Dorabowate

(Przekierowano z Chirocentridae)

Dorabowate (Chirocentridae) – monotypowa rodzina dużych i szybkich, drapieżnych ryb śledziokształtnych (Clupeiformes), obejmująca dwa gatunki o prymitywnej budowie ciała: dorab i dorab białopłetwy, nazywane „wilczymi śledziami”[2] (ang. wolf herrings).

Dorabowate
Chirocentridae[1]
Bleeker, 1859
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – Chirocentrus dorab
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

promieniopłetwe

Podgromada

nowopłetwe

Infragromada

doskonałokostne

Nadrząd

śledziopodobne

Rząd

śledziokształtne

Rodzina

dorabowate

Występowanie

edytuj

Ocean Indyjski i Ocean Spokojny – cieplejsze, głównie przybrzeżne wody. Obydwa gatunki są szeroko rozprzestrzenione, a ich zasięgi pokrywają się – od Morza Czerwonego i Afryki Wschodniej po Japonię, Filipiny i Australię[3].

Cechy morfologiczne

edytuj

Dorabowate wyróżniają się wśród śledziokształtnych archaiczną budową ciała. Zwłaszcza spiralny fałd w jelicie przypomina takie ryby jak rekiny, jesiotrokształtne czy przejściowce[2]. Wyglądem zewnętrznym przypominają ryby z rodzin belonowatych i śledziowatych. Mają długie i bardzo smukłe, bocznie ścieśnione ciało oraz płetwy grzbietową i odbytową przesunięte ku tyłowi, położone naprzeciw siebie. Ich nasady rozpoczynają się poza połową długości ciała. Płetwy brzuszne są małe, położone nisko. Płetwa ogonowa jest głęboko wcięta. W płetwach brak promieni twardych. Głowa jest silnie spłaszczona[2][4][5].

Od przedstawicieli wymienionych rodzin różnią się obecnością silnych i ostrych, zakrzywionych zębów o wyglądzie kojarzonym z wilczymi kłami[2], osadzonych na obydwu szczękach. Ponadto „wilcze śledzie” różnią się od belon krótkim pyskiem z szeroko otwierającym się otworem gębowym, a od śledziowatych brakiem tzw. łusek stępkowych na krawędzi brzucha oraz przesunięciem płetwy grzbietowej ku tyłowi[4].

Ciało dorabowatych, oprócz głowy, jest pokryte drobnymi łuskami. Osiąga przeważnie długość 50–60 cm, maksymalnie do 100 cm długości standardowej[4][6][7]. Doniesienia o długości 3 m, a nawet przekraczającej 3,5 m[5][2][8] nie znajdują potwierdzenia w literaturze ichtiologicznej. Prawdopodobnie doniesienia te opierają się na kwestionowanych danych Fowlera z 1959 roku[3].

Srebrne ubarwienie grzbietu oraz niebieskawe, szarawe lub zielonkawe boki ciała są przystosowaniem do bytowania w wodach pelagialnychmaskują[9] rybę w toni wodnej zarówno przed potencjalnymi drapieżnikami, jak i ofiarami.

Biologia i ekologia

edytuj

Dorabowate preferują pelagialne wody położone blisko wybrzeży. Są drapieżnikami polującymi na małe ryby, przede wszystkim śledziowate, zwłaszcza Sardinella albella i Sardinella gibbosa. Oprócz ryb zjadają głowonogi. Polują w małych grupach blisko powierzchni[2], w ciągu dnia. Nie mają naturalnych wrogów poza człowiekiem[9].

Biologia rozrodu pozostaje słabo poznana. Prawdopodobnie rozmnażają się podobnie do innych śledziokształtnych: samice rozrzucają ikrę w toni wodnej, a samce dokonują zapłodnienia. Ikra jest unoszona przez prądy wodne[9].

W przeciwieństwie do większości śledziokształtnych dorabowate nie tworzą ławic. Przebywają w mniejszych zgrupowaniach. Jedynie larwy grupują się w większe stada, by chronić się przed drapieżnikami[9].

Znaczenie gospodarcze

edytuj
 
Połowy doraba w tonach od 1950 do 2010
(na podstawie danych FAO)

Ryby z tej rodziny są poławiane komercyjnie wzdłuż wybrzeży Pacyfiku. W Oceanie Indyjskim i w zachodniej części Pacyfiku są często łowione przez wędkarzy[9].

Klasyfikacja

edytuj

Rodzina obejmuje jeden rodzaj[10]: Chirocentrus.

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. Chirocentridae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. a b c d e f Włodzimierz Załachowski: Ryby. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 450. ISBN 83-01-12286-2.
  3. a b Peter J.P. Whitehead. FAO species catalogue. Vol. 7. Clupeoid fishes of the world (Suborder Clupeoidei) An annotated and illustrated catalogue of the herrings, sardines, pilchards, sprats, shads, anchovies, and wolf-herrings. „FAO Species Catalogue”. 7, 1988. (ang.). 
  4. a b c Peter J.P. Whitehead: Chirocentridae. W: Fischer, W. & Bianchi, G.: Western Indian Ocean Fishing Area 51. Rzym: FAO, 1984, seria: FAO Species identification sheets for fishery purposes.
  5. a b Stanisław Rutkowicz: Encyklopedia ryb morskich. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1982, s. 51–52 i 198–199. ISBN 83-215-2103-7.
  6. Chirocentrus dorab. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 grudnia 2012]
  7. Chirocentrus nudus. (ang.) w: Froese, R. & D. Pauly. FishBase. World Wide Web electronic publication. fishbase.org [dostęp 31 grudnia 2012]
  8. Hasło: Śledziokształtne [W:] Multimedialna Encyklopedia Powszechna WIEM edycja 2006. Young Digital Poland S.A., 2006.
  9. a b c d e Michael Herring: Chirocentrus dorab. (On-line), Animal Diversity Web, 2011. [dostęp 2012-12-31]. (ang.).
  10. Ron Fricke, William Neil Eschmeyer, Richard van der Laan (red.), SEARCH, [w:] Eschmeyer’s Catalog of Fishes, California Academy of Sciences, 6 grudnia 2012 [dostęp 2012-12-31] (ang.).