Bofors Mk 1

Bofors Mk 1 – wyrzutnia rakietowych bomb głębinowych kalibru 375 mm z okresu zimnej wojny, skonstruowana przez szwedzkie przedsiębiorstwo Bofors.

Historia

System rakietowych bomb głębinowych kalibru 375 mm zaczął być rozwijany przez Boforsa wkrótce po II wojnie światowej, w której zadebiutował ten rodzaj uzbrojenia, umożliwiający zwalczanie okrętów podwodnych w pewnej odległości od okrętu. Od lat 50. system rakietowych bomb głębinowych Boforsa zyskał względnie duże rozpowszechnienie na świecie, będąc używanym przede wszystkim przez Francję, Holandię, Niemcy Zachodnie i Japonię.

Podstawowa wyrzutnia była czterolufowa, oznaczona przez Boforsa jako Mk 1^[1]^[2]. Miała masę 7,3 t^[2]. Zespół luf był unoszony do kąta 60°, co pozwalało na regulowanie zasięgu^[1]. Wyrzutnia ładowana była półautomatycznie kolejnymi ośmioma bombami znajdującymi się na podajniku poniżej w czasie czterech sekund^[2]. Ujemną cechą eksploatacyjną było silne brudzenie okrętów przez prochowe silniki rakietowe przy strzale^[1]. Dla potrzeb holenderskich okrętów czterolufowe wyrzutnie były produkowane na licencji w Holandii przez Wilton-Fijenoord(inne języki)^[1]. Na francuskich okrętach stosowano wyrzutnie sześciolufowe^[3].

Pocisk do wyrzutni Boforsa

W toku rozwoju broni stosowane były różne pociski, w tym:

M50 o masie 250 kg i zasięgu od 300 do 830 m^[4]^[5]
Erika o masie 250 kg i zasięgu od 600 do 1600 m^[4]^[5]
pociski o masie 230 kg i zasięgu od 1400 do 2230 m^[2]
Nelli o masie 220 kg i zasięgu od 1520 do 3600 m^[4]^[5]

Według innych źródeł, podstawowy typ pocisków miał zasięg od 520 do 820 m, regulowany przez kąt podniesienia wyrzutni oraz zastosowanie jednego lub dwóch silników rakietowych z paliwem kordytowym^[1]. Maksymalna prędkość wylotowa wynosiła 130 m/s, a prędkość opadania w wodzie 11 m/s^[1]. Pociski o masie 230 kg miały ok. 100 kg materiału wybuchowego^[2]. W 1961 roku według reklam Boforsa zasięg strzału wynosił 2195 m (2400 jardów)^[6].

Zastosowanie

Strzelanie z japońskiego niszczyciela eskortowego „Yubari” (DE 227)

System używany był na okrętach:

niszczyciele typu Halland (Szwecja) – 2xIV^[7]
niszczyciele typu Holland (Holandia) – 2xIV^[8]
niszczyciele typu Friesland (Holandia) – 2xIV^[8]
niszczyciele typu T47 (modyfikacja przeciwpodwodna) (Francja) – 1xVI^[9]
niszczyciele typu T53R (Francja) – 1xVI^[9]
fregaty typu E50 (Francja) – 1xVI^[10]
fregaty typu E52 (Francja) – 1xVI^[10]
korwety typu A69 (Francja)^[10]
niszczyciele typu Veinte de Julio (Kolumbia) – 2xIV^[11]
niszczyciele typu 101 (Hamburg) (RFN) – 2xIV^[12]
fregaty typu 120 (Köln) (RFN) – 2xIV^[12]
okręt szkolny „Deutschland” (RFN) – 2xIV^[13]
niszczyciele eskortowe typu Yamagumo (Japonia) – 1xIV^[14]
niszczyciele eskortowe typu Minegumo (Japonia) – 1xIV^[14]
niszczyciele typu Takatsuki (Japonia) – 1xIV^[14]
eskortowce typu Isuzu (Japonia) – 1xIV^[15]
eskortowce typu Ishikari (Japonia) – 1xIV^[15]
eskortowce typu Yubari (Japonia) – 1xIV^[15]
okręt szkolny „Katori” (Japonia) – 1xIV^[16]
fregaty typu Kasturi (Malezja)^[17]
fregaty rakietowe typu Niterói (Brazylia) – 1xII^[18]
fregaty rakietowe typu Wielingen (Belgia)^[19]

Lista może nie być kompletna

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Visser 2016 ↓, s. 183.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Zawadzki 2020 ↓, s. 42.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110.
↑ ^a ^b ^c Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. [184].
↑ ^a ^b ^c Freivogel 1999 ↓, s. 42.
↑ Jane’s Fighting Ships 1961-62. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1961, s. 33 adv..
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 444.
↑ ^a ^b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 273.
↑ ^a ^b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110-111.
↑ ^a ^b ^c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 116-118.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 68.
↑ ^a ^b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 142-144.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 156.
↑ ^a ^b ^c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 225-226.
↑ ^a ^b ^c Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 232-233.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 241.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 258.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 32.
↑ Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 25.

Bibliografia

Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
Zvonimir Freivogel. Niemieckie niszczyciele typu Hamburg. „Okręty Wojenne”. Nr 6/1999(34), 1999. Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X.
Henk Visser: The Netherlands Type 47A destroyer. W: Warship 2016. John Jordan (red). Conway, 2016, s. 182-185. ISBN 978-1-8448-6438-6. (ang.).
Wojciech Zawadzki. Wielkie niszczyciele Królestwa Niderlandów. „Morze, Statki i Okręty”. 4-5/2020. XXV (198), maj–czerwiec 2020. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1426-529X.
Jane’s Fighting Ships 1986-87. John Moore (red.). Londyn: Jane’s Publishing Company, 1986. ISBN 0-7106-0828-4. (ang.).

[CITEREFVisser2016183-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Visser 2016 ↓, s. 183.

[CITEREFZawadzki202042-2] Zawadzki 2020 ↓, s. 42.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''110-3] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110.

[CITEREF''Jane’s_Fighting_Ships_1986-87''[184]-4] Jane’s Fighting Ships 1986-87 ↓, s. [184].

[CITEREFFreivogel199942-5] Freivogel 1999 ↓, s. 42.

[6] Jane’s Fighting Ships 1961-62. Raymond Blackman (red.). Londyn: Sampson Low, Marston & Co. Ltd., 1961, s. 33 adv..

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''444-7] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 444.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''273-8] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 273.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''110-111-9] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 110-111.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''116-118-10] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 116-118.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''68-11] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 68.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''142-144-12] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 142-144.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''156-13] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 156.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''225-226-14] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 225-226.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''232-233-15] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 232-233.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''241-16] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 241.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''258-17] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 258.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''32-18] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 32.

[CITEREF''Conway’s_All_the_world’s_fighting_ships_1947–1995''25-19] Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 ↓, s. 25.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]