Adam Procki
Adam Procki, ps. Wacek (ur. 14 kwietnia 1909 w Drohobyczu, zm. 15 czerwca 1990 w Warszawie) – polski rzeźbiarz, absolwent warszawskiej ASP, uczestnik powstania warszawskiego, autor rzeźb plenerowych i pomników (m.in. pomnik Poległych i Pomordowanych w II wojnie światowej w Puławach).
 Adam Procki | |
| Data i miejsce urodzenia |
14 kwietnia 1909 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
15 czerwca 1990 |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki |
rzeźba |
| Ważne dzieła | |
|
Pomnik Poległych i Pomordowanych w II wojnie światowej w Puławach | |
| Odznaczenia | |
  
| |
Życie i twórczość
edytujW 1938 rozpoczął studia na Wydziale Rzeźby Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie u profesora Tadeusza Breyera[1].
Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie. Współpracował ze spółdzielnią Społem, na zlecenie której zajmował się m.in. deputatami żywnościowymi dla artystów[2]. W tym okresie organizował też materiały niezbędne do pracy artystycznej dla ukrywającej się w domu Rendznerów przy ul. Zakopiańskiej Magdaleny Gross[3] oraz pomagał w dystrybucji wykonanych przez nią figurek Podziemnej Madonny[4]. Uczestniczył w powstaniu warszawskim w Batalionie "Kiliński (Armia Krajowa) w stopniu starszego strzelca[5].
Rozpoczęte przed wojną studia ukończył 1946–1950 na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych również u profesora Tadeusza Breyera[6].
Adam Procki tworzył przeważnie w kamieniu naturalnym (granit, sjenit, labrador), rzadziej w metalu i drewnie. Uczestniczył m.in. w rekonstrukcji rzeźb zdobiących gmach Towarzystwa Kredytowego Miejskiego przy ulicy Tadeusza Czackiego w Warszawie[7]. Pod koniec lat pięćdziesiątych tworzył rzeźby o uproszczonych formach, często poświęcone tematowi wojny i martyrologii. Był autorem pomnika–mauzoleum na terenie obozu koncentracyjnego w Rogoźnicy (Groß-Rosen) wzniesionego w roku 1953 i przebudowanego w roku 1985 oraz pomnika „Poległym i pomordowanym w II wojnie światowej” (1963) w Puławach (zaprojektowany w 1958 na konkurs na Pomnik Bohaterów Warszawy, gdzie uzyskał wyróżnienie[8]). W latach 70. w twórczości pojawiły się rzeźby w twardym drewnie. Był uczestnikiem plenerów rzeźbiarskich organizowanych przez Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku. W czerwcu 1990 w Centrum w Orońsku odbyła się wystawa jego dzieł, kolejne miały miejsce w 2004 i 2012.
Wystawy
edytujIndywidualne
edytuj| Rok | Miasto | Wystawa | Placówka |
|---|---|---|---|
| 1969 | Warszawa | Adam Procki. Rzeźba | Centralne Biuro Wystaw Artystycznych |
| 1990 | Orońsko | Adam Procki. Rzeźba[9] | Centrum Rzeźby Polskiej |
| 2004 | Orońsko | Adam Procki. Rzeźba | Centrum Rzeźby Polskiej |
| 2012 | Orońsko | Adam Procki. Rzeźba | Centrum Rzeźby Polskiej |
Zbiorowe
edytujKrajowe
edytuj| Rok | Miasto | Wystawa |
|---|---|---|
| 1950 | Warszawa | Plastycy w walce o pokój |
| 1952/1953 | Warszawa | III Ogólnopolska Wystawa Plastyki |
| 1958/1959 | Warszawa | Rzeźba warszawska 1945-1960 |
| 1960 | Warszawa | Rzeźba polska 1945-1960 |
| 1960 | Warszawa | Ogólnopolska Wystawa Plastyki Marynistycznej |
| 1960 | Radom | Ogólnopolska wystawa plastyki |
| 1961/1962 | Warszawa | Polskie dzieło plastyczne w XV-lecie PRL |
| 1962 | Warszawa | Warszawa w sztuce |
| 1963 | Warszawa | IV Ogólnopolska Wystawa Marynistyczna |
| 1963 | Warszawa | Wystawa malarstwa, rzeźby i grafiki "Oświęcim" |
| 1964 | Warszawa | Warszawa w sztuce |
| 1965 | Warszawa | Ogólnopolska wystawa grafiki i rzeźby w XX-lecie PRL |
| 1965 | Warszawa | Wystawa rzeźby i grafiki Okręgu Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków |
| 1967 | Warszawa | Ogólnopolska wystawa rzeźby |
| 1968 | Warszawa | II Festiwal Sztuk Pięknych |
| 1969 | Kraków | Spotkania krakowskie - XXV lat PRL |
| 1969/1970 | Warszawa | XXV lat rzeźby warszawskiej |
| 1970 | Warszawa | Przeciw wojnie i faszyzmowi |
| 1970 | Warszawa | III Festiwal Sztuk Pięknych |
| 1971 | Wrocław | Rzeźba pomnikowa i monumentalna w Polsce Ludowej |
| 1971 | Warszawa | Sport w sztuce |
| 1974 | Warszawa | V Festiwal Sztuk Pięknych |
| 1974 | Radom | Przegląd rzeźby polskiej 1944-1974 w XXX-lecie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Współczesna rzeźba portretowa w Polsce |
| 1975 | Warszawa | Plastyka na zamówienie społeczne. Ogólnopolskie konkursy w XXX-lecie PRL. Konkurs "Człowiek - malarstwo, rzeźba, grafika" |
| 1977 | Białystok | Kobieta w rzeźbie |
| 1977 | Warszawa | Pomniki Pamięci Narodu. Wystawa miniatur pomników Pamięci Narodu |
| 1979 | Warszawa | Sport w sztuce |
| 1979 | Lublin | Lubelskie spotkania plastyczne |
| 1984 | Warszawa | Pokolenia Polski Ludowej |
| 1984 | Poznań | Rzeźba Polska 1944-1984 |
| 1985 | Warszawa | Wystawa zbiorów rzeźby Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku 1981-1985 |
| 1985 | Kazimierz Dolny | - |
| 1986 | Orońsko | Wystawa nabytków CRP |
| 1986 | Kazimierz Dolny | Rzeźba, tworzywo, metal |
| 1988 | Puławy | Portret rzeźbiarski |
| 1989 | Warszawa | Ogólnopolski przegląd rzeźby 1979-1989 |
| 1990 | Orońsko | Współczesna rzeźba polska ze zbiorów CRP w Orońsku |
| 1993 | Orońsko | Rzeźba polska lat 60-tych[10][11] |
| 1994 | Kalisz | Wystawa rzeźby współczesnej ze zbiorów CRP w Orońsku |
| 1994 | Orońsko | Rzeźby, obiekty |
| 1997 | Sandomierz | Nowoczesna rzeźba polska 1955-1992 |
| 1998 | Słupsk | Współczesna rzeźba polska 1950-1990 z kolekcji i depozytów CRP w Orońsku |
| 1998 | Orońsko | Materiał, technika, dzieło |
| 1998 | Orońsko | Figura w rzeźbie polskiej XIX i XX wieku[12] |
| 1999 | Warszawa | - |
| 1999 | Warszawa | W drewnie, kamieniu, brązie. Rzeźba animalistyczna XIX i XX wieku w zbiorach polskich |
| 1999/2000 | Radom | Wystawa z kolekcji CRP w Orońsku |
| 2001 | Orońsko | Stale obecni[13] |
| 2001 | Orońsko | Wojna w człowieku[14] |
| 2001 | Orońsko | Figura, forma, znak[15] |
| 2002 | Orońsko | Portret a obraz świata. Wystawa z kolekcji CRP |
| 2003 | Warszawa | Przyjaciele królika |
| 2003 | Radom | Wystawa z kolekcji CRP w Orońsku |
| 2003 | Stalowa Wola | Człowiek - przemiany formy[16] |
| 2005 | Orońsko | Portret ze zbiorów CRP w Orońsku |
| 2007 | Orońsko | Alfabet rzeźby - abc... |
| 2008 | Brzeg | Wystawa z kolekcji sztuki współczesnej CRP w Orońsku |
| 2009 | Orońsko | Alfabet rzeźby - ghi... |
| 2009 | Orońsko | Like a Rolling Stone |
| 2009 | Warszawa | - |
| 2010 | Warszawa | Wystawa z kolekcji CRP |
| 2010 | Orońsko | Drewno jako materia rzeźby |
| 2011 | Lublin | Kolekcja Muzeum Rzeźby Współczesnej CRP w Orońsku |
| 2011 | Kraków | Współczesna Rzeźba Polska. Prace ze zbiorów CRP w Orońsku |
| 2021 | Orońsko | Relaksik[17] |
| 2023 | Wrocław | Fantastyczne zwierzęta. Wystawa prac z kolekcji CRP we Wrocławiu[18] |
Zagraniczne
edytuj| Rok | Miasto | Wystawa |
|---|---|---|
| 1962 | Carrara | III Biennale Internazionale di Scultura |
| 1964 | Belgrad | Ruch oporu w dziełach polskich plastyków 1939-1945 |
| 1968 | Moskwa | Socjalno-rewolucyjny temat w polskiej sztuce współczesnej |
| 1969 | Legnano-Castellanza | V Mostra Internazionale di Scultura All'Aperto Legnano- Castellanza |
| 1971 | Berlin | Monumentalplastik von Polen |
| 1971 | Paryż | IV Exposition Internationale de Sculpture Contemporaine |
| 1971 | Budapeszt | Modern Lengyel Müveszet |
| 1973 | Sztokholm | Möto med Kopernikus. Modern polsk kunst |
| 1973 | Bukareszt | Eksposita de tesaturi artistice si sculptura mica |
| 1974 | Oslo | Polsk sculptur idag |
| 1975 | Barcelona | V Bienal Internacional del Deporte en las Bellas Artes |
| 1975 | Rawenna | Rassegna di Scultura Dantesca Contemporanea |
| 1977 | Antwerpia | XIV Biennale Middelheim |
| 1992 | Birkhof | Rzeźba polska |
| 2010 | Sankt Urban | Polish Sculptors in St. Urban. East meets West in the Shadow of Alps |
Galeria
edytuj-
Rzeźba Adama Prockiego Kreacja w Orońsku -
Groß-Rosen -
Pomnik w Puławach -
Nagrobek artysty na cmentarzu w Wilanowie (z rzeźbą Adama Prockiego)
Ordery i odznaczenia
edytuj- 1955 - Złoty Krzyż Zasługi[19]
- 19 stycznia 1955 - Medal 10-lecia Polski Ludowej[20]
- 1963 - Honorowa Odznaka Miasta Puławy[19]
- 1963 - Złoty Krzyż Powstańczy[19]
- 1980 - Złota Odznaka ZPAP w Warszawie
- 1980 - Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[19]
Przypisy
edytuj- ↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 257. ISBN 978-83-66835-50-4.
- ↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 238. ISBN 978-83-66835-50-4.
- ↑ Maria Anna Rudzka: Zadanie: forma. Pracownia profesora Tadeusza Breyera w warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w latach 1923-1939. Wyd. 2. Warszawa: Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie, 2023, s. 251. ISBN 978-83-66835-50-4.
- ↑ Jarosław Pajek: Adam Procki. Orońsko: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 2012, s. 21. ISBN 978-83-85901-93-8.
- ↑ Powstańcze biogramy. Adam Procki. 1944.pl. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Jarosław Pajek: Adam Procki. Orońsko: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 2012, s. 79. ISBN 978-83-85901-93-8.
- ↑ Paweł Giergoń: Mozaika warszawska. Przewodnik po plastyce w architekturze stolicy 1945-1989. Muzeum Powstania Warszawskiego, 2014, s. 136. ISBN 978-83-60142-96-7.
- ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Polska rzeźba pomnikowa w latach 1945–1995. Warszawa: NERITON, 1995, s. 242.
- ↑ Adam Procki. Wystawa prac, 1990. rzezba-oronsko.pl. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Rzeźba polska lat 60-tych. rzezba-oronsko.pl, 1993. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ “Rzeźba polska lat 60-tych”. Wernisaż wystawy, 1993. rzezba-oronsko.pl, 1993. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Figura w rzeźbie polskiej XIX i XX wieku. rzezba-oronsko.pl, 1998. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Stale obecni. rzezba-oronsko.pl, 2001. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Wojna w człowieku. rzezba-oronsko.pl, 2001. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ “Figura-Forma-Znak”. Wystawa jubileuszowa, 2001. rzezba-oronsko.pl, 2001. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Rzeźby i miniaturowe portrety - nowa wystawa w Stalowej Woli. wyborcza.pl, 2003-06-16. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Relaksik. rzezba-oronsko.pl, 2021. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ Fantastyczne zwierzęta. Wystawa prac z kolekcji CRP we Wrocławiu. rzezba-oronsko.pl, 2023. [dostęp 2024-07-18].
- ↑ a b c d Jarosław Pajek: Adam Procki. Orońsko: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 2012, s. 80. ISBN 978-83-85901-93-8.
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
Bibliografia
edytuj- Jarosław Pajek: Adam Procki. Orońsko: Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku, 2012. ISBN 978-83-85901-93-8.
- Bożena Hermanowicz. Wspomnienia. Adam Procki. „Gazeta Wyborcza Stołeczna”. 4 marca, s. 15, 2008.
Linki zewnętrzne
edytuj- Paweł Freus: Adam Procki. culture.pl, 2008-10. [dostęp 2024-07-18].
- Adam Procki. Pomniki. Dokumentacja twórczości. rzezba-oronsko.pl. [dostęp 2024-07-18].
- Adam Procki. rzezba-oronsko.pl. [dostęp 2024-07-18].
- Obóz koncentracyjny Gross-Rosen. izrael.badacz.org. [dostęp 2012-06-18].
- Nigdy więcej wojny! Odsłonięcie pomnika w Gross-Rosen. fn.org.pl, 1953-10-07. [dostęp 2014-07-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-14)].