DFS Rhönsperber
DFS Rhönsperber – niemiecki jednomiejscowy uniwersalny szybowiec treningowy zbudowany w latach 30. XX w.
 Polski Rhönsperber na szybowisku Bezmiechowa | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent |
Flugzeugbau Karl Schweyer |
| Konstruktor |
inż. Hans Jacobs |
| Typ | |
| Konstrukcja |
drewniana |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1935 |
| Liczba egz. |
ok. 100 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
15,2 m |
| Wydłużenie |
15,3 |
| Długość |
6,05 m |
| Wysokość |
1,35 m |
| Powierzchnia nośna |
15,1 m² |
| Profil skrzydła |
Gö 535->Gö 409 |
| Masa | |
| Własna |
182,5 kg |
| Użyteczna |
93 kg |
| Startowa |
275,5 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
60 km/h |
| Prędkość dopuszczalna |
200 km/h |
| Prędkość min. opadania |
0,73 m/s |
| Doskonałość maks. |
21,6 przy 63 km/h |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| III Rzesza, Polska, USA, Wielka Brytania | |
Historia
edytujSzybowiec został zaprojektowany przez Hansa Jacobsa w Deutsche Forschungsanstalt für Segelflug i był rozwinięciem wcześniejszej konstrukcji, Rhönbussarda. W stosunku do pierwowzoru w nowej konstrukcji zmieniono kształt płata na spłaszczone „M”. Zamiast wiatrochronu zastosowano kroplową osłonę kabiny pilota[1]. Jego oblot został wykonany w 1935 r.[2] W oblocie prototypu udział wzięli m.in. Hanna Reitsch i Heini Dittmar. W locie nurkowym uzyskano prędkość 255 km/h bez objawów flatteru[3]. W 1935 r. został wykorzystany do badania zagadnień związanych z pilotowaniem szybowców w korkociągu[4]. Testy prowadzone w kolejnych latach wykazały wysoką skuteczność zastosowanych na szybowcu hamulców aerodynamicznych konstrukcji inż. Jacobsa, które pozwalały na ograniczenie prędkości nurkowania ze 415 km/h do 190 km/h[5].
Maszyna wykazała się dobrymi właściwościami lotnymi, zwłaszcza podczas długich przelotów z wykorzystaniem termiki. Produkcja seryjna została rozpoczęta w zakładach Flugzeugbau Karl Schweyer w Ludwigshafen[6]. Zakończono ją po wyprodukowaniu ok. 100 egzemplarzy. Jedna z tych maszyn została zakupiona w 1936 r. przez Polskę i była użytkowana ze znakami SP-757 w Wojskowym Obozie Szybowcowym w Ustianowej[7]. We wrześniu 1936 r. został wykorzystany podczas doświadczalnego kursu szybowcowego, na którym porównywano właściwości szybowców polskich i zagranicznych[8].
Szybowiec był intensywnie eksploatowany przez pilotów III Rzeszy. Podczas XVI Zawodów Szybowcowych w Rhön w sierpniu 1935 r. dziesięciu zawodników latało na DFS Rhönsperber[9]. Na XVII Zawodach Szybowcowych w sierpniu 1936 r. już 26 zawodników latało na Rhönsperberach[10]. Dokonywano na nim licznych przelotów, które szeroko nagłaśniano, m.in. Skrzydlata Polska we wrześniu 1936 r. informowała o przelocie docelowym Flugkapitana Otto Babelkuha z Deutsche Lufthansa z Berlina do Szczecina[11]. Podczas zawodów szybowcowych zorganizowanych w 1937 r. przez Internationale Studienkommission für Motorlosen Flug (ISTUS) ekipa austriacka dysponowała pięcioma DFS Rhönsperber na dwadzieścia wystawionych maszyn[12]. XVIII Zawody Szybowcowe w lipcu 1937 r. w Rhön pokazały, że czas świetności tej maszyny już mija i powstały lepsze konstrukcje, m.in. polskie Orlik, CW-5 bis/35 czy PWS-101[13]. W 1938 r. cztery DFS Rhönsperber wzięły udział w Dorocznych Zawodach Krajowych w Wielkiej Brytanii. Pomimo trudnych warunków termicznych pilot Nicholson wykonał na jednym z nich przelot na odległość 170 km[14]. Jeden z egzemplarzy DFS Rhönsperber został zarejestrowany w USA w 1941 r. i latał tam do 1948 r.[15]
W latach 30. XX w. uzyskano na Rhönsperberze kilka znaczących wyników[7]:
- 21 lipca 1935 r. Ludwik Hoffmann wykonał przelot otwarty na odległość 474 km,
- 29 lipca 1935 r. Hans Heinemann, w ramach przelotu grupowego, ustanowił rekord świata przelotem na odległość 504,2 km,
- 19 sierpnia 1936 r. Heini Dittmar wykonał na nim pierwszy przelot nad Alpami,
- 22 maja 1937 r. Paul Steinig uzyskał wysokość 5760 m.
Po zakończeniu II wojny światowej wśród poniemieckiego sprzętu odnaleziono jeden szybowiec DFS Rhönsperber, który wyremontowano i zarejestrowano w 1946 r. ze znakami SP-148. Był eksploatowany do 1950 r., po skreśleniu z rejestru statków latających został przekazany do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[16].
W latach 1993–1998 Otto Grau zbudował wierną kopię DFS Rhönsperber, który został zarejestrowany z numerem D-9025[17].
Konstrukcja
edytujJednomiejscowy szybowiec uniwersalno-treningowy o konstrukcji drewnianej w układzie średniopłata. Kadłub o przekroju owalnym, w całości kryty sklejką. Kabina pilota osłonięta owiewką o szkielecie wykonanym z rurek stalowych. Płat o konstrukcji jednodźwigarowej ze skośnym dźwigarkiem pomocniczym. W części środkowej ma profil Gö 535, który na końcówce przechodził w Gö 409. Do dźwigara kryty sklejką, a dalej płótnem. Skrzydło było wyposażone w hamulce aerodynamiczne oraz lotki. Usterzenie wolnonośne, statecznik pionowy i poziomy do dźwigara kryty sklejką a dalej płótnem. Podwozie jednotorowe złożone z podkadłubowej płozy jesionowej z amortyzacją gumową i płozy ogonowej[18].
Przypisy
edytuj- ↑ Krzyżan 1988 ↓, s. 127.
- ↑ Skrzydlata Polska i 12'1936 ↓, s. 344.
- ↑ Skrzydlata Polska i 4'1935 ↓, s. 96.
- ↑ Skrzydlata Polska i 7'1935 ↓, s. 180.
- ↑ Skrzydlata Polska i 1'1938 ↓, s. 16.
- ↑ Schneider 1936 ↓, s. 72.
- ↑ a b Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 11.
- ↑ Skrzydlata Polska i 1'1937 ↓, s. 26.
- ↑ Skrzydlata Polska i 8'1935 ↓, s. 205.
- ↑ Skrzydlata Polska i 11'1936 ↓, s. 330.
- ↑ Skrzydlata Polska i 9'1936 ↓, s. 262.
- ↑ Skrzydlata Polska i 7'1937 ↓, s. 163.
- ↑ Skrzydlata Polska i 8'1937 ↓, s. 192.
- ↑ Skrzydlata Polska i 9'1938 ↓, s. 270.
- ↑ USAF Serial Number Search Resultsr. cgibin.rcn.com. [dostęp 2023-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-09)]. (ang.).
- ↑ Krzyżan 1988 ↓, s. 128.
- ↑ DFS Rhönsperber. j2mcl-planeurs.net. [dostęp 2023-09-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2023-09-09)]. (fr.).
- ↑ Kubalańca, Witkowski 2009 ↓, s. 12.
Bibliografia
edytuj- Bez silnika. XVI Zawody Szybowcowe w Rhön. „Skrzydlata Polska”. 8/1935, sierpień 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Kronika. „Skrzydlata Polska”. 9/1936, wrzesień 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Kronika. „Skrzydlata Polska”. 9/1938, wrzesień 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Marian Krzyżan: Międzynarodowe turnieje lotnicze 1929-1934. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1988, seria: Biblioteczka Skrzydlatej Polski. Nr 37. ISBN 83-206-0637-3. OCLC 21084651.
- Ku wyjaśnieniu problemu bezpieczeństwa. „Skrzydlata Polska”. 7/1935, lipiec 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Jerzy Kubalańca, Ryszard Witkowski: Zagraniczne szybowce w Polsce. Sandomierz: Stratus, 2009. ISBN 978-83-89450-85-2. OCLC 750926885.
- St. Piątkowski. Międzynarodowe zawody szybowcowe w Rhön. „Skrzydlata Polska”. 8/1937, sierpień 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Helmut Schneider: Flugzeug-Typenbuch 1936 : Zusammenstellung aller wichtigen Daten und wesentlichen Merkmale der deutschen Motor- und Segelflugzeuge, der Flugmotoren und Geräte, sowie des Flugzeug- und Motorzubehörs : mit einem Bezugsquellen-Verzeichnis der Luftfahrt-Industrie. Leipzig: Herm. Beyer Verlag, 1937. OCLC 1050950018.
- W. Stępniewski, Z. Żabski. ISTUS 1937. „Skrzydlata Polska”. 7/1937, lipiec1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- R. Szukiewicz. Doświadczalny kurs w Ustjanowej. „Skrzydlata Polska”. 1/1937, styczeń 1937. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Szybowiec wyczynowy i akrobacyjny „Rhönsperber". „Skrzydlata Polska”. 4/1935, kwiecień 1935. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- Tadeusz Wasiljew. Szybownictwo 1937-1938. „Skrzydlata Polska”. 1/1938, styczeń 1938. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- B. Wiśnicki. Sprzęt szybowcowy w kraju i zagranicą. „Skrzydlata Polska”. 12/1936, grudzień 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.
- XVII Zawody Szybowcowe w Rhön. „Skrzydlata Polska”. 11/1936, listopad 1936. Warszawa: Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej. ISSN 0137-866X. OCLC 839207783.