Euksenit
Euksenit – minerał z gromady tlenków. Nazwa pochodzi z języka greckiego i znaczy "przyjazny dla obcych", gdyż w jego strukturze może występować zamiennie wiele różnych pierwiastków chemicznych.
 Okaz euksenitu z Vegusdal, Norwegia | |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
(Y, Ce, U, Ca, Th) (Nb, Ta, Ti)2 (O, OH)6 |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
5,5-6,5 |
| Przełam |
kruchy, muszlowy |
| Łupliwość |
brak |
| Pokrój kryształu |
tabliczkowy, graniastosłupowy, rozgałęziony, agregaty wachlarzowe, skupienia ziarniste |
| Układ krystalograficzny |
rombowy |
| Gęstość |
4,6-5,9 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
brązowa, brązowoczarna, czarna, żółtawa |
| Rysa |
żółtobrązowa, szarobrązowa |
| Połysk |
tłusty, półmetaliczny |
Charakterystyka
edytujEuksenit jest półprzezroczystym lub nieprzezroczystym minerałem o brązowej, brązowoczarnej, czarnej lub żółtawej barwie. Krystalizuje w układzie rombowym, w formie graniastosłupów, tabliczek, agregatów wachlarzowych i skupień ziarnistych. Połysk tłusty, półmetaliczny. Jest ciężkim minerałem - waży 4,6-5,9 razy więcej niż taka sama ilość wody w temperaturze pokojowej. Średnio twardy - 5,5-6,5 w skali Mohsa.
W składzie euksenitu jako główne pierwiastki występują niob, tantal, itr i tlen. Oprócz nich również wapń, cer, tytan, tor i uran.
Występowanie
edytujWystępuje w pegmatytach. Towarzyszą mu beryl, cyrkon, ilmenit, magnetyti monacyt. Można go znaleźć w Australii, Brazylii, Finlandii, Kanadzie, na Madagaskarze, w Norwegii, Szwecji i Stanach Zjednoczonych.
Zastosowanie
edytuj- ruda pierwiastków ziem rzadkich;
- w jubilerstwie.
Bibliografia
edytuj- Jaroslav Bauer: Przewodnik skały i minerały. Multico, 1997, s. 124-125. ISBN 83-7073-050-7.