Dorabowate

Dorabowate (Chirocentridae) – monotypowa rodzina dużych i szybkich, drapieżnych ryb śledziokształtnych (Clupeiformes), obejmująca dwa gatunki o prymitywnej budowie ciała: dorab i dorab białopłetwy, nazywane „wilczymi śledziami” (ang. wolf herrings).

Dorabowate

Chirocentridae
Bleeker, 1859
Przedstawiciel rodziny – Chirocentrus dorab
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	promieniopłetwe
Podgromada	nowopłetwe
Infragromada	doskonałokostne
Nadrząd	śledziopodobne
Rząd	śledziokształtne
Rodzina	dorabowate

Występowanie

Ocean Indyjski i Ocean Spokojny – cieplejsze, głównie przybrzeżne wody. Obydwa gatunki są szeroko rozprzestrzenione, a ich zasięgi pokrywają się – od Morza Czerwonego i Afryki Wschodniej po Japonię, Filipiny i Australię.

Cechy morfologiczne

Dorabowate wyróżniają się wśród śledziokształtnych archaiczną budową ciała. Zwłaszcza spiralny fałd w jelicie przypomina takie ryby jak rekiny, jesiotrokształtne czy przejściowce. Wyglądem zewnętrznym przypominają ryby z rodzin belonowatych i śledziowatych. Mają długie i bardzo smukłe, bocznie ścieśnione ciało oraz płetwy grzbietową i odbytową przesunięte ku tyłowi, położone naprzeciw siebie. Ich nasady rozpoczynają się poza połową długości ciała. Płetwy brzuszne są małe, położone nisko. Płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. W płetwach brak promieni twardych. Głowa jest silnie spłaszczona.

Od przedstawicieli wymienionych rodzin różnią się obecnością silnych i ostrych, zakrzywionych zębów o wyglądzie kojarzonym z wilczymi kłami, osadzonych na obydwu szczękach. Ponadto „wilcze śledzie” różnią się od belon krótkim pyskiem z szeroko otwierającym się otworem gębowym, a od śledziowatych brakiem tzw. łusek stępkowych na krawędzi brzucha oraz przesunięciem płetwy grzbietowej ku tyłowi.

Ciało dorabowatych, oprócz głowy, jest pokryte drobnymi łuskami. Osiąga przeważnie długość 50–60 cm, maksymalnie do 100 cm długości standardowej. Doniesienia o długości 3 m, a nawet przekraczającej 3,5 m nie znajdują potwierdzenia w literaturze ichtiologicznej. Prawdopodobnie doniesienia te opierają się na kwestionowanych danych Fowlera z 1959 roku.

Srebrne ubarwienie grzbietu oraz niebieskawe, szarawe lub zielonkawe boki ciała są przystosowaniem do bytowania w wodach pelagialnych – maskują rybę w toni wodnej zarówno przed potencjalnymi drapieżnikami, jak i ofiarami.

Biologia i ekologia

Dorabowate preferują pelagialne wody położone blisko wybrzeży. Są drapieżnikami polującymi na małe ryby, przede wszystkim śledziowate, zwłaszcza Sardinella albella i Sardinella gibbosa. Oprócz ryb zjadają głowonogi. Polują w małych grupach blisko powierzchni, w ciągu dnia. Nie mają naturalnych wrogów poza człowiekiem.

Biologia rozrodu pozostaje słabo poznana. Prawdopodobnie rozmnażają się podobnie do innych śledziokształtnych: samice rozrzucają ikrę w toni wodnej, a samce dokonują zapłodnienia. Ikra jest unoszona przez prądy wodne.

W przeciwieństwie do większości śledziokształtnych dorabowate nie tworzą ławic. Przebywają w mniejszych zgrupowaniach. Jedynie larwy grupują się w większe stada, by chronić się przed drapieżnikami.

Znaczenie gospodarcze

Połowy doraba w tonach od 1950 do 2010
(na podstawie danych FAO)

Ryby z tej rodziny są poławiane komercyjnie wzdłuż wybrzeży Pacyfiku. W Oceanie Indyjskim i w zachodniej części Pacyfiku są często łowione przez wędkarzy.

Klasyfikacja

Rodzina obejmuje jeden rodzaj: Chirocentrus.

Zobacz też

• Ryby – wykaz rodzin