Wikipedia

SpaceX Dragon 1

Dragon, znany również jako Dragon 1 – bezzałogowy, częściowo odnawialny statek kosmiczny opracowany przez amerykańską firmę SpaceX, który w latach 2012–2020 wykonał 19 lotów w celu zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

Dragon 1
Ilustracja
Dragon 1 zbliżający się do ISS podczas misji CRS-20
Producent

SpaceX

Operator

SpaceX

Państwo pochodzenia

 Stany Zjednoczone

Zastosowanie

Zaopatrzenie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej

Następca

Dragon 2

Produkcja
Stan obecny

Wycofany

Liczba wszystkich lotów

22

Liczba udanych lotów

21

Liczba nieudanych lotów

1 (CRS-7)

Pierwszy lot

8 grudnia 2010 (SpaceX COTS Demo Flight 1)

Ostatni lot

7 marca 2020 (SpaceX CRS-20)

Dane techniczne
Masa

4201 kg

Objętość

34 m3

Multimedia w Wikimedia Commons

Podczas pierwszego lotu statku w grudniu 2010 roku Dragon 1 stał się pierwszym komercyjnie zbudowanym statkiem kosmicznym, któremu udało się powrócić z orbity okołoziemskiej. 25 maja 2012 roku Dragon stał się pierwszym komercyjnym statkiem kosmicznym, który pomyślnie zadokował do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[1][2][3]. SpaceX podpisało kontrakt z NASA na dostawę ładunku na Międzynarodową Stacją Kosmiczną w ramach programu Commercial Resupply Services, a statek Dragon 1 rozpoczął regularne loty towarowe w październiku 2012 roku[4][5][6].

Ostatni lot statku kosmicznego Dragon 1 odbył się 7 marca 2020 roku, kiedy to Dragon 1 poleciał na Międzynarodową Stację Kosmiczną w ramach misji SpaceX CRS-20. W dalszych lotach zaopatrzeniowych SpaceX wykorzystuje SpaceX Dragon 2[7].

Historia

edytuj

SpaceX rozpoczęła prace rozwojowe statkiem kosmicznym Dragon 1 pod koniec 2004 roku, ogłaszając to publicznie w 2006 roku[8]. Również w 2006 roku SpaceX zdobyła kontrakt na wykorzystanie Dragona 1 do komercyjnego zaopatrzenia Międzynarodowej Stacji Kosmicznej dla NASA[9].

Commercial Orbital Transportation Services

edytuj
 
Zbiornik ciśnieniowy Dragon 1 podczas testów w 2008 roku

W 2005 roku NASA zebrała propozycje komercyjnego statku kosmicznego, który mógłby zaopatrzyć Międzynarodową Stację Kosmiczną w ramach rozwoju programu Commercial Orbital Transportation Services. Dragon 1 był częścią propozycji SpaceX złożonej NASA w marcu 2006 roku[9].

W sierpniu 2006 roku NASA ogłosiła, że firma SpaceX została wybrana wraz z Kistler Aerospace do opracowania statków kosmicznych umożliwiających transport ładunków na Międzynarodową Stację Kosmiczną[10]. SpaceX i Kistler Aerospace miały otrzymać odpowiednio do 278 mln USD i 207 mln USD.[11] Kistler Aerospace nie wywiązał się ze swoich zobowiązań, a cała umowa została rozwiązana z Kisterem w 2007 roku[12]. NASA później przyznała kontrakt firmy Kistler Aerospace firmie Orbital Sciences Corporation[12].

Commercial Resupply Services

edytuj

23 grudnia 2008 roku NASA przyznała firmie SpaceX kontrakt Commercial Resupply Services o wartości 1,6 miliarda dolarów z możliwością zwiększenia maksymalnej wartości kontraktu do 3,1 miliarda dolarów. Kontrakt przewidywał 12 lotów o łącznej masie minimalnej wynoszącej 20 000 kilogramów ładunku, który miałby zostać przetransportowany na Międzynarodową Stację Kosmiczną[13].

Warunkiem zwiększenia zysku z kontraktu Commercial Resupply Services było przeanalizowanie przez SpaceX ochrony przed promieniowaniem kosmicznym we wszystkich systemach statku Dragon 1 oraz to, w jaki sposób statek kosmiczny zareaguje na niepożądane promieniowanie. Analiza i finalny projekt Dragona 1, w którym zastosowano potrójną redundantną architekturę komputera, zostały sprawdzone przez niezależnych ekspertów i zakończyły się zatwierdzeniem przez NASA statku Dragon 1 do lotów dla programu Commercial Resupply Services[14].

Loty demonstracyjne

edytuj
 
Dokujący Dragon 1 do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej
 
Odzyskiwanie statku Dragon 1

Pierwszy lot rakiety Falcon 9 v1.0 odbył się w czerwcu 2010 roku i w ramach jego wyniesiono na orbitę symulator masy statku Dragon. Podczas lotu podstawową misją owego symulatora było przekazywanie danych aerodynamicznych rejestrowanych podczas wznoszenia[15].

NASA podpisała kontrakt na trzy loty testowe ze SpaceX, ale później zmniejszyła tę liczbę do dwóch. Pierwszy statek kosmiczny Dragon wystartował 8 grudnia 2010 roku w ramach swojej pierwszej misji COTS Demo Flight 1, która została zlecona przez NASA. Dragon 1 został pomyślnie odzyskany po ponownym wejściu w atmosferę. Misja była także drugim lotem rakiety nośnej Falcon 9 v1.0[16]. W listopadzie 2010 roku Federalna Administracja Lotnicza wydała pozwolenie na wejście w atmosferę statku Dragon 1.[17]

Drugi lot statku Dragon 1, również został zlecony przez NASA i był misją demonstracyjną statku, która wystartowała pomyślnie 22 maja 2012 roku tuż po zatwierdzeniu przez NASA propozycji SpaceX dotyczącej połączenia celów misji SpaceX COTS Demo Flight 2 i 3 w jeden lot Falcona 9 v.1.0, co ostatecznie doprowadziło do przemianowania misji na Dragon C2+.[18][19] Statek Dragon 1 przeprowadził testy orbitalne swoich systemów nawigacyjnych i procedur przerwania, zanim został złapany przez ramię Canadarm2 i pomyślnie zadokowany do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej 25 maja 2012 roku w celu wyładunku ładunku[1][20][21]. Dragon powrócił na Ziemię 31 maja 2012 roku, wodując zgodnie z planem na wodach Oceanu Spokojnego, by móc zostać wydobyty przez załogę naziemną[22][23].

23 sierpnia 2012 roku Administrator NASA Charles Bolden ogłosił, że firma SpaceX ukończyła wszystkie wymagane etapy w ramach kontraktu Commercial Resupply Services i uzyskała zgodę na rozpoczęcie operacyjnych misji zaopatrzeniowych na Międzynarodową Stację Kosmiczną[24].

Loty operacyjne

edytuj

Dragon 1 został wystrzelony w swój pierwszy operacyjny lot CRS 8 października 2012 roku i pomyślnie zakończył swoją misję 28 października 2012 roku[4]. NASA początkowo zakontraktowała SpaceX na 12 misji operacyjnych, jednak później przedłużono kontrakt Commercial Resupply Services o 8 kolejnych lotów SpaceX, co dało łącznie 20 startów do 2019 roku. W 2016 roku firmie SpaceX przydzielono nową partię 6 misji w ramach kontraktu Commercial Resupply Services 2. Misje te mają zostać zrealizowane w latach 2020-2024.[25]

Ponowne wykorzystanie

edytuj

Misja SpaceX CRS-11 była jedenastą misją Commercial Resupply Services firmy SpaceX, która została pomyślnie wystrzelona przez rakietę Falcon 9 FT 3 czerwca 2017 roku. Misja ta była pierwszym ponownym lotem wcześniej wystrzelonego statku Dragon 1. Misja ta dostarczyła 2708 kilogramów ładunku na Międzynarodową Stację Kosmiczną[26][27]. Pierwszy stopień rakiety nośnej Falcon 9 FT pomyślnie wylądował na Landing Zone 1. Był to pierwszy raz od 2011 roku, kiedy do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej przybył ponownie wykorzystany statek kosmiczny[28].

Misje CRS-15, CRS-16, CRS-17, CRS-18, CRS-19 i CRS-20 zostały zrealizowane przy użyciu wcześniej wystrzelonych Dragonów 1.

Produkcja

edytuj
 
Produkcja Dragonów 1 w fabryce SpaceX

W grudniu 2010 roku linia produkcyjna SpaceX produkowała jeden nowy statek kosmiczny Dragon 1 i rakietę Falcon 9 co trzy miesiące, a Elon Musk stwierdził w wywiadzie z 2010 roku, że do 2012 roku planuje zwiększyć produkcje do jednego Dragona 1 co sześć tygodni[29].

Do września 2013 r. całkowita powierzchnia produkcyjna SpaceX wzrosła do prawie 93 000m2, a fabryka posiadała sześć statków Dragon 1 na różnych etapach produkcji[30].

Projekt

edytuj
 
Rzut izometryczny Dragona 1

Dragon 1 jest w kształcie stożka ściętego do którego przymocowany jest bezciśnieniowy bagażnik wyposażony w dwa panele słoneczne[31]. Kapsuła wykorzystuje osłonę termiczną PICA-X, która jest oparta na zastrzeżonym wariancie osłony węglowej z impregnacją fenolową opracowanego przez NASA, zaprojektowanego w celu ochrony kapsuły podczas wejścia w atmosferę[32]. Kapsuła Dragon nadaje się do wielokrotnego użytku i może być wykonywana kilka razy do różnych misji[31]. Bezciśnieniowego bagażnika nie można odzyskać, ponieważ oddziela się od kapsuły przed wejściem w atmosferę w której się spala[33].

Statek Dragon 1 zostaje wystrzelony na szczycie rakiety Falcon 9[34]. Dragon 1 jest wyposażony w 18 silników Draco dzięki którymi jest w stanie dotrzeć do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Podczas pierwszych lotów Dragona, kapsuła wodowała na wodach Oceanu Spokojnego, po czym została przetransportowana statkiem na brzeg[35].

W przypadku lotów towarowych na Międzynarodową Stację Kosmiczną, statek Dragon zostaje przechwycony przez ramię Canadarm2, które pomaga zadokować Dragona do amerykańskiej części stacji za pomocą systemu Common Berthing Mechanism[36].

Kapsuła Dragon może przetransportować na Międzynarodową Stację Kosmiczną 3310 kilogramów ładunku oraz również zabrać ze stacji ładunek o wadze 3310 kilogramów, który nie może przekraczać 14m3 swojej objętości. Panele słoneczne wytwarzają moc do 4 kW energii, która pozwala zasilić cały statek[37].

Lista misji

edytuj
Misja Naszywka Kapsuła Data startu Czas na ISS Rezultat
COTS Demo Flight 1 — C101[38] 8 grudnia 2010[39] — Sukces
COTS Demo Flight 2 — C102 22 maja 2012[18] 5 dni 17 godz. 47 min. Sukces
CRS-1   C103 8 października 2012[5] 17 dni 22 godz. 16 min. Sukces
CRS-2   C104 1 marca 2013[40][41] 22 dni 18 godz. 14 min. Sukces
CRS-3   C105 18 kwietnia 2014[42] 27 dni 21 godz. 49 min. Sukces
CRS-4   C106[43] 21 września 2014 31 dni 22 godz. 41 min. Sukces
CRS-5   C107 10 stycznia 2015 29 dni 3 godz. 17 min. Sukces
CRS-6   C108[43] 14 kwietnia 2015 33 dni 20 godz. Sukces
CRS-7   C109 28 czerwca 2015 — Porażka
CRS-8   C110 8 kwietnia 2016[44] 30 dni 21 godz. 3min. Sukces
CRS-9   C111 18 lipca 2016 36 dni 6 godz. 57 min. Sukces
CRS-10   C112 19 lutego 2017[45] 23 dni 8 godz. 8 min. Sukces
CRS-11   C106.2[43] 3 czerwca 2017 27 dni 1 godz. 53 min. Sukces
CRS-12   C113 14 sierpnia 2017 31 dni 6 godz. Sukces
CRS-13   C108.2 ♺[43] 15 grudnia 2017[46] 25 dni 21 godz. 21 min. Sukces
CRS-14   C110.2 2 kwietnia 2018 30 dni 16 godz. Sukces
CRS-15   C111.2 ♺ 29 czerwca 2018[44] 32 dni 45 min. Sukces
CRS-16   C112.2 ♺[47] 5 grudnia 2018[48] 36 dni 4 godz. Sukces
CRS-17   C113.2 ♺[49] 4 maja 2019[49] 27 dni 23 godz. 2 min. Sukces
CRS-18   C108.3 ♺ 24 lipca 2019 30 dni 20 godz. 24 min. Sukces
CRS-19   C106.3 ♺ 5 grudnia 2019 29 dni 19 godz. 54 min. Sukces
CRS-20   C112.3 ♺ 7 marca 2020 28 dni 22 godz. 12 min Sukces

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b Chris Bergin, SpaceX’s Dragon berthed on the ISS to complete historic arrival [online], NASASpaceFlight.com, 25 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  2. ↑ Kenneth Chang, First Private Craft Docks With Space Station [online], nytimes.com, 25 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  3. ↑ Victoria Jaggard, Ker Than: SpaceX's Dragon Docks With Space Station—A First. news.nationalgeographic.com, 2012-05-25. [dostęp 2024-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-09)]. (ang.).
  4. ↑ a b Tariq Malik: Liftoff! SpaceX Dragon Launches 1st Private Space Station Cargo Mission. space.com, 2012-10-08. [dostęp 2012-10-08]. (ang.).
  5. ↑ a b Spaceflight Now | Falcon Launch Report | Falcon 9 undergoes pad rehearsal for October launch [online], spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  6. ↑ Press Briefed On the Next Mission to the International Space Station. 7:35 minuta. [dostęp 2024-03-30].
  7. ↑ Jeff Foust, Falcon 9 launches final first-generation Dragon [online], SpaceNews, 7 marca 2020 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  8. ↑ SpaceX building reusable crew capsule [online], NBC News, 6 marca 2006 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  9. ↑ a b Spaceflight Now | Breaking News | NASA selects crew, cargo launch partners [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  10. ↑ Spaceflight Now | Breaking News | NASA selects crew, cargo launch partners [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  11. ↑ SMSR INTEGRATED MASTER SCHEDULE [online], sma.nasa.gov, 7 czerwca 2021 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2021-06-14] (ang.).
  12. ↑ a b Brian Berger, Time Runs out for RpK; New COTS Competition Starts Immediately [online], Space.com, 19 października 2007 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  13. ↑ F9/Dragon Will Replace the Cargo Transport Function of the Space Shuttle after 2010 [online], spacex.com, 23 grudnia 2008 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2009-07-21] (ang.).
  14. ↑ Dragon's "Radiation-Tolerant" Design | Aviation Week Network [online], aviationweek.com [dostęp 2024-03-29].
  15. ↑ A major win for NASA’s plan to use commercial rockets for astronaut transport [online], spacex.com, 7 czerwca 2010 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2011-06-17] (ang.).
  16. ↑ Private space capsule's maiden voyage ends with splash, „BBC News”, 8 grudnia 2010 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  17. ↑ David Weaver, Wayback Machine [online], nasa.gov, 22 listopada 2010 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2013-04-06] (ang.).
  18. ↑ a b Clara Moskowitz, SpaceX Launches Private Capsule on Historic Trip to Space Station [online], Space.com, 22 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  19. ↑ Spaceflight Now | Falcon 9 | SpaceX demo flights merged as launch date targeted [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  20. ↑ Chris Bergin, SpaceX's Dragon already achieving key milestones following Falcon 9 ride [online], NASASpaceFlight.com, 22 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  21. ↑ Pierrot Durand, Cargo Aboard Dragon Spacecraft to Be Unloaded On May 28 [online], frenchtribune.com, 2012 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-30] (ang.).
  22. ↑ Splashdown for SpaceX Dragon spacecraft, „BBC News”, 30 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  23. ↑ SpaceX Dragon Capsule opens new era [online], businesstech.co.za, 28 maja 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  24. ↑ NASA Administrator Announces New Commercial Crew And Cargo Milestones [online], nasa.gov, 23 sierpnia 2012 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2012-08-23] (ang.).
  25. ↑ Dragon CRS-21,... CRS-35 (SpX 21,... 35) [online], Gunter's Space Page [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  26. ↑ Stephen Clark, Cargo manifest for SpaceX’s 11th resupply mission to the space station – Spaceflight Now [online] [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  27. ↑ The Neutron Star Interior Composition Explorer Mission [online], heasarc.gsfc.nasa.gov [dostęp 2024-03-30].
  28. ↑ Chris Gebhardt, SpaceX’s CRS-11 Dragon captured by Station for a second time [online], NASASpaceFlight.com, 5 czerwca 2017 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  29. ↑ Denise Chow, Q & A with SpaceX CEO Elon Musk: Master of Private Space Dragons [online], Space.com, 8 grudnia 2010 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  30. ↑ Production at SpaceX. spacex.com, 2013-09-24. [dostęp 2024-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-03)]. (ang.).
  31. ↑ a b Dragon Overview. spacex.com. [dostęp 2024-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-04-05)]. (ang.).
  32. ↑ Spaceflight Now | Falcon Launch Report | Second Falcon 9 rocket begins arriving at the Cape [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  33. ↑ Spaceflight Now | Dragon Mission Report | Dragon return timeline [online], spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  34. ↑ Thomas D. Jones. Tech Watch — Resident Astronaut. „Popular Mechanics”. 183 (12), December 2006. ISSN 0032-4558. 
  35. ↑ SpaceX • COTS Flight 1 Press Kit. spacex.com, 2010-12-06. [dostęp 2024-03-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-15)]. (ang.).
  36. ↑ Chris Bergin, ISS translates robotic assets in preparation to greet SpaceX's Dragon [online], NASASpaceFlight.com, 12 kwietnia 2012 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  37. ↑ The Annual Compendium of Commercial Space Transportation: 2012. faa.gov. [dostęp 2013-02-08]. (ang.).
  38. ↑ Dragon C1 [online], Gunter's Space Page [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  39. ↑ Steven Siceloff, SpaceX Launches Success with Falcon 9/Dragon Flight [online], nasa.gov, 12 września 2010 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2015-06-11] (ang.).
  40. ↑ Mike Wall, Dragon Spacecraft Glitch Was 'Frightening,' SpaceX Chief Elon Musk Says [online], Space.com, 1 marca 2013 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  41. ↑ Spaceflight Now | Dragon Mission Report | SpaceX, NASA scrutinize anomalies from cargo flight [online], www.spaceflightnow.com [dostęp 2024-03-30].
  42. ↑ Chris Bergin, Range Realigns - SpaceX CRS-3 mission targets April 14 [online], NASASpaceFlight.com, 4 kwietnia 2014 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  43. ↑ a b c d Chris Bergin, SpaceX's CRS-13 Dragon returns home [online], NASASpaceFlight.com, 13 stycznia 2018 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  44. ↑ a b Ben Cooper, Rocket Launch Viewing Guide for Cape Canaveral Atlas 5, Delta 4 & Falcon 9 [online], launchphotography.com [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-02-09].
  45. ↑ Dragon Launches to Station, Arrives Wednesday – Space Station [online], blogs.nasa.gov, 19 lutego 2017 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  46. ↑ William Graham, Flight proven Falcon 9 launches previously flown Dragon to ISS [online], NASASpaceFlight.com, 15 grudnia 2017 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  47. ↑ CRS-16 Dragon Resupply Mission [online], spacex.com, 5 grudnia 2018 [dostęp 2024-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2018-12-05] (ang.).
  48. ↑ Sarah Lewinpublished, SpaceX Launches Dragon Cargo Ship to Space Station, But Misses Rocket Landing [online], Space.com, 5 grudnia 2018 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
  49. ↑ a b Eric Ralph, SpaceX gives infrared glimpse of Falcon 9 landing after successful Dragon launch [online], TESLARATI, 4 maja 2019 [dostęp 2024-03-30] (ang.).
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=SpaceX_Dragon_1&oldid=74750664”