Elasmozaury
Elasmozaury (Elasmosauridae) – rodzina wyspecjalizowanych plezjozaurów. Charakteryzowały się najdłuższymi szyjami wśród plezjozaurów. Najwcześniejsze elasmozaury osiągały do ok. 3 m długości. Pod koniec kredy urosły do 14 m (rodzaj Elasmosaurus). Przedstawiciele rodziny mają między 32 a 76 kręgów szyjnych (Elasmosaurus platyurus), najwięcej ze wszystkich znanych zwierząt w historii życia na Ziemi.
| Elasmosauridae | |
 Thalassomedon | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina |
elasmozaury |
O'Keefe (2001) zdefiniował Elasmosauridae jako klad obejmujący rodzaje Brancasaurus i Styxosaurus, ich ostatniego wspólnego przodka i wszystkich jego potomków[1]. Druckenmiller i Russell (2008) zdefiniowali Elasmosauridae jako klad obejmujący ostatniego wspólnego przodka gatunków Callawayasaurus colombiensis i Elasmosaurus platyurus oraz wszystkich jego potomków[2], zaś Ketchum i Benson (2010) zdefiniowali tę rodzinę jako klad obejmujący Elasmosaurus platyurus i wszystkie taksony bliżej spokrewnione z nim niż z Cryptoclidus eurymerus, Leptocleidus superstes, Plesiosaurus dolichodeirus lub Polycotylus latipinnis[3].
Nie jest pewne, jakie rodzaje plezjozaurów można zaliczyć do rodziny Elasmosauridae. Z analizy Ketchum i Bensona (2010) wynika przynależność do Elasmosauridae jedynie rodzajów Elasmosaurus, Libonectes, Terminonatator, Hydrotherosaurus, Aristonectes, Eromangasaurus, Callawayasaurus, Thalassomedon i Styxosaurus. Z analizy tej wynika zatem, że Elasmosauridae żyły jedynie w okresie kredowym, a ich najstarszym (choć nie najbardziej bazalnym) znanym przedstawicielem jest żyjący w apcie Callawayasaurus[3]. Z wcześniejszych analiz kladystycznych wynikała też przynależność innych taksonów do Elasmosauridae; z analizy O’Keefe'a (2001) wynikało, że najbardziej bazalnym przedstawicielem rodziny był żyjący w walanżynie Brancasaurus[1]. Według analizy Druckenmillera i Russella (2008) taksonem siostrzanym do Elasmosauridae sensu Druckenmiller i Russell 2008, a jednocześnie najbardziej bazalnym przedstawicielem Elasmosauridae sensu Ketchum i Benson 2010, był środkowojurajski (kelowej) Muraenosaurus[2]. Inni autorzy zaliczali też do Elasmosauridae rodzaje Tuarangisaurus, Hydralmosaurus, Leptocleidus, Microcleidus[4], Hydrorion i Occitanosaurus; zaliczenie trzech ostatnich rodzajów do Elasmosauridae oznaczałoby, że rodzina istniała już we wczesnej jurze. Z analizy kladystycznej Ketchum i Bensona (2010) wynika jednak, że Leptocleidus i Brancasaurus należały do osobnej rodziny Leptocleididae, bliżej spokrewnionej z rodziną Polycotylidae niż z Elasmosauridae; natomiast Hydrorion, Microcleidus i Occitanosaurus były przedstawicielami rodziny Plesiosauridae. Muraenosaurus według tej analizy był blisko spokrewniony z rodzajem Cryptoclidus; autorzy nie wykluczyli jednak całkowicie, że mógł on być bazalnym przedstawicielem Elasmosauridae[3]. Sennikow i Archangielski (2010) zaliczyli do Elasmosauridae żyjący w późnym triasie (wczesny lub środkowy noryk) rodzaj Alexeyisaurus[5]; autorzy nie przeprowadzili jednak analizy kladystycznej, która mogłaby potwierdzić przynależność rodzaju do tej rodziny.
Przypisy
edytuj- ↑ a b Frank Robin O'Keefe. A cladistic analysis and taxonomic revision of the Plesiosauria (Reptilia: Sauropterygia). „Acta Zoologica Fennica”. 213, s. 1–63, 2001. ISBN 951-9481-58-3. (ang.).
- ↑ a b Patrick S. Druckenmiller, Anthony P. Russell. A phylogeny of Plesiosauria (Sauropterygia) and its bearing on the systematic status of Leptocleidus Andrews, 1922. „Zootaxa”. 1863, s. 1–120, 2008. (ang.).
- ↑ a b c Hilary F. Ketchum, Roger B. J. Benson. Global interrelationships of Plesiosauria (Reptilia, Sauropterygia) and the pivotal role of taxon sampling in determining the outcome of phylogenetic analyses. „Biological Reviews”. 85 (2), s. 361–392, 2010. DOI: 10.1111/j.1469-185X.2009.00107.x. (ang.).
- ↑ Kenneth Carpenter. Revision of North American elasmosaurids from the Cretaceous of the western interior. „Paludicola”. 2 (2), s. 148–173, 1999. (ang.).
- ↑ A. G. Sennikow, M. S. Archangielski. On a typical Jurassic sauropterygian from the Upper Triassic of Wilczek Land (Franz Josef Land, Arctic Russia). „Paleontological Journal”. 44 (5), s. 567–572, 2010. DOI: 10.1134/S0031030110050126. (ang.).