Wikipedia

Eryk Tatuś

polski piłkarz

Eryk Tatuś, od 1947 roku metrykalnie Aleksander Tatuś (ur. 22 lipca 1914 w Hajdukach Wielkich, zm. 14 kwietnia 1985 w Wuppertal) – polski piłkarz[1].

Eryk Tatuś
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

22 lipca 1914
Hajduki Wielkie

Data i miejsce śmierci

13 kwietnia 1986
Wuppertal

Wzrost

167 cm[1]

Pozycja

bramkarz

Kariera juniorska
Lata Klub
1923–1933 Ruch Chorzów
Kariera seniorska[a]
Lata Klub Wyst. Gole
1934–1939 Ruch Chorzów 72 (0)
1939–1941 Bismarckhütter SV
1945–1950 RKS Łagiewniki
Kariera reprezentacyjna
Lata Reprezentacja Wyst. Gole
1935–1936 Górny Śląsk 2 (0)
1935–1938 Śląsk 12 (0)
1936  Polska 1 (0)
W sumie: 15 (0)
  1. ↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.
Multimedia w Wikimedia Commons

Większa część kariery piłkarskiej Tatusia była związana z przynależnością do Ruchu Chorzów. W 1923 roku rozpoczął treningi w zespole juniorów, zaś do drużyny seniorów został włączony w sezonie 1934. Tatuś występował w Ruchu do momentu wybuchu II wojny światowej i zdobył z nim w tym czasie czterokrotnie mistrzostwo Polski (1934, 1935, 1936, 1938). W latach 1939–1941 grał w powołanym przez władze okupacyjne Bismarckhütter Sport Vereinigung. Po zakończeniu wojny występował w latach 1945–1950 w RKS–ie Łagiewniki, zaś po zakończeniu kariery piłkarskiej sprawował w tym klubie funkcję działacza oraz koordynatora sekcji piłkarskiej.

Kariera piłkarska

edytuj

Eryk Tatuś urodził się 22 lipca 1914 roku w Hajdukach Wielkich. Karierę piłkarską rozpoczął w 1923 roku, kiedy to zasilił młodzieżową drużynę Ruchu Chorzów. Do zespołu seniorów został włączony w sezonie 1934 w wyniku bezterminowej dyskwalifikacji nałożonej na Edwarda Kurka. Na początku rozgrywek ligowych podstawowym bramkarzem Ruchu był Artur Ploch, jednak od dwunastej kolejki zastąpił go Tatuś. Ligowy debiut zanotował podczas wygranego meczu z ŁKS–Łódź (6:0, 5 sierpnia 1934 roku), w którym zachwał czyste konto[2]. W październiku zagrał przeciwko Garbarni Kraków (2:2, 28 października 1934 roku), zaś prasa uznała go za najlepszego zawodnika na boisku. Po zakończeniu rywalizacji widownia urządziła mu owację i został przez nią zniesiony z boiska[3]. Na przełomie grudnia i stycznia 1935 roku drużyna Ruchu jechała na tournée do Niemiec, gdzie miała rozegrać mecze towarzyskie z Bayernem Monachium i VfB Stuttgart. Tatuś zagrał w obu wygranych konfrontacjach. W spotkaniu z Bayernem (0:1, 30 grudnia 1934 roku) obronił w pierwszej połowie rzut karny wykonywany przez Helmuta Schneidera, zaś w rywalizacji ze VfB Stuttgart (4:5, 1 stycznia 1935 roku) został przy stanie 2:0 zmieniony przez Hermana Kremera, po czym na kwadrans przed końcem meczu zastąpił go w wyniku odniesionej kontuzji[4][5][6]. W rozgrywkach ligowych Ruch zajął pierwsze miejsce, dzięki czemu obronił tytuł mistrza Polski zdobyty przed rokiem[4]. Tatuś zagrał w dziesięciu kolejkach, przepuścił trzynaście goli i trzykrotnie zachował czyste konto[7].

W kwietniu 1935 roku podczas wygranego meczu z Wisłą Kraków (4:2, 14 kwietnia 1935 roku), Ruch stracił na początku drugiej połowy gola po błędzie Tatusia, który wybiegł z bramki[8]. Pod koniec maja w wygranym spotkaniu z Polonią Warszawa (1:2, 26 maja 1935 roku) Tatuś doznał w drugiej połowie kontuzji i został zmieniony przez Henryka Hylę[9]. W październiku drużyna Ruchu wyjechała na tournée do Niemiec, gdzie miała rozegrać sparingi z Dresdner SC i Fortuną Düsseldorf. Tatuś zagrał w obu pojedynkach. W przegranym meczu z Dresdner SC (2:0, 31 października 1935 roku) obronił rzut karny wykonywany przez Helmuta Schöne, zaś w wygranym spotkaniu z Fortuną (0:1, 1 listopada 1935 roku) został uznany za najlepszego zawodnika na boisku i doznał kontuzji, która wyeliminowała go z gry na dziesięć minut[10][11]. W sezonie 1935 Ruch trzeci raz z rzędu został mistrzem Polski[12]. Tatuś wystąpił we wszystkich dwudziestu meczach ligowych, przepuścił dwadzieścia cztery bramki i dziewięciokrotnie zachował czyste konto[13].

 
Interwencja Tatusia w meczu towarzyskim z Jeunesse Esch w 1939 roku

W kwietniu 1936 roku drużyna Ruchu jechała na wielkanocne tournée do Niemiec, gdzie miała rozegrać mecze z Sportfreunde Halle, Dresdner SC i Fortuną Lipsk[14]. Tatuś zagrał we wszystkich spotkaniach towarzyskich[15][16]. W zremisowanej konfrontacji z Sportfreunde Halle (2:2, 10 kwietnia 1936 roku) złamał żebro i został odwieziony do szpitala. Komisariat policji w Hajdukach Wielkich podał informację, jakoby bramkarz miał umrzeć w wyniku odniesionej kontuzji[17]. W wygranym spotkaniu ligowym przeciwko Garbarni Kraków (6:1, 18 października 1936 roku) wypracował dalekim wykopem piłki sytuację bramkową Ernestowi Wilimowskiego, którą zamienił na gola[18]. W przegranym meczu z Wartą Poznań (0:2, 1 listopada 1936 roku) zderzył się z napastnikiem Fryderykiem Scherfke, po czym Józef Nawrat strzelił bramkę dla gości. Według prasy Tatuś był w tym pojedynku „niedysponowany” oraz nie potrafił „przytrzymać piłki”, przez co jego występ został oceniony słabo[19]. W sezonie 1936 Ruch zdobył kolejny tytuł mistrza Polski[12]. Tatuś zagrał we wszystkich osiemnastu meczach ligowych w pełnym wymiarze czasowym, przepuścił trzydzieści trzy bramki i dwukrotnie zachował czyste konto[20].

W 1937 roku Tatuś pełnił służbę wojskową w 75. Pułku Piechoty w Hajdukach Wielkich i grał w drużynie Wojskowego Klubu Sportowego „Bytomiak”[21][22][23]. W sezonie 1937 Ruch nie obronił tytułu mistrzowskiego z poprzedniego roku i zajął na zakończenie rozgrywek ligowych trzecie miejsce w tabeli[12]. Tatuś wystąpił w jedenastu spotkaniach, przepuścił dziewiętnaście goli i raz zachował czyste konto[24].

W lipcu 1938 roku podczas wygranego meczu towarzyskiego ze Stadionem Mikołów (2:8), doznał w pierwszej połowie kontuzji, po czym został zmieniony przez Waltera Broma[25]. W sezonie 1938 Ruch odzyskał tytuł mistrzowski[12]. Tatuś pełnił rolę rezerwowego, przez co wystąpił w sześciu meczach ligowych sezonu, przepuścił jedenaście bramek i raz zachował czyste konto[26].

Ze względu na wybuch II wojny światowej rozgrywki ligowe w sezonie 1939 nie zostały ukończone. Tatuś rozegrał ostatni mecz w barwach Ruchu przed okupacją przeciwko Polonii Warszawa (2:3, 2 lipca 1939 roku). W niedokończonych rozgrywkach zagrał w siedmiu pojedynkach, przepuścił jedenaście goli i raz zachował czyste konto[26]. Dwa dni po wybuchu II wojny światowej niemieckie władze okupacyjne zlikwidowały Ruch, zaś w listopadzie powołały w jego miejsce Bismarckhütter Sport Vereinigung 1899 e.V, w którym grała część przedwojennych piłkarzy Ruchu[27]. Tatuś występował w BSV w latach 1939–1941[1]. Po zakończeniu wojny związał się z RKS–em Łagiewniki, dla którego na przestrzeni pięciu lat rozegrał ponad sto spotkań. Po zakończeniu kariery piłkarskiej pełnił w RKS–ie funkcję działacza oraz koordynatora sekcji piłkarskiej[28].

Kariera reprezentacyjna

edytuj

Rzekomy występ w reprezentacji Polski

edytuj

Przez wiele lat uważano, że Eryk Tatuś zadebiutował w reprezentacji Polski w zremisowanym meczu przeciwko Łotwie (3:3, 6 września 1936 roku), będącym zarazem jego jedynym występem w barwach narodowych (w istocie była to jedna z dwu reprezentacji, inny skład rozgrywał w tym samym dniu, też jako reprezentacja Polski, mecz z Jugosławią). Po utracie pierwszej bramki, której autorem był Ēriks Pētersons, Tatuś miał doznał kontuzji i zostać zmieniony przez Lucjana Rudnickiego[29][30].

Jednakże przeprowadzone w 2021 r. dokładne analizy, których dokonał historyk futbolu Leszek Śledziona, wykazały, że w całym meczu bronił Lucjan Rudnicki. W relacjach polskich zachowały się opisy interwencji Rudnickiego w pierwszych minutach meczu, czyli w czasie, w którym miał bronić Tatuś; w relacjach gazet łotewskich w składzie wymieniano Rudnickiego jako grającego cały mecz. Odnaleziono też opublikowaną nazajutrz po meczu relację prasową, której autor zarzucił Józefowi Kałuży, trenerowi reprezentacji, błąd polegający na wystawieniu w składzie Rudnickiego, który przepuścił trzy łatwo strzelone przez Łotyszy bramki, zamiast Eryka Tatusia. Oznacza to, że wieloletnie uznawanie Tatusia za jednokrotnego reprezentanta Polski było błędne[31][32].

Reprezentacja Śląska

edytuj
 
Reprezentacja Śląska przed meczem z Floridsdorfer AC (4:4, 6 grudnia 1936). Tatuś trzeci od lewej.

Tatuś był reprezentantem Śląska w latach 1935–1938. Wystąpił w tym czasie w dwunastu meczach, przepuścił czterdzieści jeden bramek i raz zachował czyste konto. Zadebiutował w wygranym spotkaniu towarzyskim przeciwko reprezentacji Lwowa (5:2, 12 maja 1935 roku)[33]. Ostatni pojedynek w barwach reprezentacji zagrał przeciwko Śląskowi Zaolziańskiemu (5:7, 23 listopada 1938 roku)[34].

Reprezentacja Górnego Śląska

edytuj

W latach 1924–1939 były rozgrywane mecze pomiędzy reprezentacjami polskiego wschodniego (Autonomiczne Województwo Slaskie) i niemieckiego zachodniego Górnego Śląska (Provinz Oppeln / Gau Oberschlesien)[35]. W wyniku powstań śląskich i plebiscytu na Górnym Śląsku region podzielono na część wschodnią i zachodnią, przez co reprezentacje nazywano także odpowiednio Śląskiem Polskim i Niemieckim[36][37]. Przez prasę konfrontacje te były określane mianem małych meczów międzypaństwowych[38]. Tatuś występował w reprezentacji polskiego Górnego Śląska w latach 1935–1936. Zagrał w tym czasie w dwóch spotkaniach, w których przepuścił jedną bramkę i raz zachował czyste konto. Zadebiutował w zremisowanym meczu rozgrywanym w Zabrzu (3:3, 24 marca 1935 roku), zmieniając w 60. minucie Andrzejewskiego[39][40]. W marcu 1936 roku wystąpił w wygranym pojedynku w Bytomiu (1:3, 1 marca 1936 roku), który był równolegle ostatnim meczem Tatusia dla reprezentacji[41].

Statystyki

edytuj

Klubowe w latach 1934–1939

edytuj
Sezon Klub Liga Liga krajowa[1]
Mecze Stracone
bramki 		Mecze
z czystym kontem
1934 Ruch Chorzów I Liga 10 13 3
1935 Ruch Chorzów I Liga 20 24 9
1936 Ruch Chorzów I Liga 18 33 2
1937 Ruch Chorzów I Liga 11 19 1
1938 Ruch Chorzów I Liga 6 11 1
1939 Ruch Chorzów I Liga 7 11 1
Razem 72 111 17

Reprezentacja Śląska 1935–1938

edytuj
Reprezentacja Rok Mecze Stracone
bramki		 Mecze
z czystym kontem
Śląsk 1935 2 6 0
1936 4 17 1
1937 4 9 0
1938 2 9 0
Ogólnie 12 41 1

Reprezentacja Górnego Śląska w latach 1935–1936

edytuj
Reprezentacja Rok Mecze Stracone
bramki		 Mecze
z czystym kontem
Górny Śląsk 1935 1 0 1
1936 1 1 0
Ogólnie 2 1 1

Sukcesy

edytuj

Ruch Chorzów

edytuj

Życie prywatne

edytuj

Tatuś pracował w charakterze robotnika i laboranta. Po zakończeniu II wojny światowej został skazany na półtora roku więzienia, za „antypolską” działalność w czasie jej trwania. W 1947 roku zmienił imię na Aleksander, zaś w 1965 wyjechał do Niemiec. Wątek o Tatusiu pojawił się w filmie Kazimierza Kutza pt. „Perła w koronie”, w którym strajkujący górnicy rozmawiali na temat decydującego o mistrzostwie Polski w sezonie 1933 meczu pomiędzy Cracovią a Ruchem Chorzów. Górnicy stwierdzili, że jak bydzie chytoł Tatuś, to Ruch wygro, jednak nie było to zgodne z faktami, gdyż drużynę zasilił w kolejnym roku[1][61].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c d e Gowarzewski (1918-1939) 2017 ↓, s. 201.
  2. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 42–43.
  3. ↑ Migawki z meczu Ruch—Garbarnia. „Siedem Groszy”. Nr 300, s. 7, 31 października 1934. 
  4. ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 48.
  5. ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1991 ↓, s. 48–49.
  6. ↑ Drugie zwycięstwo „Ruchu” w Niemczech. „Ruch” Wlk. Hajduki V.F.B. Sztutgart 5:4 (4:2). „Siedem Groszy”. Nr 2, s. 6, 2 stycznia 1935. 
  7. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 40–41.
  8. ↑ Ruch...jeszcze nie prowadzi! Mistrz bije Wisłę 4:2. Wyrównana gra Hajduczan. Około 5 tysięcy widzów. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 73, s. 7, 15 kwietnia 1935. 
  9. ↑ Zwycięstwo Ruchu w Warszawie. Polonia—Ruch 1:2 (0:0).. „Siedem Groszy”. Nr 144, s. 7, 27 maja 1935. 
  10. ↑ Düsseldorf zachwycony Ruchem! Tatuś bohaterem zwycięskiego meczu z Fortuną. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 270, s. 6, 2 listopada 1935. 
  11. ↑ Ligowy Ruch przegrał w Dreźnie. „Nowiny Codzienne”. Nr 254, s. 4, 3 listopada 1935. 
  12. ↑ a b c d Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 49.
  13. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 44–45.
  14. ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1991 ↓, s. 57.
  15. ↑ Dwa pierwsze mecze Ruchu w Niemczech. „Nowiny Codzienne”. Nr 86, s. 8, 15 kwietnia 1936. 
  16. ↑ Trzeci występ Ruchu i nowe zwycięstwo Polaków. „Nowiny Codzienne”. Nr 87, s. 8, 16 kwietnia 1936. 
  17. ↑ Udana wyprawa Ruchu do Niemiec. Remis w Halle — Zwycięstwo w Dreźnie i Lipsku.. „Siedem Groszy”. Nr 102, s. 6, 14 kwietnia 1936. 
  18. ↑ Ruch po raz czwarty mistrzem Polski. „Siedem Groszy”. Nr 287, s. 6, 19 października 1936. 
  19. ↑ Słaby finisz mistrza Polski. Ruch–Warta 0:2 (0:2). „Siedem Groszy”. Nr 301, s. 6, 2 listopada 1936. 
  20. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 46–47.
  21. ↑ Co słychać w Ruchu?. „Nowiny Codzienne”. Nr 191, s. 8, 22 sierpnia 1937. 
  22. ↑ Życie sportowe. Ciekawa próba sił na boisku AKS. „Katolik”. Nr 114, s. 6, 21 maja 1937. 
  23. ↑ Silna drużyna WKS. „Bytomiak" zmierzy się w Chorzowie ze „Slawią”. „Katolik”. Nr 118, s. 6, 26/27 maja 1937. 
  24. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 48–49.
  25. ↑ Ruch H. Wielkie–Stadion Mikołów 8:2 (5:1). „Siedem Groszy”. Nr 203, s. 6, 25 lipca 1938. 
  26. ↑ a b Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 50–51.
  27. ↑ Gowarzewski, Waloszek 1995 ↓, s. 53–54.
  28. ↑ ŁKS Łagiewniki: Ikony ŁKS. [dostęp 2019-11-14]. (pol.).
  29. ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 128.
  30. ↑ Gowarzewski 1991 ↓, s. 129.
  31. ↑ Tytułowano go kadrowiczem. Okazuje się, że to nieprawda! [online], sport.interia.pl [dostęp 2022-08-13] (pol.).
  32. ↑ ERYK TATUŚ NIE BYŁ REPREZENTANTEM POLSKI! [online], rocznikpilkarski.pl [dostęp 2022-08-13] (pol.).
  33. ↑ a b Przed meczem z Lwowem. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 96, s. 7, 10 maja 1935. 
  34. ↑ a b W niedzielę jedziemy do Karwiny. Peterek prowadzi atak śląski.. „Siedem Groszy”. Nr 287, s. 7, 19 października 1938. 
  35. ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1991 ↓, s. 286.
  36. ↑ Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 6.
  37. ↑ a b Czado, Waloszek, Łastowiecki 2006 ↓, s. 89.
  38. ↑ Kowoll 2019 ↓, s. 11.
  39. ↑ a b Polscy piłkarze remisują w Niemczech. Niemcy Wschodnie–Polski Śląsk 3:3 (1:1). „Polonia”. Nr 3753, s. 4, 25 marca 1935. 
  40. ↑ a b Śląsk polski remisuje z niemieckim. „Nowiny Codzienne”. Nr 72, s. 4, 27 marca 1935. 
  41. ↑ a b Mecz piłkarski Śląsk Polski–Śląsk Opolski. W Bytomiu tylko 3:1 dla Polaków. „Siedem Groszy”. Nr 61, s. 6, 2 marca 1936. 
  42. ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 294–300.
  43. ↑ Repr. Śląska bije Lwów 5:2 (3:2). „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 99, s. 7, 13 maja 1935. 
  44. ↑ Zwycięstwo śląskich piłkarzy nad Lwowem. Śląsk–Lwów 5:2 (3:2). „Siedem Groszy”. Nr 130, s. 6, 13 maja 1935. 
  45. ↑ Skład Śląska na mecz z Budapesztem. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 130, s. 7, 14 czerwca 1935. 
  46. ↑ Śląsk ulega Madziarom 2:4 (2:0)!. „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 135, s. 7, 19 czerwca 1935. 
  47. ↑ Mecz piłkarski w trzech tercjach. „Siedem Groszy”. Nr 40, s. 7, 10 lutego 1936. 
  48. ↑ Śląsk–Kraków 4:0 (1:0). „Ilustrowany Kuryer Codzienny”. Nr 142, s. 16, 26 maja 1936. 
  49. ↑ Na ciężkim śniegu wynik remisowy. Reprezentacja Śląska–Floridsdorfer 4:4 (2:1). „Siedem Groszy”. Nr 336, s. 7, 6 grudnia 1936. 
  50. ↑ Niespodziewana porażka Repr. Śląska. F.A.C. Wiedeń–Repr. Śląska 6:4 (3:2). „Przegląd Codzienny”. Nr 70, s. 7, 9 grudnia 1936. 
  51. ↑ Rewanżowe spotkanie reprezentacji Śląska z Wiedeńczykami. Śląsk–F.A.C. (Wiedeń) 4:6 (2:3). „Śląski Kurjer Poranny”. Nr 337, s. 8, 9 grudnia 1936. 
  52. ↑ Kraków–Śląsk 3:1 (1:0). „Siedem Groszy”. Nr 81, s. 6, 22 marca 1937. 
  53. ↑ 4:2 wygrał Śląsk w Wiedniu. „Kurier Wieczorny”. Nr 95, s. 7, 7 kwietnia 1937. 
  54. ↑ Z Peterkiem poszło lepiej. Śląsk–Floridsdorfer AC 4:2 (4:2). Dziwisz kontuzjowany. „Siedem Groszy”. Nr 95, s. 7, 7 kwietnia 1937. 
  55. ↑ Baskowie–Śląsk 4:3 (2:3). Imponująca gra Hiszpanów.. „Siedem Groszy”. Nr 157, s. 7, 10 czerwca 1937. 
  56. ↑ Gowarzewski, Czad 2010 ↓, s. 50.
  57. ↑ Wysokie zwycięstwo drugiego składu Śląska. Śląsk–Austria Dolna 7:2 (3:1).. „Siedem Groszy”. Nr 253, s. 6, 13 września 1937. 
  58. ↑ Racing Strassburg wygrał w Zlinie i wyjechał do Katowic. „Siedem Groszy”. Nr 146, s. 7, 28 maja 1938. 
  59. ↑ 2 mecze Racing Club Strassburg–Śląsk: 4:2 (1:1) i 3:3 (2:2).. „Siedem Groszy”. Nr 148, s. 6, 30 maja 1938. 
  60. ↑ Konieczny, Krawczyk, Gorzelany 1971 ↓, s. 300.
  61. ↑ Ruch Chorzów: Wspomnienie Eryka Tatusia. [dostęp 2015-07-22]. (pol.).

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Eryk_Tatuś&oldid=75281491”