 1-izbowej salce na piętrze, wynajętej od właściciela domu Jana Augustyna, który na szkolne boisko przeznaczył część swojego pola. W okresie międzywojennym w miejscowości funkcjonowały polskie organizacje: oddział Związku Polaków w Niemczech, Polskie Towarzystwo Szkolne, Towarzystwo Polek. W każdą niedzielę odbywało się polskie nabożeństwo w miejscowym kościele katolickim, prowadzone przez Karola Koziołka[26].

Po dojściu do władzy w Niemczech narodowych socjalistów nazwa miejscowości zmieniona została na ahistoryczną, niemiecką nazwę Gershain. Polscy mieszkańcy wsi stali się obiektem prześladowań ze strony nowej władzy. W maju 1939 do Polski wysiedlony został nauczyciel miejscowej szkoły Franciszek Michałowski[26]. W 1939 w sierpniu i we wrześniu prudnickie Gestapo na czele z Maxem Krausem przystąpiło do aresztowania polskich powstańców i działaczy Związku Polaków w Niemczech. Wśród aresztowanych znalazł się Jan Augustyn, który następnie został zamordowany przez nazistów w niemieckim obozie koncentracyjnym Buchenwald[27].

Po II wojnie światowej, od marca do maja 1945 powiat prudnicki znajdował się pod kontrolą radzieckiej komendantury wojskowej. 11 maja 1945 polska administracja przejęła władzę cywilną w powiecie prudnickim[28]. Mieszkańcom Grabiny, posługującym się dialektem śląskim bądź znającym język polski, pozwolono pozostać we wsi po otrzymaniu polskiego obywatelstwa.

W latach 1945–1950 Grabina należała do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Śmicz[29], a w latach 1954–1972 do gromady Ligota Bialska[30]. Podlegała urzędowi pocztowemu w Ścinawie Małej[31].

Pierwszy powojenny polski nauczyciel przybył do Grabiny 26 maja 1945[32]. Wówczas otwarto nową Publiczną Szkołę Powszechną w budynku byłej niemieckiej szkoły. We wsi powstał pomnik upamiętniający mieszkańców wsi, którzy zginęli podczas wojny. W 2010 Grabina przystąpiła do Programu Odnowy Wsi Opolskiej[33].

Podczas powodzi we wrześniu 2024 w Grabinie powstała wyrwa w jezdni[34].

Mieszkańcy

edytuj

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków[35]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

edytuj

Zabytki

edytuj
 
Kościół

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków w Grabinie chronione są[43]:

Gospodarka

edytuj

W Grabinie siedzibę ma firma Pracownia Cukiernicza Kimmel Renata, zrzeszona w Cechu Rzemieślników i Przedsiębiorców w Prudniku[44].

Transport

edytuj

W zarządzie Wydziału Drogownictwa Starostwa Powiatowego w Prudniku znajdują się drogi powiatowe: nr 1252O relacji Biała – Wasiłowice – Otoki – Grabina oraz nr 1528O relacji Stara Jamka – Grabina – Kolonia Otocka[45].

Grabina posiada połączenia autobusowe z Korfantowem, Prudnikiem. We wsi znajduje się jeden przystanek autobusowy[46].

Transport autobusowy w Grabinie obsługiwany był przez PKS Prudnik[47]. W 2004 prudnicki PKS został sprywatyzowany z udziałem Connex Polska[48]. W 2008, w wyniku połączenia spółek PKS Connex Prudnik i PKS Connex Kędzierzyn-Koźle, utworzona została spółka Veolia Transport Opolszczyzna[49], w 2013 przejęta przez Arriva Bus Transport Polska[50]. W 2019 Arriva wycofała się z Prudnika[51]. Wówczas organizacją przewozów pasażerskich w Grabinie i okolicy zajęły się ościenne PKS-y[52]. W grudniu 2021 powołano Powiatowo-Gminny Związek Transportu „Pogranicze”, mający na celu poprawę jakości transportu[53].

Oświata

edytuj

W Grabinie znajduje się Niepubliczna Szkoła Podstawowa im. Bernarda Augustyna, z oddziałem przedszkolnym. Uczęszczają do niej uczniowie z Grabiny, Otok oraz Rzymkowic. W roku szkolnym 2013/2014 w placówce uczyło się 48 uczniów[54]. W latach 2001–2017 szkołę prowadziło Koło Grabina Związku Górnośląskiego. W 2017 kierownictwo szkoły przejęło Stowarzyszenie Rozwoju Edukacji w Grabinie[55].

Kultura

edytuj

W Grabinie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim[56]. 28 maja 2001 powołano Koło Grabina Związku Górnośląskiego[57], które do 2017 prowadziło we wsi niepubliczną szkołę podstawową i przedszkole[58].

Religia

edytuj
 
Kaplica św. Urbana

W Grabinie znajduje się katolicki kościół Matki Boskiej Szkaplerznej, który jest siedzibą parafii Matki Boskiej Szkaplerznej (dekanat Biała)[59][60]. We wsi działa placówka Zgromadzenia Sióstr św. Elżbiety. W domu zakonnym pod wezwaniem św. Józefa elżbietanki prowadzą Dom Pomocy Społecznej dla Dorosłych[61]. We wsi stoi kaplica św. Urbana, wzniesiona w 1874[19].

Turystyka

edytuj

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym w Grabinie[62]. Przez Grabinę przebiega trasa Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej, za przejechanie którego PTTK Prudnik przyznaje odznakę[63].

Szlaki turystyczne

edytuj

Przez Grabinę prowadzi szlak turystyczny:

Szlaki rowerowe

edytuj

Przez Grabinę prowadzi szlak rowerowy[65]:

Bezpieczeństwo

edytuj
 
Remiza OSP Grabina

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń w Grabinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej[66].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 16 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Posterunek Policji w Białej)[67].

Teren wsi, jak i całej gminy Biała, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa[68]. Gminę Biała obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG[69].

Ludzie związani z Grabiną

edytuj
  • Karol Koziołek (1856–1938) – ksiądz katolicki, działacz narodowy, proboszcz w Grabinie
  • Jan Augustyn (1882–1940) – rolnik, działacz społeczny, urodzony w Grabinie
  • Alfred Liczbański (1900–1978) – nauczyciel, działacz społeczny i narodowy, żołnierz, kierownik szkoły w Grabinie
  • Waleria Nabzdyk (1901–1999) – nauczycielka, działaczka społeczna, powstaniec śląski, żołnierz AK, urodzona w Grabinie
  • Paweł Kwoczek (1904–1975) – działacz społeczny i narodowy na Górnym Śląsku, urodzony w Grabinie

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37166
  2. ↑ a b GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2016-09-23].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 330 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. ↑ František Machát, Podrobná mapa Moravy a Slezska, digitalniknihovna.cz, 1922 [dostęp 2020-12-05] (cz.).
  5. ↑ a b c Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
  6. ↑ a b GUS. Rejestr TERYT.
  7. ↑ Mapa interaktywna [online], emapy.com [dostęp 2020-08-17].
  8. ↑ Grabina – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
  9. ↑ Klimat: Grabina: Klimatogram, wykres temperatury, tabela klimatu – Climate-Data.org [online], pl.climate-data.org [dostęp 2020-08-17].
  10. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2025
  11. ↑ Triest 1865 ↓, s. 1093.
  12. ↑ a b Rymut 1997 ↓.
  13. ↑ Statystyczna charakterystyka miejscowości w gromadach: pow. Prudnik, woj. opolskie, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny, czerwiec 1971, s. 58.
  14. ↑ a b Plan 2010 ↓, s. 2.
  15. ↑ Johann Wolfgang Wieland, Principatus Silesiae Oppoliensis exactissima Tabula geographica, sistens Circulus Oppoliensem Ober-Glogau Gros Strehliz, Cosel, Tost, Rosenberg, Falckenberg & Lubleniz, Norimbergae: ab Homannianis Heredibus. Cum Spec. S. Caes. Rque Mtis Privilegio, 1736.
  16. ↑ Andrzej Dereń, XVIII-wieczna rewolucja, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 18 (441), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 6 kwietnia 1999, s. 17, ISSN 1231-904X.
  17. ↑ a b Plan 2010 ↓, s. 3.
  18. ↑ Plan 2010 ↓, s. 5.
  19. ↑ a b Plan 2010 ↓, s. 6.
  20. ↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich t. II, hasło „Grabina”. nakł. Filipa Sulimierskiego i Władysława Walewskiego, 1881. s. 767. [dostęp 2019-05-29].
  21. ↑ Zachariasz Mosakowski, Grabina, młyn wodny [online], Centralna Baza Danych o Młynach w Polsce, 10 marca 2020 [dostęp 2023-08-20].
  22. ↑ 892 Grabine (Grabina) [online], Pieczęcie gminne na Śląsku, 13 sierpnia 2021 [dostęp 2024-01-11] (pol.).
  23. ↑ a b Praca zbiorowa 1912 ↓, s. 52.
  24. ↑ Kazimierz Nabzdyk, Rezultaty wyborów w powiecie prudnickim na początku XX wieku – szkic demograficzny, „Ziemia Prudnicka”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 2007, s. 73.
  25. ↑ Plan 2010 ↓, s. 7.
  26. ↑ a b Praca zbiorowa 1973 ↓, s. 251–252.
  27. ↑ Hajduk 1968 ↓.
  28. ↑ Andrzej Dereń, Polska Ziemia Prudnicka, „Tygodnik Prudnicki”, 19 (754), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 11 maja 2005, s. 8, ISSN 1231-904X.
  29. ↑ Powiat Prudnicki (Prudnik), [w:] Wykaz gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Według stanu na z dnia 1 VII 1952 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1952, s. 249–250.
  30. ↑ Uchwała Nr VII/28/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 4 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu prudnickiego, „Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu”, 12, Opole: Prezydium WRN, 27 grudnia 1954, s. 10–11.
  31. ↑ Wykaz gromad wchodzących w skład gminy, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 3 (4), Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 23 listopada 1946, s. 5.
  32. ↑ 1000 dzieci bez nauki, „Głos Prądnika”, Czesław Żelazny – redaktor naczelny, 1, Prądnik [Prudnik]: Powiatowy Komitet Osadniczy, 25 grudnia 1945, s. 3.
  33. ↑ Grabina [online], Rozwój Wsi Opolskiej Program Odnowy Wsi, 8 lipca 2020 [dostęp 2023-05-04] (pol.).
  34. ↑ Pomoc po powodzi: kroki do powrotu do normalności, „Panorama Bialska”, 9 (348), Biała: Gminne Centrum Kultury, październik 2024, s. 3, ISSN 1232-7352.
  35. ↑ Ludność Ziemi Prudnickiej, „Tygodnik Prudnicki”, Antoni Weigt – redaktor naczelny, 52 (266), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 24 grudnia 1995, s. 10, ISSN 1231-904X.
  36. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1871) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  37. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1885) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  38. ↑ Kreis Neustadt O.S. (1. Dezember 1905) [online], AGOFF [dostęp 2024-06-14] (niem.).
  39. ↑ a b Deutsche Verwaltungsgeschichte Schlesien, Kreis Neustadt in Oberschlesien [online], verwaltungsgeschichte.de [zarchiwizowane z adresu 2017-07-08].
  40. ↑ Ludność wiejska. Wyniki badania struktury ludności wsi z dnia 15 X 1966, Opole: Wojewódzki Urząd Statystyczny w Opolu, 1969, s. 215.
  41. ↑ a b c d e Grabina [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-26], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  42. ↑ Andrzej Dereń, Jak wyludniła się Twoja miejscowość: sprzedam wieś pod Prudnikiem, „Tygodnik Prudnicki”, 2 (1202), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 stycznia 2014, s. 11, ISSN 1231-904X.
  43. ↑ Ewidencja – Gmina Biała [online], bip.wuozopole.pl [dostęp 2023-02-11].
  44. ↑ Lista Rzemieślników [online], cechprudnik.eu [zarchiwizowane z adresu 2023-12-09].
  45. ↑ Wykaz dróg powiatu prudnickiego [online], powiatprudnicki.pl [dostęp 2024-09-26].
  46. ↑ Rozkład jazdy PKS na przystanku Grabina, gm. Biała [online], e-podroznik.pl [dostęp 2023-08-18].
  47. ↑ PKS Connex Prudnik / Przewozy pasażerskie / Rozkład jazdy [online], pks-prudnik.com.pl [dostęp 2024-04-08] [zarchiwizowane z adresu 2006-10-23].
  48. ↑ Damian Wicher, Nowy PKS, „Tygodnik Prudnicki”, Andrzej Dereń – redaktor naczelny, 49 (732), Prudnik: Spółka Wydawnicza „Aneks”, 8 grudnia 2004, s. 5, ISSN 1231-904X.
  49. ↑ Zbigniew Taylor, Ariel Ciechański, Deregulacja i przekształcenia przedsiębiorstw transportu lądowego w Polsce na tle polityki spójności UE: Deregulation and transformation among Poland’s surface-transport companies against the background of the EU cohesion policy, IGiPZ PAN, 29 grudnia 2017, s. 126, ISBN 978-83-61590-74-3 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  50. ↑ Arriva przejmuje Veolia Transport Polska. infobus.pl, 2013-06-06. [dostęp 2024-04-08].
  51. ↑ Arriva zamyka komunikację lokalną w sześciu ośrodkach [online], transport-publiczny.pl, 28 listopada 2018 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  52. ↑ Maciej Dobrzański, Kto od lipca obsłuży przewozy pasażerskie? [online], Prudnik24, 16 lutego 2019 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  53. ↑ Maciej Dobrzański, Powołują związek, który ma ułatwić komunikację [online], Prudnik24, 18 sierpnia 2021 [dostęp 2024-04-08] (pol.).
  54. ↑ Bartosz Sadliński, Niepubliczna szkoła ciągle w grze, „Panorama Bialska”, Rafał Magosz – redaktor naczelny, 7 (236), Biała: Gminne Centrum Kultury, sierpień 2014, s. 9, ISSN 1232-7352.
  55. ↑ Historia szkoły [online], szkolagrabina.pl [dostęp 2023-05-04].
  56. ↑ DFK Grabina / Grabine
  57. ↑ Ewa Kontny, Grabina – nasze koło na Śląsku Opolskim, „Górnoślązak”, Grzegorz Franki – redaktor naczelny, 1–2 (5), Związek Górnośląski: Katowice, luty 2015, s. 19–20, ISSN 2391-5331.
  58. ↑ Krzysztof Strauchmann, Rodzice z Grabiny samotnie walczą o utrzymanie historycznej polskiej szkoły [online], Nowa Trybuna Opolska, 30 marca 2017 [dostęp 2023-05-04] (pol.).
  59. ↑ Parafie według dekanatów [online], www.diecezja.opole.pl [dostęp 2023-05-02] (pol.).
  60. ↑ Rocznik Diecezji Opolskiej. Opole: Wydawnictwo Świętego Krzyża, 2006, s. 78. ISBN 83-7342-095-9. (pol.).
  61. ↑ Placówki [online], elzbietanki.nysa.pl [dostęp 2023-05-04].
  62. ↑ Regulamin Odznaki Krajoznawczej Ziemi Prudnickiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-01].
  63. ↑ Regulamin Odznaki Turystyczno-Krajoznawczej Kolarskiego Rajdu Dookoła Ziemi Bialskiej [online], prudnik.pttk.pl [dostęp 2024-01-08].
  64. ↑ Ścieżki rowerowe – Urząd Miejski w Białej [online], biala.gmina.pl [dostęp 2020-08-17].
  65. ↑ Okolice Prudnika, [w:] Karol Kawałko, Szlaki rowerowe Śląska Opolskiego, Piła: Wydawnictwo BIK: na zlecenie Urzędu Marszałkowskiego Województwa Opolskiego, 2009, s. 13, ISBN 978-83-7618-031-1.
  66. ↑ Jednostki OSP oraz OSP KSRG – Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Prudniku [online], gov.pl [dostęp 2024-02-24] (pol.).
  67. ↑ Posterunek Policji w Białej [online], prudnik.policja.gov.pl [dostęp 2024-02-25] (pol.).
  68. ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 29 sierpnia 2005 r. w sprawie wykazu gmin i innych jednostek zasadniczego podziału terytorialnego państwa położonych w strefie nadgranicznej oraz tablicy określającej zasięg tej strefy (Dz.U. z 2005 r. nr 188, poz. 1580).
  69. ↑ PSG w Opolu [online], slaski.strazgraniczna.pl, 19 sierpnia 2012 [dostęp 2024-05-08].

Bibliografia

edytuj
  • Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. III E-I, hasła „Grabina (1)” i „Grabina (4)”. Kraków: Polska Akademia Nauk, Instytut Języka polskiego, 1999, s. 327–328. ISBN 83-87795-45-3.
  • Felix Triest, Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117 (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
  • Praca zbiorowa: Gemeindelexicon für die Regierungsbezirke Allenstein, Danzig, Marienwerder, Posen, Bromberg und Opplen Auf Grund der Ergebnisse der Volkszählung vom 1. Dezember 1910, Heft VI. Negierungsbezirk Oppeln. Berlin: Königlich preußischen Statistifchen Landesamte, 1912.
  • Praca zbiorowa: Leksykon Polactwa w Niemczech. Warszawa, Wrocław: Polskie Wydawnictwa Naukowe, Instytut Śląski w Opolu, 1973, s. 251–252.
  • Ryszard Hajduk. Bitwa o polskie słowo. „Kalendarz Opolski na rok 1969”, s. 86–87, 1968. Opole: Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe. 
  • Plan Odnowy Miejscowości Grabina na lata 2010–2017 [online], październik 2010 [dostęp 2023-05-04].

Linki zewnętrzne

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Grabina_(województwo_opolskie)&oldid=75621748”