Wikipedia

Bronisław Chruściel

oficer dyplomowany Wojska Polskiego

Bronisław Stanisław Chruściel (ur. 20 października 1899 w Marcinkowicach, zm. 19 marca 1965 w Bexhill-on-Sea) – pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari, w 1964 mianowany przez władze RP na uchodźstwie generałem brygady.

Bronisław Stanisław Chruściel
Ilustracja
Mjr Bronisław Chruściel w 1934 r.
pułkownik dyplomowany piechoty pułkownik dyplomowany piechoty
Data i miejsce urodzenia

20 października 1899
Marcinkowice

Data i miejsce śmierci

19 marca 1965
Bexhill-on-Sea

Przebieg służby
Lata służby

1914–1948

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

Sztab Naczelnego Wodza

Stanowiska

szef Służby Opieki nad Żołnierzem

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa
kampania włoska

Faksymile
Odznaczenia
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920–1941, czterokrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Niepodległości Srebrny Krzyż Zasługi (II RP) Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Srebrny za Długoletnią Służbę Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy) Krzyż Wojenny 1939–1945 (Francja) Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys

edytuj

Urodził się 20 października 1899 roku w Marcinkowicach, w rodzinie Jana i Elżbiety z Sołtysów[1]. W latach 1909–1912 uczęszczał do gimnazjum w Gorlicach, następnie do I Gimnazjum w Nowym Sączu, które ukończył w 1917. W latach 1912–1914 należał do Polskich Drużyn Strzeleckich.

Jako niepełnoletni od sierpnia do września 1914 roku pełnił służbę w 1 pułku piechoty Legionów Polskich. W latach 1914–1917 był członkiem I Męskiej Drużyny Harcerzy im. Stefana Czarnieckiego w Nowym Sączu. 8 lutego 1917 został wcielony do cesarskiej i królewskiej Armii i przydzielony do Kompanii Zapasowej Batalionu Strzelców Polnych Nr 27[2]. Od 11 maja do 31 lipca 1917 był słuchaczem szkoły oficerów rezerwy w Gablonz an der Neiße, a po jej ukończeniu wrócił do kompanii zapasowej na stanowisko instruktora[3]. Od 29 listopada tego roku do 4 listopada 1918 na froncie w Batalionie Strzelców Polnych Nr 27, na stanowisku dowódcy plutonu działek piechoty[4]. 15 sierpnia 1918 został mianowany chorążym rezerwy[5]. W sierpniu 1918 przystąpił do Organizacji „Wolność" i brał czynny udział w przewrocie wojskowym w Nowym Sączu 31 października 1918.

W okresie od 16 listopada 1918 (jako podporucznik, od 1922 porucznik, po 1924 kapitan) do stycznia 1927 służył w 5 pułku piechoty Legionów w Wilnie. W 1918 wziął udział w obronie Lwowa a w 1919 walczył przeciwko Ukraińcom w Małopolsce Wschodniej. W roku 1920 uczestniczył w wojnie z bolszewikami najpierw w Inflantach, później podczas wyprawy kijowskiej, gdzie został ranny.

17 lipca 1925 ogłoszono jego przeniesienie do 1 pułku strzelców podhalańskich w Nowym Sączu, lecz na prośbę zainteresowanego decyzja o przeniesieniu została anulowana[6][7][8]. 1 lutego 1927 został przydzielony z 5 pp Leg. do Generalnego Inspektoratu Sił Zbrojnych na stanowisko oficera ordynansowego generała do prac przy Generalnym Inspektorze Sił Zbrojnych, generała brygady Stefana Dąb-Biernackiego z siedzibą w Wilnie[9]. 23 grudnia 1927 został przeniesiony do kadry oficerów piechoty z pozostawieniem na dotychczas zajmowanym stanowisku[10]. Od 1 lipca do 14 września odbył staż w 4 pułku artylerii polowej w Inorocławiu, a od 15 września do 15 grudnia 1929 uczestniczył w Kursie Próbnym do Wyższej Szkoły Wojennej, który ukończył z 79. lokatę na 111 absolwentów. 21 grudnia 1929 został powołany do Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie w charakterze słuchacza Kursu Normalnego 1929–1931[11]. Od 25 sierpnia do 15 września 1930, po ukończeniu I roku, odbył staż w 3 pułku artylerii polowej Legionów w Zamościu. Z dniem 1 września 1931, po ukończeniu studiów i otrzymaniu dyplomu naukowego oficera dyplomowanego, został przydzielony do 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie na stanowisko I oficera sztabu[12][13]. 17 grudnia 1931 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1932 i 58. lokatą w korpusie oficerów piechoty[14][15]. 21 listopada 1932 został przeniesiony do Państwowego Urzędu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego w Warszawie na stanowisko szefa Wydziału Społecznego[16][17]. Od 11 kwietnia do 14 czerwca 1934 był słuchaczem kursu w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[18]. Od grudnia 1934 dowodził batalionem w 1 pp Leg. w Wilnie. 23 września 1935 został przesunięty na stanowisko dowódcy III batalionu szkolnego, a 25 września 1936 mianowany dowódcą II batalionu[19]. 1 grudnia 1936 został wyznaczony na stanowisko szefa sztabu 1 Dywizji Piechoty Legionów[20]. Rozkazem z 4 października 1937 został przeniesiony do Sztabu Głównego[21] i 26 października tego roku objął obowiązki oficera Sekretariatu Komitetu Obrony Rzeczypospolitej[22]. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z 19 marca 1938 i 66. lokatą w korpusie oficerów piechoty[23]. 2 kwietnia 1938 został mianowany oficerem sztabowym do zleceń w Sztabie Głównym[22]. W marcu 1939 na stanowisku kierownika Samodzielnego Referatu Oficerów Dyplomowanych Sztabu Głównego[24].

Po klęsce wrześniowej przez krótki okres był internowany w Rumunii po czym przedostał się do Francji. W 1940 po klęsce armii francuskiej ewakuowany do Anglii wraz ze Szkołą Podchorążych Piechoty w Coëtquidan, której był komendantem. 16 lipca 1940 mianowany był pierwszym dowódcą 2 batalionu strzelców. Dowodził nim przez 2 lata. W latach 1943–1944 pełnił obowiązki zastępcy Szefa Oddziału Operacyjnego Naczelnego Wodza. Podczas kampanii włoskiej od października 1944 roku był dowódcą 1 Brygady Strzelców Karpackich[25][26]. Mianowany pułkownikiem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1945 roku w korpusie oficerów piechoty. Od lipca 1945 roku do września 1946 roku był szefem Służby Opieki nad Żołnierzem przy Sztabie Naczelnego Wodza w Londynie[25]. Następnie w latach 1947–48 przebywał w Niemczech w organizacji pomagającej w emigracji polskich obywateli do Anglii. Po demobilizacji pozostał w Anglii.

Był członkiem Kapituły Krzyża Orderu Wojennego Virtuti Militari, powołany 7 marca 1960[27], do 7 marca 1962[28]. Znalazł zatrudnienie jako operator maszyn w fabryce plastików, zawód ten wykonywał do roku 1961. Ze względu na pogarszający się stan zdrowia opuścił Londyn i wyniósł się na południowe wybrzeże Anglii, gdzie przez dwa lata pracował jako nauczyciel w szkole angielskiej, którą przerwał z powodu choroby serca w 1963. Brał aktywny udział w życiu organizacji polonijnych, był członkiem Instytutu J. Piłsudskiego i wielu organizacji kombatanckich. M.in. otrzymał tytuł honorowego prezesa Koła Byłych Żołnierzy 2 Batalionu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka”.

W 1964 został mianowany generałem brygady[29][30].

Zmarł 19 marca 1965 roku po długiej chorobie i wielotygodniowym pobycie w szpitalu w Bexhill-on-Sea. Pochowany na miejscowym cmentarzu[a].

16 lutego 1926 ożenił się z Heleną z Wilczyńskich, z którą miał syna Leszka Jana (ur. 30 września 1929)[32]. W czasie wojny jego żona pozostawiona w Polsce, była aresztowana przez Gestapo w 1943 roku a wiosną następnego roku rozstrzelana. Syn został deportowany do III Rzeszy[33]. Po wojnie ożenił się z Angielką.

Ordery i odznaczenia

edytuj

Uwagi

edytuj
  1. ↑ Według informacji opublikowanych na łamach kwartalnika Przegląd Kawalerii i Broni Pancernej nr 38 z 1965 generał Bronisław Chruściel zmarł 18 marca 1965 w Hastings, a pochowany został na cmentarzu w Bexhill-on-Sea[31].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Kolekcja ↓, s. 140, 141.
  2. ↑ Kolekcja ↓, s. 141.
  3. ↑ Kolekcja ↓, s. 141, 168, 169.
  4. ↑ Kolekcja ↓, s. 141, 168.
  5. ↑ Kolekcja ↓, s. 140.
  6. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 74 z 17 lipca 1925, s. 389.
  7. ↑ Kolekcja ↓, s. 207.
  8. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 97 z 1 października 1925, s. 526.
  9. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 55 z 31 grudnia 1926, s. 457.
  10. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 28 z 23 grudnia 1927. Dodatek Nr 1, s. 5.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 21 stycznia 1930, s. 13.
  12. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931, s. 322.
  13. ↑ Kolekcja ↓, s. 99.
  14. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 18 grudnia 1931, s. 400.
  15. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 40, 484.
  16. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 414.
  17. ↑ Kolekcja ↓, s. 102, 108, 142.
  18. ↑ Kolekcja ↓, s. 105.
  19. ↑ Kolekcja ↓, s. 142.
  20. ↑ Kolekcja ↓, s. 114, 142.
  21. ↑ Kolekcja ↓, s. 114.
  22. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 143.
  23. ↑ a b Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 17.
  24. ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 420.
  25. ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 83.
  26. ↑ Kryska-Karski i Barański 1973 ↓, s. 73, autorzy podali, że dowodził brygadą od 10 stycznia do 13 listopada 1945 roku.
  27. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1960 r. o powołaniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 4, Nr 1 z 25 maja 1960. 
  28. ↑ Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 7 marca 1962 r. o zwolnieniu członków Kapituły Orderu Wojennego Virtuti Militari. „Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej”, s. 8, Nr 1 z 25 lutego 1963. 
  29. ↑ Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 83 wg autorów został mianowany przez Naczelnego Wodza generała broni Władysława Andersa ze starszeństwem z 1 stycznia 1964 roku.
  30. ↑ Dembiński 1969 ↓, s. 6 wg autora został mianowany przez Prezydenta RP na Uchodźstwie Augusta Zaleskiego, a jego awans został ogłoszony został ogłoszony w Dzienniku Personalnym MSWojsk. Nr 13 z 1964 roku. We wspomnianym dzienniku ogłoszone zostały awanse generałów z datą lub ze starszeństwem z 11 listopada 1964 roku.
  31. ↑ a b c Kolekcja ↓, s. 226.
  32. ↑ Kolekcja ↓, s. 141, 156, 206.
  33. ↑ Program „Straty osobowe i ofiary represji pod okupacją niemiecką”. Fundacja „Polsko-Niemieckie Pojednanie”. [dostęp 2023-02-16].
  34. ↑ Łukomski G., Polak B., Suchcitz A., Kawalerowie Virtuti Militari 1792–1945, Koszalin 1997, s. 368.
  35. ↑ Kolekcja ↓, s. 156, 204, 244.
  36. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 26 lutego 1921, s. 340.
  37. ↑ Kolekcja ↓, s. 204, 228–243.
  38. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 411.
  39. ↑ M.P. z 1931 r. nr 18, poz. 31.
  40. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 2 z 19 marca 1931, s. 64.
  41. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 636.
  42. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 15 z 11 listopada 1928, s. 410.
  43. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 89.
  44. ↑ Kolekcja ↓, s. 159.
  45. ↑ Wykaz osób, którym proszę potrącić na 1 XII 1938 r. za srebrny Medal za Długoletnią Służbę. [w:] Oddział II, sygn. I.303.4.4940, s. 110 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-02-16].
  46. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 240.
  47. ↑ a b Kolekcja ↓, s. 176, 220.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Bronisław_Chruściel&oldid=71658847”