Orszelinowate

Orszelinowate
	; Clethra alnifolia
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	orszelinowate
	Nazwa systematyczna
	Clethraceae Klotzsch; Linnaea 24: 12. Mai 1851
	Typ nomenklatoryczny
	Clethra L. (1753)
	Multimedia w Wikimedia Commons

Orszelinowate (Clethraceae) – rodzina krzewów i drzew z rzędu wrzosowców. Należy do niej 75 gatunków z dwóch rodzajów. Rośliny te występują we wschodniej i południowej części Ameryki Północnej, w Ameryce Środkowej, w północnej części Ameryki Południowej, na Maderze oraz we wschodniej i południowo-wschodniej Azji^[2]^[4]. Znaczenie użytkowe ma kilka gatunków drzewiastych z tropików kontynentów amerykańskich dostarczających drewna. Liście występującej w Chinach orszeliny szarej Clethra barbinervis są tam jadane. Uprawiane jako ozdobne są głównie dwa gatunki ze względu na wonne kwiaty – orszelina olcholistna Clethra alnifolia i drzewiasta Clethra arborea^[5].

Morfologia

Pokrój: Krzewy, rzadziej drzewa, zrzucające liście lub zimozielone^[5].
Liście: Skrętoległe, pojedyncze, ogonkowe, bez przylistków, o brzegach blaszki ząbkowanych lub piłkowanych, czasem z gruczołkami^[5].
Kwiaty: Zebrane w grona (także zebranych w kwiatostany złożone wiechowatych i baldachowych) lub pojedyncze. Kwiaty są zwykle promieniste i obupłciowe. Działek i płatków jest po 5 (rzadko 6)^[5]. Pręcików 10 w dwóch okółkach po 5. Słupek pojedynczy z trzech do pięciu owocolistków, z zalążnią górną, trój- lub pięciokomorową. Pojedyncza szyjka słupka zwieńczona jest trzema lub pięcioma równowąskimi znamionami^[5]^[4].
Owoce: Torebki zawierające liczne nasiona^[2]^[4], zamknięte w trwałych działkach kielicha^[5].

Systematyka

Pozycja systematyczna rodziny według APweb (aktualizowany system APG IV z 2018)

Orszelinowate są grupą siostrzaną dla kladu obejmującego zwichrotowate i wrzosowate w obrębie rzędu wrzosowców wchodzącego w skład grupy astrowych (asterids) w obrębie dwuliściennych właściwych (eudicots)^[2]. Dawniej do rodziny należał tylko rodzaj orszelina Clethra, ale okazał się on być siostrzanym dla rodzaju Purdiaea dawniej umieszczanym w rodzinie zwichrotowatych Cyrillaceae^[5].

wrzosowce

Marcgraviaceae

	Balsaminaceae – niecierpkowate

	Tetrameristaceae

	Polemoniaceae – wielosiłowate

	Fouquieriaceae – okotijowate

Lecythidaceae – czaszniowate

	Sladeniaceae

	Pentaphylacaceae

Sapotaceae – sączyńcowate

	Ebenaceae – hebankowate

	Primulaceae – pierwiosnkowate

?

Mitrastemonaceae

Theaceae – herbatowate

Symplocaceae – symplokowate

	Styracaceae – styrakowate

	Diapensiaceae – zimnicowate

Sarraceniaceae – kapturnicowate

	Actinidiaceae – aktinidiowate

	Roridulaceae – tuliłezkowate

Clethraceae – orszelinowate

	Cyrillaceae – zwichrotowate

	Ericaceae – wrzosowate

Wykaz rodzajów^[2]^[4]

Clethra Linnaeus – orszelina
Purdiaea Planchet

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).
↑ ^a ^b James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Gordon C. Tucker, Sean C. Jones: Clethraceae Klotzsch. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 504–505. ISBN 978-1-842466346.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-03-04] (ang.).

[rev-3] James L. Reveal: Indices Nominum Supragenericorum Plantarum Vascularium – C. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).

[america-4] Gordon C. Tucker, Sean C. Jones: Clethraceae Klotzsch. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-09-10]. (ang.).

[christenhusz-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Maarten J.M. Christenhusz, Michael F. Fay, Mark W. Chase: Plants of the World. Richmond UK, Chicago USA: Kew Publishing, Royal Botanic Gardens, The University of Chicago Press, 2017, s. 504–505. ISBN 978-1-842466346.

[2]

[4]

[5]

[1]

[3]