Dragon 2
Dragon 2 – seria statków kosmicznych częściowo wielokrotnego użytku, opracowanych, wyprodukowanych i obsługiwanych przez amerykańskie przedsiębiorstwo kosmiczne SpaceX, głównie do lotów na Międzynarodową Stację Kosmiczną. SpaceX dzięki wykorzystaniu Dragon 2 umożliwia również organizację prywatnych misji kosmicznych, takich jak Inspiration4 i misji fundowanych przez firmę Axiom Space. Istnieją dwa warianty statku kosmicznego Dragon: Crew Dragon, który umożliwia przetransportowanie do czterech astronautów oraz Cargo Dragon, następca Dragona 1, który służy do kosmicznego transportu ładunków użytecznych oraz zaopatrzenia na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Statek Dragon składa się z kapsuły wielokrotnego użytku i zużywalnego modułu bagażowego[1][2].
.jpg) Statek kosmiczny Crew Dragon podczas misji Demo-1 w marcu 2019 roku | |
| Producent | |
|---|---|
| Operator | |
| Państwo pochodzenia | |
| Zastosowanie |
Transport załogi i ładunków na Międzynarodową Stację Kosmiczną |
| Poprzednik | |
| Produkcja | |
| Stan obecny |
Aktywny |
| Liczba wszystkich lotów |
Cargo Dragon: 10 |
| Liczba udanych lotów |
23 |
| Liczba nieudanych lotów |
0 |
| Pierwszy lot |
6 marca 2019 |
| Ostatni lot |
21 marca 2024 |
| Dane techniczne | |
| Masa |
12519 kg |
| Objętość |
12,1 m3 |
Statek kosmiczny Cargo Dragon dostarcza zaopatrzenie na Międzynarodową Stację Kosmiczną w ramach kontraktu Commercial Resupply Services z NASA, a pierwszy lot Cargo Dragon odbył się w grudniu 2020 roku[3]. Okazuje się, że Dragon 2 jest najbardziej opłacalnym statkiem kosmicznym używanym przez NASA w historii[4].
Od lipca 2023 roku statek kosmiczny Crew Dragon jest jedynym amerykańskim statkiem kosmicznym umożliwiającym transport astronautów[potrzebny przypis]. Podstawowym celem statku Crew Dragon jest transportowanie załóg na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach programu Commercial Crew Program organizowanego przez NASA[5][6].
Crew Dragon
edytuj
Statek kosmiczny Crew Dragon ma wbudowany system ucieczki, składający się z ośmiu silników SuperDraco, zdolnych do oddalenia się kapsuły Dragon z dala od rakiety nośnej w sytuacji awaryjnej. SpaceX pierwotnie zamierzało wykorzystać silniki SuperDraco do lądowania statku kosmicznego Crew Dragon na lądzie, jednak NASA zaproponowała wodowanie statku Crew Dragon aniżeli jego lądowanie[7].
W 2012 roku SpaceX prowadziło rozmowy z firmą Orbital Outfitters na temat opracowania skafandrów kosmicznych, które miałyby być noszone podczas startu statku Dragon 2 i ponownego wejścia w atmosferę[8]. Skafander jest przeznaczony głównie do użytku wewnątrz statku Dragon, jednak w przypadku gwałtownej dekompresji statku, skafander może uchronić życie astronautów[9].
Projekt statku kosmicznego Crew Dragon został zaprezentowany 29 maja 2014 roku podczas konferencji prasowej w siedzibie SpaceX w Hawthorne w Kalifornii[10][11]. W październiku 2014 roku NASA wybrała statek kosmiczny Dragon 2 jako jednego z kandydatów do lotu amerykańskich astronautów na Międzynarodową Stację Kosmiczną w ramach programu Commercial Crew Program[12][13]. 30 maja 2020 roku miała miejsce kluczowa misja Demo-2, która pozwoliła NASA certyfikować statek do lotów załogowych[6].
Cargo Dragon
edytujW swoich pierwotnych założeniach statek Dragon 2 od samego początku miał przewozić załogę lub przy mniejszej liczbie miejsc móc przewozić zarówno załogę jak i zaopatrzenie dla Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W 2014 roku NASA przygotowało drugą rundę wieloletnich kontraktów Commercial Resupply Services, których celem było zaopatrywanie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w latach 2020–2024. Doprowadziło to do zaproponowania przez SpaceX nowego modelu statku Dragon 2 nazwanego Cargo Dragon[14].
Statek kosmiczny Cargo Dragon różni się od Crew Dragon tym, że Cargo Dragon startuje bez foteli dla astronautów oraz bez żadnych systemów podtrzymywania życia czy silników SuperDraco[15][16].
Kampania testowa
edytujSpaceX zaplanowało serię czterech testów lotu dla statku kosmicznego Dragon 2. Zaplanowano test pokładowego systemu Launch Abort System, bezzałogowy lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną, test systemu przerywania lotu w locie, a na koniec 14-dniową załogową misję demonstracyjną na Międzynarodową Stację Kosmiczną, która początkowo była planowana na lipiec 2019 roku, ale po eksplozji kapsuły Dragon została opóźniona do maja 2020 roku[17][18][19].
.jpg)
Crew Dragon Pad Abort Test
edytujCrew Dragon Pad Abort Test był testem pokładowego systemu przerwania lotu został przeprowadzony 6 maja 2015 roku[20]. Kapsuła statku kosmicznego Dragon 2 wodował bezpiecznie na wodach Oceanu Atlantyckiego 99 sekund po zapłonie silników SuperDraco[21]. Wewnątrz kapsuły podczas testu znajdował się manekin wyposażony w zestaw czujników, które rejestrowały przeciążenia działające na manekina[22][23]. Po zakończeniu lotu w jednym z ośmiu silników SuperDraco wykryto problem z mieszanką paliwową, co spowodowało słabsze działanie owego silnika, jednak nie miało to istotnego wpływu na test[24][25][21].
SpaceX DM-1
edytujW 2015 roku NASA powołała pierwszą kadrę astronautów należących do programu Commercial Crew Program współpracujących ze SpaceX i Boeingiem. Należeli do nich Robert Behnken, Eric Boe, Sunita Williams i Douglas Hurley[26]. Pierwszym testem orbitalnym statku kosmicznego Dragon 2 bezzałogowa misja SpaceX DM-1, która została wystrzelona 2 marca 2019 roku[18][27]. Podczas misji statek Dragon 2 przetestował automatyczny system dokowania z Międzynarodową Stacją Kosmiczną do której pozostawał zadokowany do 8 marca 2019 roku, by następnie powrócić z powrotem na Ziemię[28][29].
Eksplozja podczas testów
edytuj20 kwietnia 2019 roku kapsuła statku kosmicznego Crew Dragon, która została użyta w misji SpaceX DM-1 została zniszczona w wyniku eksplozji podczas testu static-fire, który został przeprowadzony na Landing Zone 1. W dniu eksplozji wstępne testy silników SuperDraco zakończyły się powodzeniem, a anomalia wystąpiła podczas testu całego systemu przerwania lotu[30][31]. Telemetria oraz nagranie z kamery i analiza odzyskanych szczątków kapsuły wskazują, że problem wystąpił, gdy niewielka ilość tetratlenku diazotu dostała się do helu używanego do zwiększania ciśnienia w zbiornikach paliwa. W rezultacie nastąpił wzrost ciśnienia w kapsule na 100ms przed odpaleniem silników, uszkadzając zawór zwrotny i doprowadzając w ten sposób do eksplozji[31][32].
_(49416451478).jpg)
Test przerwania lotu Crew Dragon
edytuj19 stycznia 2020 roku o godzinie 15:30 UTC z LC-39A wystartowała rakieta Falcon 9 wraz ze statkiem Dragon 2 na swoim pokładzie. Na trajektorii suborbitalnej przy prędkościach transonicznych doszło do zaplanowanego przerwania lotu tuż po przejściu przez punkt Max-Q. Statek Dragon 2 wykorzystał silniki SuperDraco do odepchnięcia się od rakiety Falcon 9. Potem nastąpiło rozłożenie spadochronu i ostateczne wodowanie na Oceanie Atlantyckim[33]. Celem testu było zademonstrowanie systemu przerywania lotu w faktycznym locie statku Dragon 2. Przerwanie lotu nastąpiło w najtrudniejszych warunkach będących na trajektorii lotu, nakładając dodatkowo na rakietę Falcon 9 i statek Dragon 2 największe przeciążenia[20].
SpaceX DM-2
edytujZałogę misji SpaceX DM-2 stanowili astronauci Bob Behnken i Doug Hurley, dla których był to pierwszy lot na Międzynarodową Stację Kosmiczną z terytorium Stanów Zjednoczonych od czasu misji STS-135, która wystartowała w lipcu 2011 roku. Pierwotna data startu misji SpaceX DM-2 został przełożony na 30 maja 2020 roku ze względu na złe warunki pogodowe panujące w miejscu startu[34][35][36]. Druga próba startu zakończyła się sukcesem, a statek kosmiczny Crew Dragon, nazwana później przez załogę Endeavour, wystartował 30 maja 2020 roku o 19:22 UTC[37][38]. Statek pomyślnie zadokował do modułu Harmony znajdującego się na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 31 maja 2020 roku o godzinie 14:27 UTC[39][40]. 2 sierpnia 2020 roku statek kosmiczny Crew Dragon odłączył się od Międzynarodowej Stacji Kosmicznej i z powodzeniem wrócił na Ziemię wodując na wodach Oceanu Atlantyckiego[41].
Lista lotów
edytujLoty statku Crew Dragon
edytuj| Nazwa misji | Statek kosmiczny | Data startu | Data powrotu | Załoga | Status |
|---|---|---|---|---|---|
| SpaceX DM-1 | Dragon 2 DragonFly | 2 marca 2019 | 8 marca 2019 | – | Sukces |
| SpaceX DM-2
|
Crew Dragon Endeavour | 30 maja 2020 | 2 sierpnia 2020 | Sukces | |
| Crew-1
|
Crew Dragon Resilience | 16 listopada 2020 | 2 maja 2021 | Sukces | |
| Crew-2
|
Crew Dragon Endeavour | 23 kwietnia 2021 | 9 listopada 2021 | Sukces | |
| Inspiration4
|
Crew Dragon Resilience | 16 września 2021 | 18 września 2021 | Sukces | |
| Crew-3
|
Crew Dragon Endurance | 11 listopada 2021 | 6 maja 2022 |  Raja Chari
|
Sukces |
| Axiom Mission 1 | Crew Dragon Endeavour | 8 kwietnia 2022 | 25 kwietnia 2022 | /  Michael Lopez-Alegria
|
Sukces |
| Crew-4
|
Crew Dragon Freedom | 27 kwietnia 2022 | 14 października 2022 | Kjell Lindgren
|
Sukces |
| Crew-5
|
Crew Dragon Endurance | 5 października 2022 | 12 marca 2023 | Nicole Mann
|
Sukces |
| Crew-6
|
Crew Dragon Endeavour | 2 marca 2023 | 4 września 2023 | Stephen Bowen
|
Sukces |
| Axiom Mission 2 | Crew Dragon Freedom | 21 maja 2023 | 31 maja 2023 | Peggy Whitson
|
Sukces |
| Crew-7
|
Crew Dragon Endurance | 26 sierpnia 2023 | 12 marca 2024 | Jasmin Moghbeli
|
Sukces |
| Axiom Mission 3 | Crew Dragon Freedom | 18 stycznia 2024 | 9 lutego 2024 | / Michael Lopez-Alegria
|
Sukces |
| Crew-8
|
Crew Dragon Endeavour | 4 marca 2024 | Październik 2024 | Matthew Dominick
|
W trakcie |
| Polaris Dawn
|
Crew Dragon Resilience | 10 września 2024 | 15 września 2024 | Sukces | |
| Crew-9
|
Crew Dragon Freedom | 28 września 2024 | Marzec 2025 | W trakcie | |
| Fram2 | Crew Dragon Endurance | IV kwartał 2024 roku[42] | IV kwartał 2024 roku | Planowane |
Loty statku Cargo Dragon
edytuj| Nazwa misji | Statek kosmiczny | Data startu | Data powrotu | Status |
|---|---|---|---|---|
| CRS-21
|
Cargo Dragon C208 | 6 grudnia 2020 | 14 stycznia 2021 | Sukces |
| CRS-22
|
Cargo Dragon C209 | 3 czerwca 2021 | 10 lipca 2021 | Sukces |
| CRS-23
|
Cargo Dragon C208 | 29 sierpnia 2021 | 1 października 2021 | Sukces |
| CRS-24
|
Cargo Dragon C209 | 21 grudnia 2021 | 24 stycznia 2022 | Sukces |
| CRS-25
|
Cargo Dragon C208 | 15 lipca 2022 | 20 sierpnia 2022 | Sukces |
| CRS-26
|
Cargo Dragon C211 | 26 listopada 2022 | 11 stycznia 2023 | Sukces |
| CRS-27
|
Cargo Dragon C209 | 15 marca 2023 | 15 kwietnia 2023 | Sukces |
| CRS-28
|
Cargo Dragon C208 | 5 czerwca 2023 | 30 czerwca 2023 | Sukces |
| CRS-29
|
Cargo Dragon C211 | 10 listopada 2023 | 22 grudnia 2023 | Sukces |
| CRS-30
|
Cargo Dragon C209 | 21 marca 2024 | 30 kwietnia 2024 | Sukces |
| CRS-31
|
Cargo Dragon C208 | Październik 2024[43] | Nie określono | Planowane |
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ After redesigns, the finish line is in sight for SpaceX’s Crew Dragon spaceship – Spaceflight Now [online] [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ What is the SpaceX Crew Dragon? [online], 31 maja 2020 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Hanneke Weitering, SpaceX's 1st upgraded Dragon cargo ship docks itself at space station with science, goodies and new airlock [online], Space.com, 7 grudnia 2020 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Infographic: Why SpaceX Is A Game Changer For NASA [online], Statista Daily Data, 8 czerwca 2020 [dostęp 2024-06-10] (ang.).
- ↑ Jackie Wattles, Elise Hammond, Aditi Sangal, Meet the astronauts on board the SpaceX Crew Dragon spacecraft [online], CNN, 5 października 2022 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ a b NASA and SpaceX Complete Certification of First Human-Rated Commercial Space System - NASA [online], 10 listopada 2020 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Garrett Reisman, STATEMENT OF GARRETT REISMAN DIRECTOR OF CREW OPERATIONS SPACE EXPLORATION TECHNOLOGIES CORP. (SPACEX) BEFORE THE SUBCOMMITTEE ON SPACE COMMITTEE ON SCIENCE, SPACE, AND TECHNOLOGY U.S. HOUSE OF REPRESENTATIVES [online], science.house.gov, 27 lutego 2015 [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2020-06-05] (ang.).
- ↑ Eric Sofge, The Deep-Space Suit [online], Popular Science, 19 listopada 2012 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Sarah Gibbens, A First Look at the Spacesuits of the Future | Space | National Geographic Australia [online], web.archive.org, 23 sierpnia 2017 [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2019-03-06] (ang.).
- ↑ Miriam Kramer, SpaceX Unveils Dragon V2 Spaceship, a Manned Space Taxi for Astronauts (Video, Photos) [online], Space.com, 30 maja 2014 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Chris Bergin, SpaceX lifts the lid on the Dragon V2 crew spacecraft [online], NASASpaceFlight.com, 30 maja 2014 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Eric Berger, So SpaceX is having quite a year [online], Ars Technica, 9 czerwca 2017 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Guy Norris, Why NASA Rejected Sierra Nevada's Commercial Crew Vehicle [online], aviationweek.com, 11 października 2014 [dostęp 2024-04-18] [zarchiwizowane z adresu 2014-10-27] (ang.).
- ↑ Chris Bergin, NASA lines up four additional CRS missions for Dragon and Cygnus [online], NASASpaceFlight.com, 4 marca 2015 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ Cargo Dragon 2 required modifications [online], TESLARATI [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ AUDIT OF COMMERCIAL RESUPPLY SERVICES TO THE INTERNATIONAL SPACE STATION [online], oig.nasa.gov, 26 kwietnia 2018 [dostęp 2024-04-18] (ang.).
- ↑ S.S. John Glenn freighter departs space station after successful cargo delivery – Spaceflight Now [online] [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ a b February 6, 2019 – Commercial Crew Program [online], blogs.nasa.gov, 6 lutego 2019 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ NASA sets tentative date for launching astronauts in SpaceX ship [online], Futurism [dostęp 2024-04-19].
- ↑ a b Chris Bergin, Dragon V2 will initially rely on parachute landings [online], NASASpaceFlight.com, 28 sierpnia 2014 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ a b SpaceX crew capsule completes dramatic abort test – Spaceflight Now [online] [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Chris Bergin, Commercial crew demo missions manifested for Dragon 2 and CST-100 [online], NASASpaceFlight.com, 5 marca 2015 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Chris Bergin, SpaceX preparing for a busy season of missions and test milestones [online], NASASpaceFlight.com, 3 kwietnia 2015 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX Crew Dragon pad abort: Test flight demos launch escape system | collectSPACE [online], collectSPACE.com [dostęp 2024-04-19].
- ↑ Chris Bergin, Dragon 2 conducts Pad Abort leap in key SpaceX test [online], NASASpaceFlight.com, 5 maja 2015 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ NASA assigns 4 astronauts to commercial Boeing, SpaceX test flights | collectSPACE [online], collectSPACE.com [dostęp 2024-04-19].
- ↑ Crew Demo-1 | Launch. [dostęp 2024-04-19].
- ↑ SpaceX Crew Dragon Hatch Open – Space Station [online], blogs.nasa.gov, 3 marca 2019 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX #CrewDragon Demonstration Flight Return to Earth. [dostęp 2024-04-19].
- ↑ Dave Mosher, Crew Dragon ship destroyed itself during failed test, SpaceX confirms [online], businessinsider.com, 2 maja 2019 [dostęp 2024-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-07].
- ↑ a b 2019-07-15, UPDATE: IN-FLIGHT ABORT STATIC FIRE TEST ANOMALY INVESTIGATION [online], SpaceX [dostęp 2024-04-19] [zarchiwizowane z adresu 2020-04-13] (ang.).
- ↑ William Harwood, SpaceX: Explosion that destroyed Crew Dragon spacecraft in April was caused by leaking valve - CBS News [online], cbsnews.com, 15 lipca 2019 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ NASA, SpaceX Complete Final Major Flight Test of Crew Spacecraft - NASA [online] [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX and NASA scrub historic Demo-2 launch due to poor weather [online], CNET [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Meghan Bartels, NASA and SpaceX eye weather for historic Demo-2 astronaut launch Saturday [online], Space.com, 30 maja 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX Demo-2: Astronauts Exit Crew Dragon after Scrub, NASA Administrator Remarks on NASA TV – Commercial Crew Program [online], blogs.nasa.gov, 27 maja 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Amy Thompson, Liftoff! SpaceX launches 1st astronauts for NASA on historic test flight [online], Space.com, 30 maja 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX launches new era of spaceflight with company's first crewed mission [online], Science, 30 maja 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Meghan Bartels, SpaceX's 1st Crew Dragon with astronauts docks at space station in historic rendezvous [online], Space.com, 31 maja 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ SpaceX's historic Demo-2 delivers NASA astronauts to ISS [online], CNET [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Mike Wall, SpaceX Crew Dragon makes historic 1st splashdown to return NASA astronauts home [online], Space.com, 2 sierpnia 2020 [dostęp 2024-04-19] (ang.).
- ↑ Eric Berger, NASA chief will make the final decision on how Starliner crew flies home [online], Ars Technica, 6 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-25] (ang.).
- ↑ NASA Adjusts Crew-9 Launch Date for Operational Flexibility – NASA’s SpaceX Crew-9 Mission [online], blogs.nasa.gov, 6 sierpnia 2024 [dostęp 2024-09-19] (ang.).
