Lucjan Rudnicki
Lucjan Rudnicki, ps. „Ludwik”, „Mały”, „Krawiec”, „Kazimierz Lubiński” (ur. 2 stycznia 1882 w Sulejowie, zm. 8 czerwca 1968 w Warszawie) – polski pisarz, działacz PPS, SDKPiL i KPP, poseł na Sejm PRL I kadencji. Odznaczony Orderem Budowniczych Polski Ludowej.
| Data i miejsce urodzenia |
2 stycznia 1882 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
8 czerwca 1968 |
| Poseł I kadencji Sejmu PRL | |
| Okres |
od 20 listopada 1952 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
   
| |
Życiorys
edytujBył najstarszym z 9 dzieci Wojciecha (1853–1899) i Klementyny z Okrasińskich (1858–1939. Po ukończeniu w 1895 szkoły powszechnej w Sulejowie rozpoczął pracę, początkowo jako murarz i stolarz[1]. W roku 1898 przyjechał do Łodzi, gdzie podjął pracę w zakładach Heinzla i Kunitzera na Widzewie. W latach 1898–1906 uczestniczył w nielegalnej działalności antycarskiej i rewolucyjnej prowadzonej przez Polską Partię Socjalistyczną, za co był dwukrotnie więziony i zesłany na 3 lata do guberni archangielskiej. Zbiegł stamtąd i ukrywał się pod przybranym nazwiskiem.
W marcu 1905 brał udział w VII Zjeździe PPS. W 1907 przeszedł z PPS do SDKPiL. Działał m.in. w Komitecie Warszawskim SDKPiL. W czasie I wojny światowej występował przeciwko Niemcom, za co w latach 1916–1918 był internowany w Szczypiornie, Havelbergu i Modlinie. Od grudnia 1918 do sierpnia 1938 członek Komunistycznej Partii Robotniczej Polski (KPRP)/Komunistycznej Partii Polski (KPP). W pierwszej połowie 1919 z ramienia KPRP należał do warszawskiej Rady Delegatów Robotniczych, za co został osadzony w Modlinie. W połowie lat 20. publikował w prasie komunistycznej artykuły wymierzone w działalność PPS i PSL „Wyzwolenie”. W 1933 powrócił do Sulejowa. W styczniu 1942 wstąpił do PPR. Współpracował z GL i ZWM. Od stycznia do maja 1945 był burmistrzem Sulejowa i sekretarzem Komitetu Miejskiego PPR w tym mieście.
Po II wojnie światowej zajmował się głównie pracą pisarską. W grudniu 1948 był delegatem na I Zjazd PZPR, a w marcu 1954 – na III Zjazd PZPR. W listopadzie 1949 został członkiem Ogólnokrajowego Komitetu Obchodu 70-lecia urodzin Józefa Stalina[2]. W latach 1952–1956 pełnił mandat posła na Sejm PRL I kadencji. W 1957 był współzałożycielem i członkiem Zarządu Głównego Stowarzyszenia Ateistów i Wolnomyślicieli. Współpracował z Zakładem Historii Partii przy KC PZPR.
W 1951 otrzymał Nagrodę Państwową II stopnia[3].
Został pochowany w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera A28-Tuje-20)[4][5].
Życie prywatne
edytujŻonaty z Marią Szukiewicz-Rudnicką (1887–1980), działaczką ruchu socjalistycznego i komunistycznego, uczestniczką rewolucji 1905 r. oraz zamachu na generał-gubernatora warszawskiego Skałona[6], Sprawiedliwą wśród Narodów Świata[7]. Mieli troje dzieci: Kazimierza (1908–1924), Elżbietę (1910–1931)[1] oraz Konrada (1926–2013), profesora UJ, astronoma oraz duchownego Kościoła Starokatolickiego Mariawitów.
Dorobek literacki
edytujDorobek literacki Lucjana Rudnickiego nie jest znany w całości, gdyż część niedrukowanych utworów uległa zniszczeniu w 1939 roku,
- własnym nakładem wydał Odrodzenie (1920),
- cykl opowiadań Republika demokratyczna (1921),
- Stare i nowe – pamiętniki (t. 1 – 1948, t. 2 – 1950, t. 3 – 1960).
Ordery i odznaczenia
edytuj- Order Budowniczych Polski Ludowej (1954)[8]
- Order Sztandaru Pracy I klasy (22 lipca 1949)[9]
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (26 lutego 1952)[10][11]
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[12]
Upamiętnienie
edytujNazwę Lucjana Rudnickiego nosiła ulica w warszawskiej dzielnicy Bielany. Nazwa została zmieniona w 2017 (na ul. gen. Klemensa Stanisława Rudnickiego)[13]. Tak samo nazwa ulicy w Sulejowie została zmieniona w 2018 z Lucjana Rudnickiego na Generała Stefana Grota-Roweckiego[14].
Imieniem Lucjana Rudnickiego nazwana była także szkoła podstawowa nr 81 na warszawskim Ursynowie; od 2019 roku szkoła nosi imię Juliana Ursyna Niemcewicza[15]. Do 1992 roku był patronem Szkoły Podstawowej nr 40 w Poznaniu[16].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Lucjan Rudnicki [online], www.ipsb.nina.gov.pl [dostęp 2023-12-04] (pol.).
- ↑ Życie Warszawy, nr 306 (1808), 6 listopada 1949, s. 1.
- ↑ Bohdan Urbankowski, Czerwona msza, czyli uśmiech Stalina, t. 2, Warszawa 1998, s. 315.
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna --- Warszawskie cmentarze [online], www.cmentarzekomunalne.com.pl [dostęp 2023-12-04].
- ↑ Tadeusz Sobieraj: Orły Niepodległości. Cmentarz Wojskowy na Powązkach w Warszawie w setną rocznicę jego powstania (1912–2012). Ząbki: Apostolicum, 2012, s. 97. ISBN 978-83-7031-808-6.
- ↑ „Życie Warszawy”, nr 112 z 12 maja 1980, s. 10 (nekrolog).
- ↑ Księga Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. Ratujący Żydów podczas Holokaustu. Polska. Tom II. Kraków: Fundacja Instytut Studiów Strategicznych, 2009, s. 628. ISBN 978-83-87832-59-9.
- ↑ Stefan Oberleitner, Polskie ordery, odznaczenia i niektóre wyróżnienia zaszczytne 1705–1990: vademecum dla kolekcjonerów. Polska Rzeczpospolita Ludowa, 1944–1990, Wydawnictwo Kanion, 1992, s. 24.
- ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie (...), kultury i sztuki”.
- ↑ M.P. z 1952 r. nr 28, poz. 395 „z okazji 70-lecia urodzin, za całokształt działalności literackiej i społecznej”.
- ↑ Wysokie odznaczenie Lucjana Rudnickiego. „Dziennik Polski”, s. 1, nr 52 z 29 lutego 1952.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Uchwała nr LIV/1361/2017 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 31 sierpnia 2017 r. w sprawie zmiany nazwy ulicy w Dzielnicy Bielany m.st. Warszawy. [w:] Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego poz. 7810 [on-line]. [dostęp 2017-11-24].
- ↑ Zarządzenie Zastępcze Nr PNIK-I.4102.6.2018 Wojewody Łódzkiego z dnia 24 stycznia 2018 r. w sprawie nadania nazwy ulicy [dostęp 2023-12-04].
- ↑ Julian Ursyn Niemcewicz wrócił do szkoły. Został patronem SP 81 [online], www.haloursynow.pl [dostęp 2020-03-02] (pol.).
- ↑ Szkoła Podstawowa nr 40 w Poznaniu [online], sp40.zsp4.pl [dostęp 2021-12-22].
Bibliografia
edytuj- Krzysztof Woźniakowski, hasło: „Rudnicki Lucjan (1882–1968)”, [w:] Polski Słownik Biograficzny t. 32, Wrocław–Warszawa–Kraków 1989–1991, s. 637–641.