Wuppertal

Wuppertal
Herb	Flaga
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Nadrenia Północna-Westfalia
Zarządzający	Andreas Mucke↗
Powierzchnia	168,41 km²
Wysokość	100-350 m n.p.m.
Populacja (30.09.2023); • liczba ludności; • gęstość	; 358 834; 2 077 os./km²
Nr kierunkowy	0202, 02053, 02058
Kod pocztowy	42103-42399
Tablice rejestracyjne	W
Podział miasta	10 dzielnic
	Położenie na mapie Nadrenii Północnej-Westfalii Wuppertal
	Położenie na mapie Niemiec Wuppertal
	51°16′N 7°13′E/51,266667 7,216667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Wuppertal – miasto na prawach powiatu w Niemczech, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia, w rejencji Düsseldorf. Leży na południe od Zagłębia Ruhry i w okolicy dużych miast: Düsseldorfu, Kolonii oraz Essen. Największe miasto regionu Bergisches Land. Liczy 358 876 mieszkańców (2022)^[2].

Historia

Wuppertal powstał 1 sierpnia 1929 roku z połączenia siedmiu samodzielnych miasteczek: Elberfeld, Barmen, Cronenberg, Ronsdorf, Vohwinkel, Beyenburg i Lüttringhausen (obecnie dzielnica Remscheid).

Nazwa miasta pochodzi od jego położenia w dolinie rzeki Wupper (Tal w języku niem. to „dolina”).

Poszczególne miasta wchodzące obecnie w skład Wuppertalu powstały około X–XI wieku. Rzemiosło hutnictwa żelaza i kwitnący przemysł włókienniczy oraz handel przyczyniły się do znacznego rozwoju miasta na przełomie XIX–XX wieku.

Naloty na Wuppertal(inne języki) w czasie II wojny światowej zniszczyły prawie całkowicie miasto, w szczególności ten przeprowadzony przez 611 maszyn RAF 29 maja 1943, w którym zginęło ok. 2 500, a rany odniosły tysiące osób^[3].

W budynku komendy policji działało gestapo, które między innymi wysłało do obozów zagłady i gett około 1000 Żydów, którzy zostali zamordowani. Policjant Paul Kreber uratował kilka rodzin Sinti^[4].

Dzielnice

Wuppertal podzielony jest na dziesięć dzielnic:

Polityka

Współpraca międzynarodowa

Miejscowości partnerskie:

Gospodarka

Przemysł włókienniczy odgrywał ważną rolę gospodarczą w mieście, by stracić na znaczeniu w końcowych latach siedemdziesiątych przez globalizację rynku tekstylnego.

Znaczące przedsiębiorstwa w Wuppertalu to Bayer AG, Brockhaus, Glanzstoff, Herberts (obecnie DuPont), Vorwerk.

Instytucje

Wśród ważniejszych instytucji wymienić należy Bergische Universität Wuppertal(inne języki), Instytut ds. Energii, Klimatu i Środowiska, opera, teatr, kąpieliska (Schwimmoper) oraz aquapark, biblioteka miejska, zoo terenowe, Kościelna Szkoła Wyższa.

Atrakcje turystyczne

Wuppertal słynie z podwieszanej kolei Wuppertaler Schwebebahn z lat 1898-1900^[5]^[6].

Do magnesów turystycznych należą również:

Von der Heydt-Museum, z kolekcją prac Hansa von Marées, impresjonistów i twórców XX wieku^[5]^[6]
Engels-Haus(inne języki) (muzeum w rodzinnym domu Friedricha Engelsa)^[5]

Sport

SV Bayer Wuppertal – klub sportowy, w którego skład wchodzi m.in. sekcja piłki siatkowej
Wuppertaler SV – klub piłkarski

Osoby urodzone w Wuppertalu

Arno Breker (1900−1991), rzeźbiarz, członek NSDAP
Udo Dirkschneider (ur. 1952), niemiecki wokalista heavymetalowy
Wilhelm Dörpfeld (1853−1940), archeolog
Carl Duisberg (1861−1935), chemik i przemysłowiec
Fryderyk Engels (1820−1895), współpracownik, przyjaciel i mecenas Karola Marksa
Carl Grossberg (1894-1940), malarz Nowej Rzeczowości
Jürgen Kuczynski (1904−1997), historyk ekonomii i radziecki agent
Else Lasker-Schüler (1869−1945), poetka ekspresjonizmu narodowości żydowskiej
Steffen Möller (jak podaje Wikipedia urodził się w Wolfhagen w 1969), niemiecki kabareciarz, aktor, satyryk
Johannes Rau (1931−2006), premier Nadrenii-Westfalii w latach 1978-1998, prezydent RFN w latach 1999–2004
Erich Ribbeck (ur. 1937), trener piłkarski, reprezentacji RFN 1998–2000
Ferdinand Sauerbruch (1875−1951), lekarz, pionier torakochirurgii
Alice Schwarzer (ur. 1942), feministka
Richard Sukuta-Pasu (ur. 1990), piłkarz
Horst Tappert (1923−2008), aktor
Tom Tykwer (ur. 1965), reżyser, producent filmowy (m.in. „Biegnij Lola, biegnij”)
Hans Günter Winkler (ur. 1926-2018), jeździec sportowy, złoty medal we Sztokholmie IO 1956

Zobacz też

Przypisy

↑ Bevölkerungsstand nach Geschlecht - Gemeinden - Monat (ab 2000). landesdatenbank.nrw.de/, 2023-09-30. [dostęp 2023-12-31]. (niem.).
↑ Landesdatenbank Nordrhein-Westfalen [online], www.landesdatenbank.nrw.de, 13 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-13] (niem.).
↑ Luftwaffe – narzędzie terroru [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-05-06] (pol.).
↑ Wuppertal (tablica, Friedrich-Engels-Allee)
↑ ^a ^b ^c TaniaT. Inowlocki TaniaT., Fodor's up close : Germany., New York: Fodor's Travel Publications, 1999, s. 435, ISBN 0-679-00442-4, OCLC 798225716 [dostęp 2023-05-06] (ang.).
↑ ^a ^b Gordon W.G.W. McLachlan Gordon W.G.W., Niemcy : część północna : Hesja, Nadrenia-Palatynat, Północna Narenia-Westfalia, Dolna Saksonia, Szlezwik-Holsztyn, Wyd. 3, aktualiz. i popr., dodr., Bielsko-Biała: "Pascal", 1999, s. 250-252, ISBN 83-87037-97-4, OCLC 1150442688 [dostęp 2023-05-06] (pol.).

Linki zewnętrzne

oficjalna strona miasta

Wuppertal-Elberfeld
Kolej podwieszana nad ulicą
Pociąg kolei Schwebebahn nad rzeką Wupper

[1] Bevölkerungsstand nach Geschlecht - Gemeinden - Monat (ab 2000). landesdatenbank.nrw.de/, 2023-09-30. [dostęp 2023-12-31]. (niem.).

[2] Landesdatenbank Nordrhein-Westfalen [online], www.landesdatenbank.nrw.de, 13 sierpnia 2023 [dostęp 2023-08-13] (niem.).

[3] Luftwaffe – narzędzie terroru [online], Rzeczpospolita [dostęp 2023-05-06] (pol.).

[4] Wuppertal (tablica, Friedrich-Engels-Allee)

[:0-5] TaniaT. Inowlocki TaniaT., Fodor's up close : Germany., New York: Fodor's Travel Publications, 1999, s. 435, ISBN 0-679-00442-4, OCLC 798225716 [dostęp 2023-05-06] (ang.).

[:1-6] Gordon W.G.W. McLachlan Gordon W.G.W., Niemcy : część północna : Hesja, Nadrenia-Palatynat, Północna Narenia-Westfalia, Dolna Saksonia, Szlezwik-Holsztyn, Wyd. 3, aktualiz. i popr., dodr., Bielsko-Biała: "Pascal", 1999, s. 250-252, ISBN 83-87037-97-4, OCLC 1150442688 [dostęp 2023-05-06] (pol.).

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]