Wikipedia

Antum

jedna z ziem starożytnego kontynentu amerykańskiego w wierzeniach mormonów

Antum (deseret 𐐈𐐤𐐓𐐊𐐣)[1] – w wierzeniach ruchu świętych w dniach ostatnich (mormonów) jedna z ziem starożytnego kontynentu amerykańskiego[2]. Leżała na północ tak od wąskiego pasa lądu, jak i od ziemi Spustoszenie. Leżało na niej wzgórze Szim, miejsce ukrycia świętych zapisów nefickich, jak również miasto Jaszon. Jest obiektem spekulacji mormońskich teologów, którzy wzmiankę o niej umieszczają na tak zwanych większych płytach Nefiego. Przewija się też w publikacjach krytycznych wobec tej tradycji religijnej, również w związku ze swą nazwą.

The Book of Mormon
Księga Mormona, jedno z mormońskich pism świętych i jednocześnie źródło wzmianki o ziemi Antum

Wymowa nazwy

edytuj

Wymowa nazwy tego obszaru wzbudzała pewne zainteresowanie mormońskich badaczy. Została ona zresztą ujęta w przewodniku po wymowie, dołączanym do każdego egzemplarza anglojęzycznej wersji Księgi Mormona od 1981[3]. Źródła wskazują generalnie niemniej na znaczną różnicę między wymową preferowaną i powszechną współcześnie, a tą z wczesnego okresu kolonizacji terytorium[4], jeżeli chodzi o wiele nazw i imion z Księgi Mormona. Nie ma takiej różnicy wszelako w przypadku ziemi Antum[5]. Pierwotna wymowa, zwłaszcza ta stosowana przez Josepha Smitha, ma pewne znaczenie w badaniach nazw własnych występujących w Księdze Mormona, choć, na gruncie mormońskiej teologii, nie jest w nich czynnikiem decydującym[6]. Do ustalenia wymowy używanej przez Smitha wykorzystuje się między innymi wydanie Księgi Mormona w alfabecie deseret z 1869[6].

Istnieją wszelako relacje ludzi posługujących w procesie nazywanym przez świętych w dniach ostatnich tłumaczeniem Księgi Mormona, które rzucają światło na to, jak Smith pierwotnie radził sobie z nieznanymi słowami. Hugh Nibley, powołując się na relacje skrybów Smitha, stwierdził, że nigdy nie wymawiał on takich słów, zawsze poprzestając na ich przeliterowaniu[7]. Ściśle na gruncie mormońskiej teologii nie próbuje się dociekać pierwotnej, prawdopodobnie jeredyckiej wymowy tegoż słowa, podobnie jak nie prowadzi się takowych rozważań wobec słów i nazw nefickich czy lamanickich[8].

Również na gruncie mormońskiej teologii zauważa się inherentną problematyczność wymowy nazw i imion przynależnych do tej mormońskiej świętej księgi. Ma to wynikać z tego, że żadne z nich nie zostało przekazane Josephowi Smithowi ustnie, z wyjątkiem może imienia Moroniego, który wszak przedstawił się Smithowi w wizji. Z doktrynalnego punktu widzenia sposób, w jaki bohaterowie Księgi Mormona wypowiadali te słowa, pozostał nieznany pierwszemu mormońskiemu przywódcy[9].

Umiejscowienie w tekście Księgi Mormona

edytuj

W ściśle teologicznym sensie wzmiankowane jest w partii materiału określanej mianem większych płyt Nefiego[10][11][12]. Na kartach oficjalnych edycji Księgi Mormona, w tym tej obowiązującej od 1981, pojawia się wprost wyłącznie w trzecim wersecie pierwszego rozdziału[13][14] Księgi Mormona[15]. Współcześnie używany system podziału na rozdziały i wersy sięga 1879[16]. W jej pierwszym wydaniu bowiem, opublikowanym w 1830, wzmianka o ziemi Antum była częścią pierwszego rozdziału tej samej księgi[17]. Ocenia się, że mówiący bezpośrednio o tej ziemi fragment został spisany 22 maja 1829[18].

Umiejscowienie w wewnętrznej geografii Księgi Mormona

edytuj

Z dostępnych zapisów można wyłuskać pewne informacje dotyczące jej umiejscowienia w wewnętrznej geografii mormońskiej świętej księgi. Na niej miało leżeć wzgórze Szim[19][2][20], miejsce ukrycia świętych zapisów nefickich[2], na niej też leżało miasto Jaszon[15]. Komentatorzy wskazywali dalej, iż leżała na północ tak od wąskiego pasa lądu, jak i od ziemi Spustoszenie[15].

W mormońskiej teologii oraz w badaniach nad Księgą Mormona

edytuj

Istnienie ziemi Antum nie znalazło potwierdzenia w źródłach zewnętrznych[21]. Językoznawcy związani z Kościołem Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich rozważali etymologię nazwy tego obszaru. Wywodzili ją zasadniczo z języka egipskiego[1], pochodzenie akadyjskie uznając za mało prawdopodobne. W ściśle teologicznym sensie wskazywano na możliwe jeredyckie pochodzenie tego imienia[1]. W ramach starań mających osadzić ją w kontekście amerykańskim spekulowano na temat Ameryki Środkowej, z leżącym na niej już wspominanym wzgórzem Szim sytuowanym gdzieś na terenie współczesnej Nikaragui[15]. Przez badaczy niezwiązanych z mormonizmem Antum jest uznawane za jeden z punktów wyjścia do wszechstronnej krytyki tej tradycji religijnej. Wysuwa się w tym kontekście przypuszczenie, jakoby Antum miało wywodzić się w istocie od Antrim w stanie Pensylwania[22], zatem miejscowości w geograficznych ramach, z którymi Joseph Smith, twórca ruchu świętych w dniach ostatnich, musiał być zaznajomiony[22]. Zarzut ten jest jednakże odrzucany przez mormońską apologetykę[23], która wskazuje, że zestawiane nazwy znacząco się od siebie różnią[23].

Wykorzystanie tej ziemi czy też jej nazwy w krytyce Księgi Mormona nie jest zjawiskiem nowym. Już Walter Franklin Prince w opublikowanym na łamach "American Journal of Psychology" artykule Psychological Tests for the Authorship of the Book of Mormon (1917) umieszczał ją w analizie czynników środowiskowych, które jego zdaniem wpłynęły na stworzenie mormońskiej świętej księgi. Wskazywał tu zwłaszcza na wpływy masonerii oraz politycznej aktywności antymasońskiej, aspektów jednocześnie obecnych w środowisku Josepha Smitha w czasie, w którym ten tekst był opracowywany i przygotowywany do druku[24].

Przypisy

edytuj
  1. ↑ a b c Brigham Young University: ANTUM. [w:] Book of Mormon Onomasticon [on-line]. byu.edu. [dostęp 2021-05-25]. (ang.).
  2. ↑ a b c George Reynolds: A Dictionary of the Book of Mormon, Comprising Its Biographical, Geographical and Other Proper Names. Salt Lake City: Joseph Hyrum Perry, 1891, s. 84.
  3. ↑ Woodger 2000 ↓, s. 57.
  4. ↑ Huchel 2000 ↓, s. 59.
  5. ↑ Spendlove 2015 ↓, s. 56.
  6. ↑ a b Huchel 2000 ↓, s. 58.
  7. ↑ Woodger 2000 ↓, s. 53.
  8. ↑ Woodger 2000 ↓, s. 56.
  9. ↑ Wilcox 2019 ↓, s. 114.
  10. ↑ Eldin Ricks: Story of the Formation of the Book of Mormon Plates. Orem: Orion Publishing, 2002, s. 5.
  11. ↑ Brigham Young University: Names by Plates. [w:] Book of Mormon Onomasticon [on-line]. byu.edu. [dostęp 2021-09-27]. (ang.).
  12. ↑ Księga Mormona Przewodnik do samodzielnego studiowania dla uczniów seminarium. Salt Lake City: Kościół Jezusa Chrystusa Świętych w Dniach Ostatnich, 2012, s. 11.
  13. ↑ Index to the Triple Combination: Antum, Land of. [w:] The Church of Jesus Christ of Latter-day Saints [on-line]. churchofjesuschrist.org. [dostęp 2021-05-25]. (ang.).
  14. ↑ George Reynolds: A Complete Concordance to the Book of Mormon. Salt Lake City: Deseret Book, 1900, s. 41.
  15. ↑ a b c d Paul Nolan Hyde: A Comprehensive Commentary of the Book of Mormon. Orem: Parrish Press, 2015, s. 13.
  16. ↑ Mackay 1993 ↓, s. 104.
  17. ↑ Mackay 1993 ↓, s. 108.
  18. ↑ Welch 2018 ↓, s. 47.
  19. ↑ The Structure of the Book of Mormon, [w:] Dennis L. Largey (red.), The Book of Mormon Reference Companion [e-book], Salt Lake City: Deseret Book, 2003, lokalizacja 884, ISBN 978-1-60908-763-0.
  20. ↑ Grant Hardy (red.): The Book Of Mormon: A Reader’s Edition. Urbana and Chicago: University of Illinois Press, 2003, s. 692. ISBN 978-0252073410.
  21. ↑ Robert Herbert Holden: Mormon Handbook. Caldwell, Idaho: General Management LLC, 2010-2011, s. 62. ISBN 978-1257959044.
  22. ↑ a b Phil Hart: The Book of Imaginary Indians: Ancient Traditions and Modern Caricatures in the White Man's Quest for Meaning. Lincoln: iUniverse, Inc., 2008, s. 8. ISBN 978-0595435036.
  23. ↑ a b FAIR: The Book of Mormon and place names from the area around Joseph Smith's home. fairlatterdaysaints.org. [dostęp 2021-05-25]. (ang.).
  24. ↑ Prince 1917 ↓, s. 379-380.

Bibliografia

edytuj
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=Antum&oldid=73818113”