Czapka

Czapka – nakrycie głowy, wykonane przeważnie z miękkiego materiału (niekiedy z twardymi wstawkami jak denko lub daszek), którego głównym zadaniem jest ochrona głowy przed niekorzystnymi warunkami atmosferycznymi: zimnem, gorącem, deszczem, śniegiem, wiatrem, promieniami słonecznymi itp.

Czapka zimowa z pomponem

Na kształt, fason i kolor czapki istotny wpływ ma moda panująca w danym czasie i miejscu. Niektóre rodzaje czapek noszone są ze względów religijnych (np. piuska, jarmułka), inne jedynie przy okazjach ceremonialnych (np. infuła). Czapki wojskowe i służb mundurowych mają ściśle określony krój i kolor i mogą być noszone tylko przez uprawnionych przedstawicieli tych służb (przy tym wyróżnia się czapki galowe, używane tylko w przypadku uroczystości i ceremonii, oraz czapki polowe – noszone na co dzień i podczas ćwiczeń).

W Polsce cechy czapnicze istniały od XIV wieku.

Średniowieczny chaperon

Futrzana czapka z Wołoszczyzny (XIX w.)

Angielska czapka myśliwska – deerstalker

Niemiecka czapka marynarska (kapitańska, tzw. czapka księcia Henryka)

Współczesna bejsbolówka

W przeglądzie historycznym wyróżnić można następujące rodzaje i typy czapek:

• baranica
• batorówka
• bejsbolówka
• bermyca
• biret
• budionnówka
• budyniówka (czapka kucharska)
• bustina
• camauro
• chaperon
• chullo (czapka peruwiańska)
• coroza (caroja)
• cyklistówka
• czako
• czapka błazeńska
• czapka frygijska
• czapka garnizonowa
• czapka marynarska
• czapka polowa
• czapka studencka (akademicka)
• czapka uczniowska (gimnazjalna)
• czapka Monomacha
• deerstalker (zwana też czapką Sherlocka Holmesa)
• degolówka
• dekiel (rondel)
• desperatka
• dokerka
• dżokejka
• fez
• furażerka
• giwer
• glengarry
• hauba lotnicza (pilotka)
• jarmułka (kipa)
• jołom
• kapuza
• kaszkiet
• kepi
• kofia (kufi)
• kokosznik
• kołpak
• kominiarka
• krymka
• leninówka
• magierka
• maciejówka
• mazepinka
• mirliton
• infuła
• oprychówka
• pakol
• papacha
• piuska (kalotka, zucchetto)
• rogatywka
• szlafmyca
• sztrajmł (lisiurka)
• toczek
• uszanka

Inne znaczenia

Nazwą „czapka” (lub „czapa”) określa się także grubszą pokrywę (np. lodową lub śniegową) okrywającą jakieś przestrzenie, rzeczy lub przedmioty.

W teorii organizacji termin „czapka” (bądź „czapa”) może także oznaczać jakieś władze nadrzędne (zwykle w odcieniu pejoratywnym).

Zobacz też

• Czapka Frygijska
• czapka tektoniczna