Gadisz
Gadisz (hebr. גדיש; ang. Gadish) – moszaw położony w Samorządzie Regionu Ha-Gilboa, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu.
 Synagoga w moszawie Gadisz | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Poddystrykt | |
| Samorząd Regionu | |
| Wysokość |
66 m n.p.m. |
| Populacja (2013) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Dystryktu Północnego  | |
Położenie na mapie Izraela  | |
 32°33′35″N 35°14′41″E/32,559722 35,244722
| |
Położenie
edytujMoszaw Gaidsz jest położony na wysokości 66 metrów n.p.m. w południowej części intensywnie użytkowanej rolniczo Doliny Jezreel, na północy Izraela. Okoliczny teren jest płaski, opada jednak delikatnie w kierunku północnym. W odległości 3 km na południowy zachód od moszawu wznoszą się wzgórza płaskowyżu Wyżyny Menassesa w rejonie Wadi Ara. Spływają stamtąd strumienie Taine (na zachód od wioski) oraz Azam i Ta’anach (na wschód), które zasilają przepływającą na północy rzekę Kiszon. W odległości 7 km po stronie wschodniej wznoszą się Wzgórza Gilboa. W otoczeniu moszawu Gadisz znajduje się miasto Afula, arabskie miasteczko Ma’ale Iron, kibuce Merchawja i Giwat Oz, moszawy Merchawja, Dewora, Barak, Ram-On i Mele’a, oraz wioski komunalne Merkaz Chewer, Merkaz Omen i Nir Jafe. W odległości 1 km na południowy zachód od moszawu przebiega mur bezpieczeństwa oddzielający terytorium Izraela od Autonomii Palestyńskiej[1]. Po stronie palestyńskiej znajduje się miasteczko Silat al-Harisijja, oraz wioski Zububa i Ti’innik.
Gadisz jest położony w Samorządzie Regionu Ha-Gilboa, w Poddystrykcie Jezreel, w Dystrykcie Północnym Izraela.
Historia
edytujW latach 50. XX wieku miała miejsce masowa emigracja ludności żydowskiej do Ziemi Izraela. Nagłe pojawienie się dużej liczby nowych imigrantów, zmusiło władze izraelskie do poszukiwania sposobu ich absorpcji. W ten sposób zrodziła się koncepcja utworzenia nowego obszaru osadnictwa w południowej części Doliny Jezreel. Cały projekt otrzymał wspólną nazwę Ta’anach, która to nazwa odnosiła się do całego regionu. Powstały tu trzy identyczne bloki osiedli, z których każdy posiadał centralną wioskę pełniącą wszystkie podstawowe funkcje dla sąsiednich osad rolniczych. W ten sposób w 1953 roku utworzono pierwszy blok nazwany Ta’anach Alef (moszawy Awital, Perazon i Metaw, oraz wioska centralna Merkaz Ja’el). Na początku 1956 roku przystąpiono do tworzenia drugiego bloku osiedli Ta’anach Bet. W takich okolicznościach w lutym 1956 roku został założony moszaw Addirim, a następnie w sierpniu zostały założone moszawy Dewora i Barak (w 1958 r. powstało centrum bloku, wioska Merkaz Chewer).
Jeszcze w tym samym 1956 roku przystąpiono do tworzenia trzeciego bloku osiedli Ta’anach Gimel. Jako pierwszy powstał moszaw Gadisz, a następnie założono moszawy Mele’a i Nir Jafe. Pełniącą funkcję centrum usługowego wioskę Merkaz Omen założono w 1958 roku. W moszawie Gadisz zamieszkali imigranci z Maroka. Jego nazwę zaczerpnięto z rolnictwa - oznacza ona stos zebranego ziarna kukurydzy[2]. Podczas intifady Al-Aksa w styczniu 2003 roku palestyński terrorysta z Islamskiego Dżihadu przeniknął na terytorium Izraela, zabijając mieszkańca moszawu Gadisz. Podczas pościgu zginęło 3 żołnierzy izraelskiej straży granicznej. Wydarzenie to skłoniło władze do wybudowania muru bezpieczeństwa, który oddzielił terytorium Izraela od Autonomii Palestyńskiej. Jego budowa poprawiła sytuację bezpieczeństwa w regionie[3].
Demografia
edytujWiększość mieszkańców moszawu jest Żydami[4][5]:
Gospodarka i infrastruktura
edytujGospodarka moszawu opiera się na intensywnym rolnictwie, sadownictwie i hodowli drobiu. W szklarniach hodowane są kwiaty. Część mieszkańców pracuje w pobliskich strefach przemysłowych. W moszawie jest sklep wielobranżowy i warsztat mechaniczny.
Transport
edytujZ moszawu wyjeżdża się na północ drogą nr 6714 prowadzącą do wioski Merkaz Omen i dalej do drogi nr 675. W odległości 3 km na północny zachód od maszawu znajduje się port lotniczy Megiddo.
Edukacja i kultura
edytujMoszaw utrzymuje przedszkole. Starsze dzieci są dowożone do szkoły podstawowej do sąsiedniej wioski Merkaz Omen. W moszawie jest ośrodek kultury z biblioteką, sala sportowa z siłownią, oraz boisko do piłki nożnej. Jest tu także mykwa i synagoga[6].
Turystyka
edytujNa zachód od moszawu jest położone niewielkie wzgórze Tel Kadesz (86 m n.p.m.). Wykopaliska archeologiczne ujawniły tutaj pozostałości starożytnego osadnictwa z czasów perskich, rzymskich, bizantyjskich i arabskich. Zachowały się między innymi fragmenty grobowców, cokoły oraz ołtarz z rogami[7].
Przypisy
edytuj- ↑ The Separation Barrier Map. [w:] B´Tselem [on-line]. 2008. [dostęp 2012-05-25]. (ang.).
- ↑ Gadisz. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2012-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-05-18)]. (hebr.).
- ↑ Gadisz. [w:] Bet Alon [on-line]. [dostęp 2012-05-25]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 1948-1995. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-05-25]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 2001-2009. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-05-25]. (hebr.).
- ↑ Gadisz. [w:] Rom Galil [on-line]. [dostęp 2012-05-25]. (hebr.).
- ↑ Opisy z mapy Amudanan
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcie satelitarne Gadisz. [w:] Google Maps [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (ang.).
- Mapa Gadisz. [w:] Amudanan [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (hebr.).