Bronisław Nowyk
Bronisław Albin Nowyk (ur. 16 grudnia 1895 w Stanisławowie, zm. 26 października 1957 w Katowicach) – polski duchowny rzymskokatolicki, kapelan Wojska Polskiego.
| Proboszcz, dziekan | |
| Data i miejsce urodzenia |
16 grudnia 1895 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
26 października 1957 |
| Miejsce pochówku | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| Prezbiterat |
29 maja 1919 |
| Odznaczenia | |
     
| |
Życiorys
edytujUrodził się 16 grudnia 1895 w Stanisławowie, w rodzinie Mieczysława i Józefy z Tynków. Od 1905 uczęszczał do II Gimnazjum w Stanisławowie, w 1911 przeniósł się do VI Gimnazjum we Lwowie. Od 1912 był członkiem Polowej Drużyny Sokolej we Lwowie. 13 czerwca 1914 zdał maturę, a 9 sierpnia 1914 wstąpił do Legionu Wschodniego we Lwowie. Po rozwiązaniu Legionu Wschodniego, 22 września 1914 został powołany do służby w armii austro-węgierskiej. W październiku 1916 wstąpił do Seminarium Duchownego we Lwowie. Jednocześnie studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Franciszkańskiego. 1 listopada 1918 przyłączył się do polskich ochotników walczących w bitwie o Lwów. Był pisarzem w kancelarii duszpasterskiej ks. Zygmunta Mücka, kapelana w Szpitalu Polowym nr 1 „Technika”. Święcenia kapłańskie otrzymał 29 maja 1919. Został wikariuszem w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Skałacie[1]. 1 sierpnia 1920 wstąpił do służby duszpasterskiej Wojska Polskiego. Awansowany na stopień kapelana (kapitan) ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919[2][3][4][5]. Został mianowany kapelanem szpitala wojskowego nr 603. Od 16 września 1920 był kapelanem 22 pułku piechoty. Następnie w 1 pułku ułanów Krechowieckich, 2 pułku strzelców Podhalańskich, 4 pułku piechoty Legionów, powtórnie 2 pułku strzelców Podhalańskich i 71 pułku piechoty. Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej[1]. 16 grudnia 1921 został zatwierdzony w stopniu kapelana. Sprawował stanowiska kapelana garnizonów: Sanok (1923)[6], Ostrów Mazowiecka-Komorowo (od 1 października 1924)[7]. Podczas posługi w Sanoku był inicjatorem utworzenia w tym mieście wojskowego ośrodka kultury, wzniesionego w latach 1924–1927 jako Dom Żołnierza w Sanoku[8][9]. 1 czerwca 1926 został mianowany proboszczem parafii wojskowej pw. Świętego Mikołaja w Ostrowie Wielkopolskim. W 1928 był proboszczem parafii wojskowej w Ostrowi Mazowieckiej[10]. 1 maja 1932 otrzymał stanowisko administratora (proboszcza) parafii wojskowej Chrystusa Króla przy 2 pułku Strzelców Podhalańskich w Sanoku[11] (jego następcą był ks. Roman Kostikow)[12]. Był członkiem wspierającym Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku[13]. 4 lutego 1934 został mianowany starszym kapelanem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1934 i 11. lokatą w duchowieństwie wojskowym wyznania rzymskokatolickiego[14]. W lipcu 1934 został przeniesiony z Sanoka na stanowisko administratora parafii wojskowej pw. Przenajświętszej Trójcy w Bielsku[15][16], w której posługiwał do sierpnia 1939[17]. W 1939 w Bielsku wydał książeczkę „Przyjaciel Żołnierza” - zbiór pieśni i modlitw żołnierza polskiego.
W czasie kampanii wrześniowej 1939 był szefem służby duszpasterstwa 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Po kapitulacji dywizji w dniu 16 września 1939, dotarł do Krakowa, gdzie zamieszkał u brata[1].
Po wojnie został kapelanem w 1 Brygadzie Artylerii Armat Ludowego Wojska Polskiego, sformowanej w 1943[18]. W grudniu 1945 był oficerem-duchownym w służbie czynnej Duszpasterstwa Wojskowego Wyznania Rzymskokatolickiego, pełniąc funkcję dziekana Okręgu Wojskowego IV[19]. 2 lipca 1946 odprawił pierwszą mszę św. w kościele garnizonowym św. Elżbiety Węgierskiej we Wrocławiu, który przejął polski kościół rzymskokatolicki[20]. Służbę wojskową w Generalnym Dziekanacie Wojska Polskiego zakończył w 1949 w stopniu podpułkownika. Pomagał w pracy duszpasterskiej w parafii pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Katowicach[1].
Zmarł 26 października 1957. Został pochowany na Cmentarzu przy ul. Francuskiej w Katowicach.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Złoty Krzyż Zasługi (25 maja 1939)[21][17]
- Medal Niepodległości (4 listopada 1933)[22]
- Srebrny Krzyż Zasługi (25 maja 1929)[23]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[1]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[1]
- Krzyż Obrony Lwowa[1]
- Odznaka honorowa „Orlęta”[1]
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h Bogusław Szwedo. Niebanalne życiorysy - Ks. ppłk Bronisław Nowyk (1895–1957). „Nasza Służba”. Rok XXIX Nr 2 (612), s. 11, 16-31 stycznia 2020. Warszawa: Ordynariat Polowy. ISSN 1231-6911. [dostęp 2022-02-02].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1427.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1298.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 407.
- ↑ Wiktor Cygan: Wykaz kapelanów, służących czynnie lub w rezerwie w WP w okresie pokojowym w latach 1923–1939. ordynariat.wp.mil.pl, 2011-03-01. [dostęp 2015-07-19].
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 1422.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 1294.
- ↑ Stanisław Piekarski: Domy Żołnierza Polskiego. Warszawa: Ministerstwo Obrony Narodowej, 1997, s. 80. ISBN 83-85389-15-6.
- ↑ Edward Zając, Oświata i szkolnictwo. Życie kulturalne. Środowisko kulturalne, Pomiędzy wojnami światowymi 1918–1939, [w:] Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995, s. 613.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 841.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 899.
- ↑ Edward Zając: Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku. W stulecie konsekracji 1897–1997. Sanok: Miejska Biblioteka Publiczna im. Grzegorza z Sanoka w Sanoku, 1997, s. 43. ISBN 83-905046-4-2.
- ↑ Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923–1934. Jednodniówka. Sanok: Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku, 1934, s. 34.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 5 lutego 1934 roku, s. 72.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934 roku, s. 272.
- ↑ Wspólnota cywili i wojskowych. trojca.katolik.bielsko.pl. [dostęp 2015-07-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-07-21)].
- ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 406.
- ↑ 1 Brygada Artylerii. stankiewicze.com. [dostęp 2015-07-19].
- ↑ Patrycja Kaczmarska: Generalny Dziekanat Wojska Polskiego w latach 1945–1964. Centralne Archiwum Wojskowe. s. 184. [dostęp 2015-07-19].
- ↑ Historia kościoła. kosciolgarnizon.wroclaw.pl. [dostęp 2015-07-19].
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 121, poz. 282 „za zasługi w służbie wojskowej”.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 255, poz. 273 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ M.P. z 1929 r. nr 123, poz. 303 „ za zasługi na polu pracy duszpasterskiej w wojsku”.
Bibliografia
edytuj- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2018-03-22].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik Oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Wielkopolscy księża od XVIII do XX wieku. Bronisław Nowyk. wtg-gniazdo.org. [dostęp 2015-07-19].
- Bronisław Nowyk. nieobecni.com.pl. [dostęp 2015-07-19].