Aleksander Zasztowt
Aleksander Zasztowt (ur. 16 lutego 1877 w Wilnie, zm. 11 listopada 1944 tamże) – polski działacz polityczny, dziennikarz, poseł na Sejm Litwy Środkowej i na Sejm Ustawodawczy RP, członek loży wolnomularskiej w Wilnie w czasach II Rzeczypospolitej[1].
| |
| Data i miejsce urodzenia |
16 lutego 1877 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
11 listopada 1944 |
| Poseł na Sejm Litwy Środkowej | |
| Okres |
od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
| Poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP) | |
| Okres |
od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys
edytujBył z wykształcenia inżynierem budowlanym – studiował na politechnice w Rydze. Od 1905 pracował jako urzędnik biura Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej w Częstochowie; działał w częstochowskiej organizacji kolejarzy. Około 1913 przeniósł się do rodzinnego Wilna, gdzie był m.in. członkiem Rady Wileńskiego Towarzystwa Urządzania Mieszkań. Pracował jako dziennikarz „Przeglądu Wileńskiego” i „Echa”. W 1915 został członkiem Komitetu Obywatelskiego Miasta Wilna jako przedstawiciel ludności białoruskiej. Współpracował z Uniwersytetem Ludowym imienia Mickiewicza.
W latach 1918–1923 był przywódcą Polskiego Stronnictwa Socjal-Demokratycznego na Litwie i Białej Rusi oraz Polskiej Partii Socjalistycznej Litwy i Białorusi.
Po zajęciu Litwy Środkowej przez wojska gen. Żeligowskiego (bunt Żeligowskiego), 9 października 1920 był jednym z sygnatariuszy odezwy „Do ludności Litwy Środkowej”, którzy jako członkowie Tymczasowej Komisji Rządzącej podpisali ją obok generała[2][3][4]. W strukturze Tymczasowej Komisji Rządzącej 12 października 1920 Aleksander Zasztowt został mianowany przez Naczelnego dowódcę Wojsk Litwy Środkowej gen. Lucjana Żeligowskiego na stanowisko Dyrektora Departamentu Komunikacji i Robót Publicznych[5].
W styczniu 1922 wybrano go posłem do Sejmu Wileńskiego z list PPSLiB. Został przewodniczącym klubu socjalistycznego w wileńskim parlamencie. W marcu tego roku był mianowany jednym z dwudziestu delegatów na Sejm Ustawodawczy w Warszawie. Zrzekł się mandatu 30 marca 1922. W jego miejsce wstąpił Stanisław Bagiński.
Od 1924 należał do Niezależnej Socjalistycznej Partii Pracy, sprawował mandat radnego wileńskiego (1922–1934). Był także komisarzem, a następnie członkiem Rady Kasy Chorych. Należał do wileńskiej loży masońskiej „Tomasz Zan”, wcześniej również do lóż „Jedność”, „Litwa” i „Białoruś”.
W 1932 roku wydał w Wilnie „Bajki Polityczne” swojego autorstwa[6].
Został pochowany na wileńskim cmentarzu ewangelickim, nagrobek nie zachował się.
Ordery i odznaczenia
edytuj- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[7]
Przypisy
edytuj- ↑ Ludwik Hass, Ambicje, rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905–1928, Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ Do ludności Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 1-2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca.
- ↑ Odezwa rządu Litwy środkowej. „Kurjer Warszawski”, s. 1-2, Nr 296 z 25 października 1920.
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur. Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka. „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”. XLIV, s. 32, 2009. ISSN 1230-5057.
- ↑ Dekret no 2 Naczelnego dowódcy Wojsk Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca.
- ↑ Aleksander Zasztowt, Bajki Polityczne, Wilno 1932 (pol.).
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 31.
Bibliografia
edytuj- Majchrowski J. (red.), Kto był kim w II RP, Warszawa 1994
- Edmund Małachowicz, Wilno, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, 1996, ISBN 83-7085-182-7, OCLC 749625807.
- Wileński słownik biograficzny, Henryk Dubowik (red.), Jan Malinowski (red.), Janusz Andruszkiewicz (oprac.), Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 83-87865-28-1, OCLC 830347331.
- Ludwik Hass, Masoneria polska XX wieku. Losy, loże, ludzie, Warszawa: „Polczek”, 1993, s. 335–336, ISBN 83-85272-13-5, OCLC 834071306.