Bitwa pod Ostrogiem
Bitwa pod Ostrogiem – walki oddziałów 18 Dywizji Piechoty z jednostkami 1 Armii Konnej Siemiona Budionnego w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
 Bitwa o Ostróg 6 - 8 lipca 1920 | |||
| Czas |
7 lipca 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
wycofanie się Polaków z Ostroga | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Przed bitwą
edytujW końcu czerwca 1920 1 Armia Konna ponownie przełamała front polski zrywając łączność taktyczną między polskimi 2 a 6 Armiami. Dowódca 6 Armii gen. Jan Romer skierował 2 lipca grupę gen. Franciszka Krajowskiego w składzie: 18 Dywizja Piechoty, 44 pułk piechoty, I/4 pułku strzelców podhalańskich i 6 pułk ułanów nad Horyń, spodziewając się, że właśnie tam dojdzie do rozstrzygającej bitwy z 1 Armią Konną Budionnego[1][2].
Grupa gen. Krajowskiego ruszyła pod Starokonstantyna na Zasław i Michnów dwiema kolumnami. Po drodze toczyła walki z Brygadą Kawalerii Kotowskiego i z 45 Dywizją Strzelców między innymi pod Biełopolem. W Zasławiu napotkano X Brygadę Piechoty gen. Pawła Szymańskiego i 105 pułk piechoty. 6 lipca gen. Krajowski otrzymał rozkaz osłony lewego skrzydła wycofującej się 6 Armii. Równocześnie miał podjąć próbę nawiązania styczności z prawym skrzydłem 2 Armii gen. Kazimierza Raszewskiego i zaatakowania części oddziałów Budionnego[1].
Wieczorem 6 lipca lotnik zrzucił rozkaz dowódcy 6 Armii. Wynikało z niego, że kawaleria sowiecka zajęła Równe, polska 2 Armia kontynuuje odwrót, a grupa gen. Krajowskiego ma maszerować na Dubno – Krzemieniec[3]. Gen Krajowski podjął jednak decyzję by zająć Ostróg, to bowiem może zmusić 1 Armię Konną do skierowania części sił przeciwko 18 DP i opóźnić jego ruch w kierunku Lwowa. Dodatkowo zamierzał pobić brygadę kawalerii Budionnego, która, jak mniemał, znajdowała się w Ostrogu. Dopiero potem zamierzał przystąpić do obsadzania frontu pod Dubnem i Krzemieńcem[1]. Realizując swoją decyzję, o zmroku wymaszerowano z Zasławia czterema kolumnami[4]. Tabory zmniejszono do minimum, aby zwiększyć tempo marszu. Sztab dywizji dysponował jedynie bryczką i samochodem dowódcy, a wszyscy oficerowie sztabu byli na koniach[5].
Walki dywizji o Ostróg
edytujO świcie 7 lipca 1920 Grupa Operacyjna płk. Franciszka Krajowskiego dotarła do Ostroga i zajęła go prawie bez walki przy słabym oporze nieprzyjacielskich czat[6]. W mieście nie napotkano większych oddziałów 1 Armii Konnej[7]. Pierwszy, wyprzedziwszy inne kolumny 18 DP, zajął Ostróg 49 pułk piechoty[8]. 145 pułk piechoty dotarł do Ostroga od wschodu, wzdłuż rzeki Horyń. Uwolniono 69 polskich jeńców i zdobyto duże zapasy prowiantu. W mieście zorganizowano obronę okrężną. 44 pułk piechoty bronił go od zachodu, 49 pułk piechoty od północnego zachodu, 144 pułk piechoty zajął stanowiska na południowych przedmieściach Ostroga[1]. 42 pułk piechoty zajął Kuniów nad rzeczką Wilią, gdzie jako odwód odpoczywał po ostatnich walkach[5].
Około 13.00 oddziały sowieckiej 14 Dywizji Kawalerii rozpoczęły natarcie na miasto[9]. Atak kilku szwadronów na stanowiska 44 pułku piechoty załamał się w celnym ogniu broni maszynowej. Na pozycje 44 pułku piechoty od strony Michałpola i 49 pp od strony Rozważa, kozacy szarżowali z niezwykłą zaciętością[10]. W efekcie bolszewicy ponieśli olbrzymie strat, a na pozycje wyjściowe wróciły niedobitki szwadronów. Kolejne natarcie przeciwnik, wzmocniony dwoma pułkami kawalerii, wyprowadził o 16.30. Atakowano w szyku pieszym na pozycje 44 i 144 pułków piechoty. Ten i kolejny atak z 20.00 został odparty[11][12].
W tym czasie 2 Armia gen. Kazimierza Raszewskiego szykowała się do ataku na Budionnego w Równem[13]. Natarcie to zostało przeprowadzone 8 lipca i zakończyło się sukcesem[10]. Ponieważ jednak rozkazy gen. Romera z poprzedniego dnia wyraźnie mówiły o odwrocie 2 Armii, a generał Krajowski nie miał żadnych wiadomości o zamierzonym kontrataku 2 A na Równe, dowódca grupy postanowił 7 lipca wieczorem opuścić Ostróg i ruszyć przez Buderaż na Dubno[14]. Wymarsz nastąpić miał o zmroku dwiema kolumnami: na obsadzony przez 42 pp Kuniów i Nowomalin. Po rozpoczęciu marszu oddziały maszerujące z Ostroga na Kuniów zostały ostrzelane ogniem karabinów maszynowych ustawionych w pobliżu wsi Bielmaż. Dopiero zdecydowane działania 145 pułku piechoty umożliwiły spokojny przemarsz wojska po tej drodze. Pod silnym ogniem artylerii nieprzyjacielskiej 145 pp dwukrotnie zaatakował na bagnety i rozerwał szyki obronne Sowietów. W tym czasie straże tylne 44 i 144 pułków piechoty odpierały natarcia wojsk bolszewickich w Ostrogu. Około 21.00 prawa kolumna ruszyła w kierunku na Luczyn – Nowomalin – Buszczę. Jej straż tylna – 44 pułk piechoty opuściła Ostróg o 3.00. Po szybkim, uciążliwym marszu, w południe 8 lipca 18 Dywizja Piechoty stanęła w rejonie Buderaża[10]. Następnego dnia grupa gen. Krajowskiego stoczyła walkę pod Moszczanicą Wielką[15].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Odziemkowski 2004 ↓, s. 301.
- ↑ Arciszewski 2016 ↓, s. 19.
- ↑ Arciszewski 2016 ↓, s. 31.
- ↑ Leszczyński 2006 ↓, s. 54.
- ↑ a b Zakrzewski 2016 ↓, s. 228.
- ↑ Grochot 1930 ↓, s. 19.
- ↑ Arciszewski 2016 ↓, s. 32.
- ↑ Fuglewicz 1929 ↓, s. 12.
- ↑ Arciszewski 2016 ↓, s. 33.
- ↑ a b c Zakrzewski 2016 ↓, s. 229.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 301-302.
- ↑ Bobrowski 1929 ↓, s. 33.
- ↑ Leszczyński 2006 ↓, s. 55.
- ↑ Arciszewski 2016 ↓, s. 40.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 302.
Bibliografia
edytuj- Franciszek Adam Arciszewski: Ostróg - Dubno - Brody. Walki 18 Dywizji Piechoty z konną armią Budionnego (1 lipca - 6 sierpnia 1920) (reprint). Oświecim: Wydawnictwo „Napoleon”, 2016. ISBN 978-83-65652-00-3.
- Stanisław Bobrowski: Zarys historii wojennej 44-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Fuglewicz: Zarys historii wojennej 49-go pułku Strzelców Kresowych. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Jan Grochot: Zarys historii wojennej 72-go pułku piechoty. Warszawa: Zakłady Graficzne „Polska Zjednoczona”, 1930, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Grzegorz Leszczyński: 18 pułk artylerii lekkiej. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 2006. ISBN 83-88773-20-8.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko – rosyjskiej 1919 – 1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Bartosz Zakrzewski: 18 Dywizja Piechoty WP w wojnie polsko-sowieckiej. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2016. ISBN 978-83-7543-415-6.