Franciszek Irzyk

polski przemysłowiec, wiceprezydent Lwowa

Franciszek Irzyk (ur. 1879, zm. 1940) – polski przemysłowiec, wiceprezydent Lwowa w II Rzeczypospolitej, ofiara zbrodni katyńskiej.

Franciszek Irzyk
ilustracja
Data urodzenia

1879

Data śmierci

1940

Wiceprezydent Lwowa
Okres

od lat 30.
do 1939

Odznaczenia
Złoty Krzyż Zasługi (II RP, nadany dwukrotnie) Srebrny Krzyż Zasługi (II RP)

Życiorys

edytuj

Syn Kasjana. Zawodowo był przemysłowcem[1]. Był członkiem honorowym (filistrem) polskiej korporacji akademickiejCresovia Leopoliensis[2]. W latach 30. pełnił obowiązki prezydenta miasta Lwowa[3][4][5]. W wyborach samorządowych 1934 uzyskał mandat radnego Rady Miasta Lwowa z ramienia listy nr 1 (prorządowej)[6]. W radzie miejskiej był członkiem i prezesem Polskiego Klubu Radzieckiego[7][8]. 2 lipca 1936 został wybrany na urząd wiceprezydenta Lwowa w miejsce Stanisława Ostrowskiego, wybranego na urząd prezydenta miasta[9][10] i zaprzysiężony w tym miesiącu[11][12][13]. Funkcję wiceprezydenta sprawował jako przedstawiciel interesów robotników[14]. Jednocześnie sprawował stanowisko przewodniczącego Tymczasowej Rady Miasta Lwowa[15]. Zasiadł w radzie Miejskiej Komunalnej Kasy Oszczędności we Lwowie[16]. Był skarbnikiem Zjednoczenia Stanu Średniego (1928)[17], prezesem Towarzystwa Walki z Gruźlicą we Lwowie (1933)[18], prezesem stowarzyszenia „Gwiazda” we Lwowie[19].

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę z 17 września 1939 na terenach wschodnich II Rzeczypospolitej został aresztowany przez Sowietów. Został zamordowany przez NKWD[2] na wiosnę 1940. Jego nazwisko znalazło się na tzw. Ukraińskiej Liście Katyńskiej opublikowanej w 1994 (został wymieniony na liście wywózkowej 42/414 oznaczony numerem 1185, dosłownie określony jako Franciszek Iżyk)[20]. Ofiary tej części zbrodni katyńskiej zostały pochowane na otwartym w 2012 Polskim Cmentarzu Wojennym w Kijowie-Bykowni.

Pozostali dwaj zastępcy prezydenta Lwowa z lat 30. Stanisława Ostrowskiego, Wiktor Chajes i Jan Weryński, także zostali ofiarami zbrodni katyńskiej dokonywanej na terenach ukraińskich[21][22].

Ordery i odznaczenia

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Opinia szerokich sfer o tworzącym się obozie politycznym. „Wschód”. Nr 40, s. 3, 28 lutego 1937. 
  2. a b Cresovia Leopoliensis. archiwumkorporacyjne.pl. [dostęp 2015-06-28].
  3. Magistrat kr. st. m. Lwowa. Wydział I. „Gazeta Lwowska”, s. 8, Nr 137 z 17 czerwca 1931. 
  4. Wiadomości bieżące. Poświęcenie nowo urządzonej kaplicy. „Słowo Polskie”, s. 6, Nr 76 z 18 marca 1932. 
  5. Utworzenie Komitetu obywatelskiego dla uczczenia święta 3-go Maja. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 82 z 10 kwietnia 1932. 
  6. Oficjalne wyniki wyborów do Rady Miejskiej we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 130 z 31 maja 1934. 
  7. Kronika miejska. Nowe prezydium Polskiego Koła Radzieckiego. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 52 z 4 marca 1936. 
  8. Zaprzysiężenie prezydenta dr. Ostrowskiego. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 144 z 26 czerwca 1936. 
  9. P. Irzyk wiceprezydentem miasta Lwowa. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 150 z 4 lipca 1936. 
  10. Franciszek Irzyk. „Wschód”, s. 1, Nr 17 z 10 lipca 1936. 
  11. Komunikaty. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 165 z 22 lipca 1936. 
  12. Manifestacja społeczeństwa polskiego w sprawie Gdańska. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 166 z 23 lipca 1936. 
  13. Budżet gminy miasta Lwowa uchwalony na Komisji budżetowej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 58 z 13 marca 1937. 
  14. Z Tadeuszem Krzyżewski rozmawia Janusz M. Paluch. „Cracovia Leopolis”. 4 (36), s. 18, 2003. ISSN 1234-8600. 
  15. Z Tymczasowej rady miejskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 4, Nr 48 z 28 lutego 1931. 
  16. Miejska Komunalna Kasa Oszczędności we Lwowie. „Gazeta Handlowa”, s. 4, Nr 78 z 4-7 kwietnia 1931. 
  17. Obrady Zgromadzenia Obywatelskiego odbytego w dniu 30 grudnia 1928 staraniem Zjednoczenia Stanu Średniego oraz Mieszczańskiego Towarzystwa Strzeleckiego w sali tegoż Tow. we Lwowie, Lwów 1929 s. 2.
  18. Towarzystwo Lekarskie Warszawskie [online], www.tlw.waw.pl [dostęp 2020-09-16].
  19. Komunikaty. Z „Gwiazdy” lwowskiej. „Gazeta Lwowska”, s. 2, Nr 93 z 24 kwietnia 1936. 
  20. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 33. [dostęp 2015-06-17].
  21. Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 12, 104. [dostęp 2016-04-07].
  22. Z Tadeuszem Krzyżewskim rozmawia Janusz M. Paluch. cracovia-leopolis.pl. [dostęp 2016-04-07].
  23. M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
  24. Odznaczenia 11-listopadowe. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 2, Nr 722 z 8 listopada 1934. 
  25. Wykaz odznaczeń. „Wschód. Prasowa Agencja Informacyjna”, s. 3, Nr 724 z 10 listopada 1934. 
  26. M.P. z 1937 r. nr 132, poz. 212 „za zasługi w służbie samorządowej i na polu pracy społecznej”.
  27. Wojewoda Alfred Bilyk na lwowskim Ratuszu. Odznaczenie prezydenta miasta dr Ostrowskiego i wiceprezydenta Irzyka. „Wschód”. Nr 74, s. 1, 10 lutego 1938. 
  28. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 356 „za zasługi na polu pracy społecznej”.