Dobrogost z Nowego Dworu
Dobrogost z Nowego Dworu (Dobrogost Nowodworski) herbu Nałęcz (ur. 1355[1], zm. 14 września 1401[1][2][3] lub 1402[4][5][6] w Chełmnie nad Nerem[3]) – arcybiskup gnieźnieński w latach 1394–1401, biskup poznański w latach 1383–1394[7], dziekan kapituły krakowskiej w 1375 roku, kantor kapituły gnieźnieńskiej w 1373 roku, prepozyt krakowskiej kapituły kolegiackiej św. Michała w 1373 roku, prepozyt kapituły krakowskiej w 1368 roku, kanonik kapituły krakowskiej w 1367 roku[8].
| ||
| ||
| Data urodzenia |
1355 | |
|---|---|---|
| Data śmierci |
14 września 1401 lub 1402 | |
| Miejsce pochówku |
bazylika prymasowska Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gnieźnie | |
| Arcybiskup gnieźnieński | ||
| Okres sprawowania |
1394–1402 | |
| Biskup poznański | ||
| Okres sprawowania |
1383–1394 | |
| Wyznanie | ||
| Kościół | ||
| Nominacja biskupia |
1382 | |
| Sakra biskupia |
brak danych | |
Wywodził się z mazowieckiej gałęzi rodu Nałęczów osiadłych w Nowym Dworze n. Narwią i Leżenicach n. Radomką[9]. W młodości Dobrogost wraz ze swoimi dwoma braćmi Abrahamem i Niemierzą otrzymał z rąk księcia Ziemowita III Mazowieckiego na własność Nowy Dwór[10]. Był doktorem prawa na Uniwersytecie w Padwie, w 1360 roku został na tym uniwersytecie doktorem dekretów[8]. W latach 1368–1374 był kanclerzem na dworze księcia mazowieckiego Siemowita III[9]. 16 kwietnia 1382, pod presją Siemowita, który obległ kapitułę zebraną na zamku w Łowiczu, został wybrany arcybiskupem gnieźnieńskim. Jednak na rozkaz króla Ludwika Węgierskiego został uwięziony w drodze do Rzymu w Treviso. Pewne znaczenie miał tu też konflikt Grzymalitów z Nałęczami w Wielkopolsce, gdy Dobrogost jako Nałęcz znalazł się w obozie przeciwników monarchy. W czerwcu 1384 władca nadał mu jednak biskupstwo poznańskie[4]. Wyjechał z misją dyplomatyczną do papieża, której efektem było wydanie 17 kwietnia 1388 przez Urbana VI bulli, w której uznawał Władysława Jagiełłę za princeps christianissimus (władcę najbardziej chrześcijańskiego). Bullą z 12 marca 1388 papież mianował Dobrogosta swoim legatem, powierzając mu misję utworzenia biskupstwa wileńskiego[4]. W nagrodę po 17 maja 1394 został arcybiskupem gnieźnieńskim[4]. W latach 1386 i 1394 był kolektorem papieskim. W 1400 odprawił synod archidiecezjalny w Łęczycy[4]. Wg niektórych źródeł w 1402 roku uczestniczył w zaślubinach Anny Cylejskiej i Władysława Jagiełły[11], choć podaje się też, że zmarł już w 1401 r. Po śmierci, która nastąpiła w Chełmnie nad Nerem, jego ciało sprowadzono do Gniezna i pochowano w katedrze na Wzgórzu Lecha[3].
Przypisy
edytuj- ↑ a b Dobrogost [online], Archidiecezja Gnieźnieńska [dostęp 2021-03-01].
- ↑ Dobrogost z Nowego Dworu, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-03-01].
- ↑ a b c Dobrogost Nowodworski [online], Archidiecezja Gnieźnieńska, 29 września 2013 [zarchiwizowane z adresu 2013-09-29].
- ↑ a b c d e Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 523.
- ↑ Piotr Nitecki, Biskupi Kościoła w Polsce w latach 965–1999. Słownik biograficzny, Warszawa 2000, s. 78.
- ↑ Data śmierci Dobrogosta jest przedmiotem kontrowersji, gdyż np. Zygmunt Wdowiszewski w Genealogii Jagiellonów i domu Wazów w Polsce (wyd. 2, Kraków 2017, s. 67) podaje, że 25 lutego 1403 roku koronował on Annę Cylejską w katedrze wawelskiej.
- ↑ Jacek Wiesiołowski, Episkopat polski w XV w. jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, Warszawa 1990, s. 265.
- ↑ a b Jacek Wiesiołowski, Episkopat polski w XV w. jako grupa społeczna, w: Społeczeństwo Polski średniowiecznej, t. 4, Warszawa 1990, s. 264.
- ↑ a b Gąsiorowski, Topolski 1981 ↓, s. 522.
- ↑ Historia Nowego Dworu Mazowieckiego
- ↑ Stanisław Trojanowski, Dobrogost z Nowegodworu, w: Polski Słownik Biograficzny, t. V, Kraków 1939–1946, s. 246.
Bibliografia
edytuj- A. Gąsiorowski, J. Topolski (red.): Wielkopolski Słownik Biograficzny. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 522–523. ISBN 83-01-02722-3.