Głożyna (roślina)
Głożyna (Ziziphus Mill.) – rodzaj roślin należący do rodziny szakłakowatych. Obejmuje około 100 gatunków występujących głównie w tropikalnej i subtropikalnej Azji oraz na kontynentach amerykańskich. Nieliczne gatunki rosną także w Afryce i w strefie klimatu umiarkowanego[4]. Niektóre jej gatunki są utożsamiane z antycznym opisem drzewiastego lotosu[5].
Głożyna pospolita | |
Systematyka[1][2] | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Podkrólestwo | |
Nadgromada | |
Gromada | |
Podgromada | |
Nadklasa | |
Klasa | |
Nadrząd | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj |
głożyna |
Nazwa systematyczna | |
Ziziphus P. Miller Gard. Dict. Abr. ed. 4. 28 Jan 1754[3] | |
Typ nomenklatoryczny | |
Z. jujuba P. Miller[3] |
Morfologia
edytuj- Pokrój
- Niewielkie drzewa i krzewy, czasem pnące, często kolczaste, zimozielone lub z opadającymi liśćmi[4].
- Liście
- Skrętoległe i ogonkowe, przylistki często przekształcone w ciernie[4].
- Kwiaty
- Kwiaty drobne, obupłciowe, zebrane w drobnych kwiatostanach wyrastających w kątach liści. Kielich zrosłodziałkowy, płytki, półkolisty. Płatki korony żółto-zielone, trójkątne, na szczycie z kantem, u nasady z paznokciem, odwrotnie jajowate lub łopatkowate. Dysk mięsisty, 5–10-klapowany. Słupek górny, kulisty, z 2–3, rzadko 4 komorami, szyjka słupka 2- lub 4-krotnie głęboko podzielona[4].
- Owoce
- Kuliste i owalne pestkowce z pojedynczą pestką, z 2 lub 3 komorami w każdej z pojedynczym nasionem[4]. U niektórych gatunków jadalne[6].
Systematyka
edytuj- Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj należący do plemienia Paliureae, rodziny szakłakowatych (Rhamnaceae L.), rzędu różowców, kladu różowych w obrębie okrytonasiennych[2][7].
- Lista gatunków[8]
- Ziziphus abyssinica Hochst. ex A.Rich.
- Ziziphus acutifolia (Griseb.) M.C. Johnst.
- Ziziphus amole (Sessé & Moc.) M.C. Johnst.
- Ziziphus attopensis Pierre
- Ziziphus bidens (Urb.) M.C. Johnst.
- Ziziphus celata Judd & D.W. Hall
- Ziziphus chloroxylon (L.) Oliv.
- Ziziphus cinnamomum Triana & Planch.
- Ziziphus cotinifolia Reissek
- Ziziphus cyclocardia S.F.Blake
- Ziziphus fungii Merr.
- Ziziphus guatemalensis Hemsl.
- Ziziphus hamur Engl.
- Ziziphus incurva Roxb.
- Ziziphus joazeiro Mart.
- Ziziphus jujuba Mill. – głożyna pospolita
- Ziziphus laui Merr.
- Ziziphus lloydii M.C. Johnst.
- Ziziphus lotus (L.) Lam. – głożyna afrykańska
- Ziziphus mairei Dode
- Ziziphus melastomoides Pittier
- Ziziphus mexicana Rose
- Ziziphus microdictya (Urb. & Ekman) M.C. Johnst.
- Ziziphus mistol Griseb.
- Ziziphus montana W.W. Sm.
- Ziziphus mucronata Willd.
- Ziziphus nummularia (Burm.f.) Wight & Arn.
- Ziziphus obovata (Urb.) M.C. Johnst.
- Ziziphus obtusifolia (Hook. ex Torr. & A. Gray) A. Gray
- Ziziphus oenopolia (L.) Mill.
- Ziziphus oxyphylla Edgew.
- Ziziphus parryi Torr.
- Ziziphus pedunculata (Brandegee) Standl.
- Ziziphus piurensis Pilg.
- Ziziphus pubescens Oliv.
- Ziziphus pubinervis Rehder
- Ziziphus reticulata DC.
- Ziziphus rignonii Delponte
- Ziziphus rivularis Codd
- Ziziphus robertsoniana Beentje
- Ziziphus rugosa Lam.
- Ziziphus saeri Pittier
- Ziziphus sonorensis S. Watson
- Ziziphus sphaerocarpa Tul.
- Ziziphus spina-christi (L.) Desf. – głożyna cierń Chrystusa
- Ziziphus strychnifolia Triana & Planch.
- Ziziphus taylorii (Britton) M.C. Johnst.
- Ziziphus thyrsiflora Benth.
- Ziziphus undulata Reissek
- Ziziphus xiangchengensis Y.L. Chen & P.K. Chou
- Ziziphus xylopyrus (Retz.) Willd.
- Ziziphus yucatanensis Standl.
- Ziziphus zeyheriana Sond.
Przypisy
edytuj- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-02-04] (ang.).
- ↑ a b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-02-04]. (ang.).
- ↑ a b c d e Ziziphus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-02-04]. (ang.).
- ↑ Piotr Panek , Ubrania i przebrania, czyli jak ludzi mami krótkie słowo „lotos” [online], Pulsar, 18 lutego 2024 [dostęp 2024-02-19] .
- ↑ Debela Hunde Feyssa, Jesse T. Njoka, Zemede Asfaw, M.M. Nyangito. Wild Edible Fruits of Importance for Human Nutrition in Semiarid Parts of East Shewa Zone, Ethiopia: Associated Indigenous Knowledge and Implications to Food Security. „Pakistan Journal of Nutrition”. 10 (1), s. 40–50, 2011. Asian Network for Scientific Information. ISSN 1680-5194. (ang.).
- ↑ Taxus: HoveZiziphus nia. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-02-04]. (ang.).
- ↑ Ziziphus. The Plant List. [dostęp 2016-09-22]. (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
- EoL: 59534
- Flora of China: 135333
- Flora of North America: 135333
- GBIF: 3039411
- identyfikator iNaturalist: 49042
- IPNI: 30447869-2
- ITIS: 28594
- NCBI: 72171
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:30447869-2
- Tela Botanica: 102877
- identyfikator Tropicos: 40028635
- USDA PLANTS: ZIZIP
- identyfikator taksonu Fossilworks: 56047
- CoL: 648P5