CWJ
CWJ – polski szybowiec szkolny z okresu międzywojennego.
| |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Konstruktor |
Wacław Czerwiński, Władysław Jaworski |
| Typ |
szybowiec |
| Konstrukcja |
górnopłat o konstrukcji drewnianej |
| Załoga |
1 |
| Historia | |
| Data oblotu |
1931 |
| Lata produkcji |
1931–1933 |
| Wycofanie ze służby |
1938 |
| Liczba egz. |
65 |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
8,75 m |
| Długość |
5,59 m |
| Wysokość |
2,21 m |
| Powierzchnia nośna |
13,00 m² |
| Masa | |
| Własna |
80 kg |
| Użyteczna |
75 kg |
| Startowa |
155 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna |
42 km/h |
| Prędkość min. opadania |
1,3 m/s |
| Doskonałość maks. |
12 |
| Współczynnik obciążenia konstrukcji |
11,9 kg/m2 |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska | |
| Rzuty | |
| |
Historia
edytujW 1931 roku inż Wacław Czerwiński i Władysław Jaworski na podstawie poprzedniej konstrukcji CW-III, opracowali konstrukcję szybowca szkolnego do podstawowego szkolenia wymaganego (tzw. lotów ślizgowych) do uzyskania kategorii A. W projekcie nowego szybowca postawiono na prostą budowę, łatwy pilotaż wybaczający błędy pilota, odporność na uszkodzenia podczas twardych lądowań, łatwość napraw i nadzoru.
Prototyp CWJ-1 zbudowano w Warsztatach Szybowcowych Związku Awiatycznego Studentów Politechniki Lwowskiej. W październiku 1931 roku na lotnisku w Skniłowie wykonano oblot szybowca, a po próbach egzemplarz ten przekazano do Aeroklubu Lwowskiego i przetransportowany do Bezmiechowej. CWJ wziął udział w lotach szkoleniowych VI Wyprawy Szybowcowej w Bezmiechowej, na której konstruktor Wacław Czerwiński odbył siedem lotów ślizgowych szkoleniowych, a Władysław Jaworski jeden[1].
Udane próby i testy prototypu potwierdziły przydatność szybowca do szkolenia szybowników w Polsce. W 1933 opracowano nową wersją rozwojową CWJ bis Skaut. Od 1934 były stopniowo wycofywane, zastąpione je szybowcami Wrona. Ostatnie egzemplarze CWJ zostały skasowane w 1938 roku.
Użycie w lotnictwie
edytujCWJ był produkowany do roku 1933, m.in. na zamówienie Departamentu Lotnictwa Cywilnego dla szkół szybowcowych w kraju.
W latach 1932–1933 wybudowano 65 egzemplarzy tego szybowca. Na podstawie dokumentacji szybowca CWJ Koła Lotnicze LOPP zbudowały kilkanaście egzemplarzy, gdyż konstrukcja i budowa szybowca była prosta, a części metalowe można było zamówić w Warsztatach ZASPL. Przykładowo: Sekcja Lotnicza LOPP w Nowym Sączu zbudowała w warsztatach kolejowych 4 egzemplarze[2]. Łącznie powstało ich ok. 80. CWJ był jednym z najmniejszych szybowców szkolnych w Europie.
Szybowce CWJ były używane na wielu szybowiskach w Polsce, np:
- Szkoła Szybowcowa w Białej Krakowskiej,
- Szkoła Szybowcowa w Tęgoborzu (4 szt),
- Szkoła Szybowcowa Chełm (1 szt)[3].
- Fordońska Szkoła Szybowcowa im Czesława Tańskiego (2 szt),
- Aeroklub Poznański (4 szt)[4].
- CWJ “Tucholanin” zbudowany przez uczniów Seminarium Nauczycielskiego w Tucholi[5].
- Aeroklub Lwowski we Lwowie (1 szt)
Konstrukcja
edytujJednomiejscowy szybowiec szkolny, w układzie górnopłata.
Kadłub zbudowany z dwóch podłużnic sosnowych, składał się ze skrzynki i kratownicy. W przedniej części kadłuba zbudowano tzw. skrzynkę na podłużnicach, do której zamocowano płozy podwozia i hak startowy. W skrzynce osadzono siodełko pilota z drążkiem sterowym i orczykiem.
Podwozie to dwie płozy pod kadłubem zbudowane z resora stalowego z amortyzacją na gumowych krążkach.
Płat dwudźwigarowy, prostokątny, dwudzielny, usztywniony drutami umocowanymi od góry skrzydła do wieżyczki oraz z dołu do skrzynki kadłuba. Kryty sklejką od noska do pierwszego dźwigara, dalej płótnem. Wyposażony w lotki o napędzie linkowym.
W konstrukcji szybowca zastosowano stalowe okucia: do połączenia poszczególnych elementów szybowca (tzw. węzły sklejkowe nierozbieralne), mocowania skrzydeł i statecznika poziomego, steru kierunku, mocowania cięgien usztywniające płatów skrzydła oraz rolek linek sterowych.
Przypisy
edytuj- ↑ VI Wyprawa Szybowcowa Skrzydlata Polska, nr 11/1931 s 271
- ↑ Leopold Kwiatkowski, „Rozwój szkoły w Tęgoborzu” Skrzydlata Polska, 2/1938 s 43-45
- ↑ Krystian Maślanka „Szybownictwo na Podbeskidziu s 21-24”
- ↑ Aeroklub Poznański [online], www.aeroklub.poznan.pl [dostęp 2017-12-02].
- ↑ NAC zdjęcie: Sygnatura: 1-N-2468-1
Bibliografia
edytuj- Wacław Czerwiński, Władysław Jaworski „Opis budowy Szybowca Szkolnego typu CWJ” wyd Ministerswo Komunikacji – Departament Lotnictwa Cywilnego, Warszawa 1932