Czysta mowa

Kongres Świadków Jehowy 1990

Czysta mowa – ogólnoświatowa seria kongresów (dużych spotkań religijnych) o charakterze międzynarodowym, zorganizowanych przez Świadków Jehowy w latach 1990–1991.

Kongresy rozpoczęły się latem 1990 roku na półkuli północnej, a zakończyły na początku 1991 roku na półkuli południowej. Hasło kongresowe oparto na biblijnym wersecie z Księgi Sofoniasza 3:9, który w Przekładzie Nowego Świata oddano słowami: „Wtedy bowiem dokonam wśród ludów zamiany na czystą mowę, aby wszystkie wzywały imienia Jehowy i służyły mu ramię przy ramieniu”[1].

Celem kongresu było omówienie aspektów „czystej mowy”, którą Świadkowie Jehowy odnoszą do prawdy od Boga objawionej w Biblii[2], w tym udzielenie odpowiedzi na pytanie, dlaczego nauczenie się jej i płynne posługiwanie się nią jest niezwykle ważne oraz jak dzięki niej umacnia się jedność ogólnoświatowej społeczności Świadków Jehowy[3][4].

Kongresy międzynarodowe na świecie

edytuj

Kongresy międzynarodowe odbyły się w Bangkoku, Berlinie, Buenos Aires, Manili, Tajpej i São Paulo.

Berlin

edytuj

Pod koniec 1989 roku Ciało Kierownicze Świadków Jehowy zorganizowało przygotowania do kongresu międzynarodowego na „Stadionie Olimpijskim” w Berlinie Zachodnim. Ponieważ decyzja o zorganizowaniu kongresu zapadła stosunkowo późno, Stadion Olimpijski nie był już dostępny w weekend, dlatego kongres trwał od wtorku 24 lipca do piątku 27 lipca 1990 roku. Świadkowie Jehowy na przygotowanie obiektu mieli tylko jeden dzień, a na demontaż kilka godzin. Świadkowie Jehowy z Drezna wyhodowali i ułożyli wokół sceny 16 000 kwiatów. Około 9500 świadków Jehowy z NRD, którzy 14 marca 1990 roku zostali uznani prawnie, przybyło na kongres 13 wynajętymi pociągami, a inni 200 autokarami. Dla większości wyznawców z NRD był to pierwszy kongres w ich życiu[5][1]. W kongresie uczestniczyli delegaci z 65 krajów[6], w tym 4500 z Polski[7], dla których przygotowano specjalny program z udziałem członków Ciała Kierowniczego[8]. Program kongresu przedstawiono w języku niemieckim oraz angielskim, z którego skorzystało około 6000 osób, w tym 584 delegatów z Wielkiej Brytanii[9]. Duże grupy delegatów przybyły także z Danii, z Hiszpanii, z Mozambiku oraz ze Stanów Zjednoczonych[10][11][12][13][14].

Liczba obecnych na zgromadzeniu w Berlinie Zachodnim wyniosła 44 532 osoby, a 1017 zostało ochrzczonych[6][a]. Ogólna liczba obecnych na wszystkich 19 kongresach okręgowych zorganizowanych w RFN[b] wyniosła 192 811 osób, a 2588 osób zostało ochrzczonych[15][16].

Beunos Aires

edytuj

W grudniu 1990 roku na stadionach „River Plate” i „Vélez Sarsfield” w Buenos Aires w Argentynie odbył się następny kongres międzynarodowy. Wśród ponad 67 000 obecnych, było około 6000 delegatów z ponad 20 krajów, m.in. z Japonii[17]. Przemówienia wygłosili członkowie Ciała Kierowniczego – John E. Barr i Lyman Alexander Swingle[18][13].

São Paulo

edytuj

W grudniu 1990 roku kongres międzynarodowy zorganizowano w São Paulo w Brazylii. Wśród 134 406 obecnych było 2350 delegatów z 14 krajów. Kongres odbył się na stadionach – „Morumbi” (86 186 obecnych) oraz „Pacaembu” (48 220 obecnych). W kongresie brało udział dwóch członków Ciała Kierowniczego – Carey W. Barber i Albert D. Schroeder. Ponadto od września do października w Brazylii odbyło się 110 kongresów okręgowych w 68 miastach. Ogółem na wszystkich kongresach obecnych było 548 517 osób, a 13 448 zostało ochrzczonych[13][19][20][21].

Manila, Tajpej, Bangkok

edytuj

Na początku roku 1991 odbyły się kolejne międzynarodowe kongresy w Manili na Filipinach, w Tajpej na Tajwanie i Bangkoku w Tajlandii[13][22][23].

Kongresy okręgowe na świecie

edytuj

Na całym świecie poza serią kongresów międzynarodowych w wielu krajach zorganizowano kongresy okręgowe. Niektóre z nich odbyły się po raz pierwszy w tych krajach, w których Świadkowie Jehowy zostali wówczas prawnie zalegalizowani[6].

Kongresy w Polsce

edytuj

W Polsce zaplanowano 11 czterodniowych kongresów, na których spodziewano się około 140 tys. obecnych[4][3]. Według organizatorów liczba obecnych wyniosła 152 460 osób[24], a 4867 z nich zostało ochrzczonych[25][26].

Kongresy odbyły się między innymi w Chorzowie („Stadion Śląski”)[27], Gdańsku (stadion „Lechii”, który wcześniej świadkowie Jehowy wyremontowali)[4][28], w Poznaniu (stadion GKS „Olimpia”) oraz w Warszawie („Stadion Dziesięciolecia”)[29], gdzie program przedstawiano w języku polskim i rosyjskim[30].

Kongres specjalny w Warszawie

edytuj

Na „Stadionie Dziesięciolecia” w Warszawie odbył się kongres specjalny z udziałem ponad 35 tysięcy delegatów z centralnej Polski i ponad 17 tysięcy ze Związku Radzieckiego (m.in. z Rosji, z Ukrainy[31], z Łotwy[32], z Mołdawii[31] i innych republik radzieckich), a wśród nich grupa niesłyszących, dla których program był tłumaczony na rosyjski język migowy. W programie kongresu uczestniczył Milton George Henschel, członek Ciała Kierowniczego Świadków Jehowy[33][34].

Władze ZSRR oficjalnie zezwoliły im na uczestnictwo w tym kongresie. Kilka dni przed rozpoczęciem kongresu przedstawiciele władz radzieckich zapowiedzieli ograniczenie wyjazdów swych obywateli do Polski. Jednak ich wprowadzenie przesunięto i zaczęły one obowiązywać dopiero po kongresie[35]. Wynajęto specjalne składy pociągów, które przywiozły m.in. rosyjskich współwyznawców[36]. Po raz pierwszy świadkowie Jehowy ze Związku Radzieckiego wysłuchali całego programu w języku rosyjskim[c]. Delegaci z ZSRR otrzymali broszurę z 73 pieśniami Królestwa w języku rosyjskim. W kongresie uczestniczyło też ponad stu byłych więźniów obozu w Mordwie. Było to ich pierwsze spotkanie po jego opuszczeniu. Byli w nim uwięzieni za prowadzenie działalności religijnej Świadków Jehowy[31][37].

Rumunia

edytuj

W Rumunii odbyły się pierwsze od ponad 40 lat kongresy. Zorganizowano je w miastach Braszów i Kluż-Napoka. Program przedstawiono w języku rumuńskim i węgierskim. Był to pierwszy od 40 lat kongres, po odzyskaniu przez tamtejszych Świadków Jehowy prawnej rejestracji w kwietniu 1990 roku. Uczestniczyło w nim dwóch członków Ciała Kierowniczego – Milton George Henschel i Theodore Jaracz. Łączna liczba obecnych przekroczyła 36 000 osób, a 1445 zostało ochrzczonych (co stanowiło około 8 procent ogółu głosicieli działających wówczas w Rumunii)[12][14][34][8][38].

Węgry

edytuj

W dniach od 2 do 5 sierpnia 1990 roku odbyły się kongresy na Węgrzech: w Budapeszcie, Peczu, Miszkolcu, i Debreczynie. Wzięło w nich udział 21 568 osób, w tym około 2000 osób posługujących się językiem węgierskim z Rumunii, Czechosłowacji (głównie ze Słowacji) i ZSRR oraz 700 delegatów z Finlandii, a ochrzczono 901 osób[34][24]. Również na Węgrzech był pierwszym kongresem, zorganizowanym po odzyskaniu prawnej rejestracji przez tamtejszych Świadków Jehowy[38][14][8].

Czechy

edytuj

Kongres na „Stadionie imienia Evžena Rošickýego” w Pradze odbył się w dniach od 9 do 12 sierpnia 1990 roku. Brało w nim udział 23 876 osób, a 1824 ochrzczono. W programie uczestniczyli dwaj członkowie Ciała Kierowniczego, Milton Henschel i Theodore Jaracz. Ponad 9500 ochotników poświęciło w sumie ponad 58 000 godzin pracy na sprzątanie i malowanie stadionu, przygotowując go do kongresu[12][24][14][34][8][39].

Estonia

edytuj

W czerwcu 1990 roku około 200 świadków Jehowy z Estonii oficjalnie uczestniczyło w kongresie w Helsinkach w Finlandii. Po raz pierwszy otrzymali oni pełnokolorowe publikacje w języku estońskim[40][8].

Bułgaria

edytuj

W Bułgarii działalność tamtejszych Świadków Jehowy nie została wówczas jeszcze zalegalizowana, dlatego ponad 200 z nich było obecnych wśród 6537 uczestników kongresu, który w dniach 23 do 26 sierpnia 1990 roku odbył się w Salonikach w Grecji. Program przedstawiono w języku greckim i po raz pierwszy w języku bułgarskim[24][34].

Jugosławia

edytuj

Po raz pierwszy kongresy odbyły się w każdej z sześciu republik Jugosławii. Obszerne sprawozdania o nich przekazały główne media[24][14].

Pomimo działań wojennych, w listopadzie 1990 roku kongres odbył się w Libanie; uczestniczyły w nim 3794 osoby, a 111 ochrzczono[41][42].

Izrael

edytuj

Z udziałem 600 świadków Jehowy pochodzenia arabskiego i żydowskiego kongres odbył się w Hajfie w Izraelu[43].

Świadkowie Jehowy w Beninie zostali zalegalizowani 23 stycznia 1990 roku[6], po trwającym od kwietnia 1976 roku zakazie działalności. W odzyskanych w lipcu i wyremontowanych przez ochotników obiektach Biura Oddziału w Porto-Novo w Beninie, w sierpniu 1990 roku odbył się kongres z udziałem około 2000 osób[44].

Mozambik

edytuj

Po wieloletnim zakazie działalności świadkowie Jehowy w Mozambiku uczestniczyli w kongresie, który odbył się na „Stadionie Costa do Sol” w Maputo. Udział w nim wzięło około 6000 osób. Program przedstawiono w języku portugalskim i w języku tsonga. Ogółem w trzech kongresach w tym kraju wzięło udział 13 971 osób, a 357 ochrzczono[45][46].

Republika Zielonego Przylądka

edytuj

W kongresie, który odbył się w grudniu 1990 roku w teatrze miejskim w Porto Grande na wyspie São Vicente w Republice Zielonego Przylądka, uczestniczyli także delegaci z wysp Santo Antão i São Nicolau. Liczba obecnych wyniosła 756, a 24 osoby zostały ochrzczone. Na kongres w Prai przybyli delegaci z wyspy Santiago oraz z wysp Sal i Fogo; liczba obecnych wyniosła 472 osoby. Były to pierwsze kongresy po zalegalizowaniu działalności tamtejszych Świadków Jehowy 30 listopada 1990 roku[47].

Reunion

edytuj

We wrześniu 1990 roku w kongresie na wyspie Reunion uczestniczyło 3591 osób, w tym 1854 głosicieli, a 114 z nich ochrzczono[48].

Ekwador

edytuj

W Ekwadorze w kongresach uczestniczyło 40 799 osób, w tym 18 069 tamtejszych głosicieli[49]. Natomiast w Haiti w kongresach brało udział 13 236 osób, a 396 ochrzczono. Najwyższa liczba głosicieli w Haiti wynosiła wówczas 6427[49].

Nikaragua

edytuj

Po raz pierwszy od dziewięciu lat świadkowie Jehowy w Nikaragui zgromadzili się na stadionie w Managui. W kongresie wzięły udział 11 404 osoby, a 283 ochrzczono[50].

Gujana Francuska

edytuj

W lipcu 1990 roku w kongresie w Gujanie Francuskiej wzięło udział 1479 osób – w tym 660 tamtejszych głosicieli, a 41 zostało ochrzczonych[51].

Gwadelupa

edytuj

Na Gwadelupie w czterech kongresach uczestniczyło 13 021 osób, a 259 ochrzczono. Liczba tamtejszych głosicieli wynosiła wówczas 6233[51].

Stany Zjednoczone

edytuj

W Stanach Zjednoczonych zaplanowano 142 kongresy, na których spodziewano się 1 412 000 obecnych[52]. Około 45 000 z nich wzięło udział w trzech zgromadzeniach zorganizowanych dla wyznawców z okolic Waszyngtonu – w hali Capital Centre położonej w Landover w stanie Maryland, na przedmieściach Waszyngtonu[2]. Blisko 7000 osób zgromadziło się w Myriad Convention Center na kongresie przeznaczonym dla wyznawców w północnej części stanu Maryland oraz z Fort Smith w stanie Arkansas[53].

W lipcu 1990 roku w kongresach na Alasce uczestniczyło 2929 osób, a 50 zostało ochrzczonych[51].

Nowa Zelandia

edytuj

Na kongresie w Auckland w Nowej Zelandii po raz pierwszy przedstawiono program w języku samoańskim, z którego skorzystały 503 osoby[54].

Znaczenie

edytuj

Szczególne znaczenie kongresy w roku 1990 miały dla wyznawców mieszkających w krajach Europy Wschodniej. Odbyły się one niecały rok po zburzeniu Muru Berlińskiego i dla wielu wyznawców z tych krajów, zwłaszcza dla ponad 20 tys. wyznawców z terenu NRD, była to pierwsza możliwość przebywania na wielkich zgromadzeniach razem ze współwyznawcami zza żelaznej kurtyny[55]. Dlatego wydarzenie to zostało opisane jako kluczowe w roku 1990 dla tego wyznania – w 1991 Britannica Book of the Year[6].

Jesienią 1991 roku na zebraniach zborowych został przedstawiony specjalny program „Szczęśliwy lud wysławia Jehowę na zgromadzeniach w Europie Wschodniej”. Był on ilustrowany przezroczami ukazującymi najważniejsze wydarzenia z kongresów pod hasłem „Czysta mowa” z 1990 roku w Europie Wschodniej[56].

  1. Niektóre źródła podają liczbę 1018 ochrzczonych.
  2. W Niemczech odbyło się 19 kongresów w Berlinie, Bochum, Dortmundzie, Gelsenkirchen, Hamburgu, Hanowerze, Kaiserslautern, Kolonii, Mannheim, Meckenheim, Möllbergen, Monachium, Norymberdze, Reutlingen, Saarbrücken, Stuttgarcie. Program przedstawiono w języku niemieckim, angielskim, francuskim, greckim, chorwackim, hiszpańskim, serbskim, tureckim, włoskim oraz niemieckim języku migowym.
  3. W kongresach zorganizowanych w Polsce w roku 1985 pod hasłem „Lud zachowujący prawość” oraz w roku 1989 pod hasłem „Prawdziwa pobożność” delegaci z ZSRR mogli skorzystać z części programu w języku rosyjskim.

Przypisy

edytuj
  1. a b Watchtower, Czysta mowa jednoczy wielką rzeszę czcicieli Boga, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 1991, s. 24, 25.
  2. a b GATHERING THE FAITHFUL. 15,000 AREA JEHOVAH'S WITNESSES ATTEND CONVENTION AT CAP CENTRE, „The Washington Post”, 13 lipca 1990 (ang.).
  3. a b Watchtower, Przyjdź na zgromadzenie okręgowe „Czysta mowa”, „Nasza Służba Królestwa”, czerwiec 1990, s. 5–9.
  4. a b c Zgromadzenie Świadków Jehowy, „Głos Pomorza”, 2 sierpnia 1990, s. 2 (pol.).
  5. Rocznik Świadków Jehowy 1999, Watchtower, s. 118, 121–125.
  6. a b c d e 1991 Britannica Book of the Year. Encyclopaedia Britannica, 1991, s. 294. ISBN 978-0-85229-546-5. (ang.).
  7. Massentaufe im Olympiastadion, „Neues Deutschland”, 27 lipca 1990 (niem.).
  8. a b c d e Watchtower, Ciało Kierownicze dba o jedność – część 2 [online], jw.org, 2022 [dostęp 2022-09-20].
  9. Rocznik Świadków Jehowy 2000, Watchtower, s. 133.
  10. Watchtower, Służenie Jehowie z radością, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 stycznia 1991, s. 10, 11.
  11. Watchtower, Czysta mowa jednoczy wielką rzeszę czcicieli Boga, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 1991, s. 24, 25.
  12. a b c Watchtower, Świadkowie Jehowy w Europie Wschodniej, „Przebudźcie się!”, 8 lutego 1991, s. 8–13.
  13. a b c d Zgromadzenia – dowód, że jesteśmy braćmi, [w:] Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, Watchtower, s. 280.
  14. a b c d e Dawanie świadectwa aż po krańce ziemi – część 5, [w:] Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, Watchtower, s. 505–507.
    *1991 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, New York: Watchtower, 1991, s. 18–24 (ang.).
  15. Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, październik 1990, s. 5.
  16. 1990 – Kongreßorte: Kongreß: Reine Sprache (Orte) [online] [dostęp 2020-04-21] (niem.).
  17. Rocznik Świadków Jehowy 1998, Watchtower, s. 157.
  18. Rocznik Świadków Jehowy 2001, Watchtower, s. 207.
  19. Rocznik Świadków Jehowy 1997, Watchtower, s. 185.
  20. Dawanie świadectwa aż po krańce ziemi – część 5, [w:] Świadkowie Jehowy – głosiciele Królestwa Bożego, Watchtower, s. 502.
  21. 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, New York: Watchtower, 1992, s. 19 (ang.).
  22. Watchtower, Bój się Jehowy i wychwalaj Jego święte imię, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 stycznia 1992, s. 18.
  23. 1991 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, Watchtower, s. 187–189 (ang.).
  24. a b c d e Watchtower, Bóg dawał wzrost, „Nasza Służba Królestwa”, kwiecień 1991, s. 4–9.
  25. Watchtower, Sprawozdanie ze służby polowej w Polsce, „Nasza Służba Królestwa”, październik 1990, s. 2.
  26. Watchtower, Sprawozdanie ze służby polowej w Polsce, „Nasza Służba Królestwa”, listopad 1990, s. 4.
  27. Stadion Śląski (ok. 1990) [online], pastsilesia.pl, 6 sierpnia 2012 [dostęp 2021-05-19].
  28. Maciej Słomiński, Pierwszy polski lot do „Małej Moskwy”. Piłkarze w bazie Armii Radzieckiej [online], sport.interia.pl, 27 sierpnia 2022.
  29. „Głos Pomorza”, 10 sierpnia 1990, s. 1 (pol.).
  30. Watchtower, Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, kwiecień 1990, s. 5.
  31. a b c Rocznik Świadków Jehowy 2002, Watchtower, s. 232, 233.
  32. Rocznik Świadków Jehowy 2007, Watchtower, s. 201, 202.
  33. Watchtower, Świadkowie Jehowy w ZSRR – przed nimi lepsze dni, „Przebudźcie się!”, 8 lutego 1991, s. 22, 23.
    *Czysta mowa i Świadkowie Jehowy, „Gazeta Wyborcza”, 13 sierpnia 1990, s. 2.
    *Świadkowie Jehowy w Warszawie, „Gazeta Wyborcza”, 9 sierpnia 1990, s. 2.
  34. a b c d e 1991 Yearbook of Jehovah’s Witnesses, New York: Watchtower, 1991, s. 23, 24, 52, 53 (ang.).
  35. Rocznik Świadków Jehowy 1994, Watchtower, s. 248.
  36. Watchtower, Ponad 40 lat pod komunistycznym zakazem, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 marca 1999, s. 29.
  37. Rocznik Świadków Jehowy 2008, Watchtower, s. 124, 125.
  38. a b Rocznik Świadków Jehowy 2006, Watchtower, s. 154.
    *Watchtower, Nasza historia [online], jw2017.org, 1 października 2016 [dostęp 2017-10-01] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-03].
  39. Rocznik Świadków Jehowy 2000, Watchtower, s. 214.
  40. Rocznik Świadków Jehowy 2011, Watchtower, s. 230, 231.
  41. Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, kwiecień 1991, s. 9.
  42. Watchtower, Radosna wytrwałość na Bliskim Wschodzie, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 1 stycznia 1991, s. 25–29.
  43. Watchtower, Świat bez wojen już bliski!, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 stycznia 1994, s. 6.
  44. Rocznik Świadków Jehowy 1997, Watchtower, s. 117.
  45. Watchtower, Obserwujemy świat, „Przebudźcie się!”, 8 czerwca 1991, s. 28.
  46. Watchtower, Obserwujemy świat, „Przebudźcie się!”, 8 lipca 1991, s. 28.
  47. Watchtower, „Woda życia” tryska na wyspach Zielonego Przylądka, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 marca 1992, s. 26.
  48. Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, luty 1991, s. 6.
  49. a b Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, styczeń 1991, s. 4.
  50. Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, czerwiec 1991, s. 11.
  51. a b c Watchtower, Wiadomości teokratyczne, „Nasza Służba Królestwa”, grudzień 1990, s. 8.
  52. H.R. Harris, 'Pure Language' is theme for Jehovah's Witnesses convention, „Winston-Salem chronicle. (Winston-Salem, N.C.)”, North Carolina Newspapers, 7 lipca 1990, s. 18 (ang.).
  53. Linda Lynn, 7,000 Jehovah's Witnesses Gather in City [online], Oklahoman, 30 czerwca 1990 (ang.).
  54. Watchtower, Ogłaszanie dobrej nowiny w nowozelandzkim „mieście Polinezyjczyków”, „Strażnica Zwiastująca Królestwo Jehowy”, 15 marca 1991, s. 28.
  55. Johannes Wrobel, Überblick zur Geschichte der Zeugen Jehovas in der SBZ / DDR 1945-1990, [w:] Gabriele Yonan (red.): Im Visier der Stasi - Jehovas Zeugen in der DDR, Niedersteinbach 2000, s. 24-32 (niem.).
  56. Watchtower, Ogłoszenia, „Nasza Służba Królestwa”, wrzesień 1991, s. 6.