Łużycki Oddział Straży Granicznej
Łużycki Oddział Straży Granicznej – zlikwidowany oddział Straży Granicznej pełniący służbę na granicy z Republiką Federalną Niemiec i Republiką Czeską.
 Logo Straży Granicznej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
16 maja 1991 |
| Data likwidacji |
1 stycznia 2010 |
| Siedziba | |
| Pierwszy Komendant Oddziału |
płk SG |
| Ostatni Komendant Oddziału |
płk SG |
| Adres | |
| ul. Wojska Polskiego 2 59-800 Lubań | |
Położenie na mapie Lubania  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lubańskiego  | |
 51°07′18,0″N 15°16′55,9″E/51,121667 15,282194
| |
Formowanie i zmiany organizacyjne
edytuj7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał Zarządzenie nr 021 na mocy którego 16 maja 1991 rozwiązano Łużycką Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza w Lubaniu. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia został utworzony Łużycki Oddział Straży Granicznej w Lubaniu według etatu nr 44/09 o stanie osobowym 1807 funkcjonariuszy i 88 pracowników urzędów państwowych[1]. Łużycki Oddział SG swoją siedzibę miał w Lubaniu. Od północy Łużycki Oddział Straży Granicznej sąsiadował z Nadodrzańskim Oddziałem Straży Granicznej z siedzibą w Krośnie Odrzańskim, natomiast od wschodu z Sudeckim Oddziałem Straży Granicznej z siedzibą w Kłodzku.
7 maja 1991 Komendant Główny Straży Granicznej płk prof. dr hab. Marek Lisiecki wydał Zarządzenie nr 021 na mocy którego 16 maja 1991 rozwiązano Ośrodek Szkolenia Sportowego WOP w Szklarskiej Porębie. Jednocześnie na mocy tego zarządzenia został utworzony Ośrodek Szkolenia Sportowego SG w Szklarskiej Porębie według etatu nr 44/023 o stanie osobowym 8 funkcjonariuszy i 3 pracowników urzędów państwowych[2].
Decyzją nr 61 Komendanta Głównego Straży Granicznej z 1 października 1993 nadano Łużyckiemu Oddziałowi Straży Granicznej w Lubaniu Śląskim sztandar[3]. Ceremonia wręczenia sztandaru miała miejsce 6 listopada 1993.
Siedziba komendy Oddziału mieściła się w zabytkowych koszarach, które powstały pod koniec XIX wieku. Ich budowę prowadzono w latach 1897–1898. Do II wojny światowej, z przerwą w latach 1924–1935, stacjonowały tu oddziały piechoty. Po wojnie stacjonowali tu żołnierze Wojska Polskiego oraz Wojsk Ochrony Pogranicza.
Ochrona granicy
edytujOpis ochrony granicy przez Łużycki Oddział Straży Granicznej płk. SG Zbigniewa Wieczorka z lat 90. XX w.[4]"
- [...] Ukończyłem Akademię Sztabu Generalnego, przemianowaną w trakcie moich studiów na Akademię Obrony Narodowej, zostałem oficerem kierunkowym, potem naczelnikiem Wydziału Granicznego i Wydziału Operacyno-Śledczego w Łużyckim Oddziale Straży Granicznej. Na początku lat 90. poprzedniego stulecia zaczęło się... Granica przestała być spokojna. Przemyt towarów i ludzi, wojny gangów, siłowe przełamania granicy... Więcej czasu spędziłem na służbie, w terenie, niż z żoną w domu! Ale nie narzekałem i nie narzekam – czułem, że moje miejsce jest właśnie tam... Robiłem to, co kochałem! Służba trwała praktycznie bez przerwy. Działo się tak wiele, że w każdej chwili musiałem być gotowy do reakcji. Pościgi, zasadzki, kontrole, walka z gangami narkotykowymi i samochodowymi... Wtedy na naszym odcinku granicy południowej i zachodniej działo się naprawdę bardzo wiele, także w Szklarskiej Porębie, choć nie stanowiła ona centrum przestępczości zorganizowanej. Rocznie zatrzymywaliśmy na całej naszej granicy nawet 11 tysięcy ludzi,... Z czasem sytuacja zaczęła się uspokajać, a Straż Graniczna otrzymała uprawnienia do działań także w głębi kraju. Służbę zakończyłem na stanowisku zastępcy komendanta Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej.
Zasięg terytorialny
edytujW terytorialnym zasięgu działania oddziału, terenowymi organami Straży Granicznej byli komendant oddziału, komendanci strażnic i granicznych placówek kontrolnych[5], a po reorganizacji w 2004 roku komendant oddziału i komendanci placówek[6].
Łużycki Oddział Straży Granicznej ochraniał odcinek granicy państwowej na południu i zachodzie Polski, od rejonu Chełmska Śląskiego, przez Trójstyk na styku granic Polski, Czech i Niemiec, do rejonu Bielawy Dolnej. Część zachodnia przebiegała od znaku granicznego nr 1 do znaku granicznego nr 185 – styk z Lubuskim OSG. Część południowa, od znaku granicznego nr IV/121 do znaku granicznego nr III/238 – styk z Sudeckim OSG.
Na dzień 12 stycznia 2002 zasięg terytorialny oddziału obejmował wchodzące w skład województwa dolnośląskiego powiaty: bolesławiecki, górowski, głogowski, jaworski, karkonoski, kamiennogórski, legnicki, lubański, lubiński, lwówecki, polkowicki, wołowski, zgorzelecki, złotoryjski oraz miasta na prawach powiatu: Jelenia Góra i Legnica[7].
1 czerwca 2009 terytorialny zasięg działania Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej został zmniejszony. Południowa część zasięgu działania (z wyjątkiem powiatu lubańskiego i powiatu lwóweckiego) została przekazana dla Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej, natomiast część zachodnia – dla Nadodrzańskiego Oddziału Straży Granicznej.
31 grudnia 2009 Łużycki Oddział Straży Granicznej został zlikwidowany, a pozostały rejon działania został przekazany dla Sudeckiego Oddziału Straży Granicznej[8].
Struktura organizacyjna
edytujW 1991 Łużyckiemu Oddziałowi Straży Granicznej podlegały[9]:
- Strażnica SG w Chełmsku Śląskim
- Strażnica SG w Lubawce
- Strażnica SG w Niedamirowie
- Strażnica SG w Granicznych Budach
- Strażnica SG na Śnieżce
- Strażnica SG na Przesiece
- Strażnica SG w Szklarskiej Porębie
- Strażnica SG w Jakuszycach
- Strażnica SG w Świeradowie-Zdroju
- Strażnica SG w Pobiednej
- Strażnica SG e Miłoszowie
- Strażnica SG w Zawidowie
- Strażnica SG w Lutogniewicach
- Strażnica SG w Bogatyni
- Strażnica SG w Porajowie
- Strażnica SG w Bratkowie
- Strażnica SG w Radomierzycach
- Strażnica SG w Zgorzelcu
- Strażnica SG w Pieńsku
- Strażnica SG w Bielawie Dolnej
- Graniczna Placówka Kontrolna SG w Lubawce
- Graniczna Placówka Kontrolna SG w Jakuszycach
- Graniczna Placówka Kontrolna SG w Zawidowie
- Graniczna Placówka Kontrolna SG w Sieniawce
- Graniczna Placówka Kontrolna SG w Zgorzelcu.
Od 2003 funkcjonowanie Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej regulowało Zarządzenie nr 45 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 21 października 2003 w sprawie nadania regulaminu organizacyjnego Komendzie Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej w Lubaniu (Dz. Urz. KG SG Nr 8, poz. 51, z 2005 Nr 5, poz. 28, z 2007 Nr 1, poz. 2 i Nr 2, poz. 21) zmienione zarządzeniem nr 70 z 30 września 2009.
24 sierpnia 2005 w miejsce dotychczas funkcjonujących strażnic oraz granicznych placówek kontrolnych utworzono placówki Straży Granicznej. Funkcjonariusze i pracownicy pełniący służbę i zatrudnieni w strażnicach oraz granicznych placówkach kontrolnych Straży Granicznej stali się odpowiednio funkcjonariuszami i pracownikami placówek Straży Granicznej[10].
Placówki Łużyckiego Oddziału Straży Granicznej:
- Placówka Straży Granicznej w Zgorzelcu
- Placówka Straży Granicznej w Bogatyni do 30 czerwca 2009[a]
- Placówka Straży Granicznej w Czerniawie-Zdroju do 30 listopada 2008
- Placówka Straży Granicznej w Zawidowie do 30 listopada 2008
- Placówka Straży Granicznej w Lubaniu od 1 grudnia 2008[b]
- Placówka Straży Granicznej w Kowarach do 14 kwietnia 2008[c]
- Placówka Straży Granicznej w Szklarskiej Porębie do 30 czerwca 2009
- Placówka Straży Granicznej w Lubawce do 30 czerwca 2009
- Placówka Straży Granicznej w Jeleniej Górze od 1 lipca 2009[d].
Wydarzenia
edytuj- 1992 – otrzymano na wyposażenie samochody Land Rover Defender I, skutery śnieżne, z czasem czterokołowce. To była nowa, wyższa jakość po UAZ 469 oraz skuterach śnieżnych Buran, które spalały dużą ilość paliwa i były awaryjne. Nowe skutery Scandic były szybkie, zwrotne i wygodniejsze. Samochody UAZ 469 stopniowo były sprzedawane, tylko Stary 266 eksploatowane były do końca 2006[11].
Komendanci Łużyckiego OSG
edytuj- płk SG Lechosław Durowicz (1991–1992)
- płk SG Bronisław Iwanowski (1992–1998)
- płk SG Lech Jewtuszko (1998–2004)
- płk SG Jan Toma (2004–2006)
- płk SG Grzegorz Budny[12] (2006–2009).
Zobacz też
edytujUwagi
edytuj- ↑ Placówka SG w Bogatyni.
- ↑ Powstała z połączenia PSG w Czerniawie-Zdroju i Zawidowie.
- ↑ Placówka SG w Kowarach.
- ↑ Powstała z połączenia PSG w Jakuszycach i Lubawce.
Przypisy
edytuj- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 199.
- ↑ Goryński 2012 ↓, s. 200.
- ↑ Dz.U. z 1996 r. nr 113, poz. 541
- ↑ Wieczorek 2015a ↓, s. 119.
- ↑ Ustawa z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej Art. 5.1. Tekst ogłoszony (Dz.U. 1990 nr 78 poz. 462).
- ↑ Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 września 2014 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Straży Granicznej Art. 5.1.(Dz. Urz. 2014 poz. 1402).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 11 grudnia 2001 r. w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej. (Dz.U. 2001 nr 152 poz. 1733).
- ↑ Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 września 2009 r. w sprawie zniesienia niektórych oddziałów Straży Granicznej oraz zmiany rozporządzenia w sprawie utworzenia oddziałów Straży Granicznej (Dz.U. 2009 nr 160 poz. 1273).
- ↑ Łach 2013 ↓, s. 294.
- ↑ Dz.U. z 2005 r. nr 90, poz. 757.
- ↑ Kurowski 2015b ↓, s. 42.
- ↑ Mariusz Kolanko: Ostatnie pożegnanie śp. płk. Grzegorza Budnego. emeryci-sg.org.pl, 2021-03-03. [dostęp 2021-03-08]. (pol.).
Bibliografia
edytuj- Halina Łach, System ochrony polskiej granicy państwowej, Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych. Wydział Humanistyczny UWM, 2013, ISBN 978-83-935593-8-1.
- W Bena: Lubań wczoraj i dziś. Lubań: Urząd Miasta w Lubaniu, 2005.
- Zbigniew Wieczorek: Robiłem to co chciałem. W: Leszek Kosiorowski (informacje zebrał): Tam za górą jest granica... 70 lat WOP, Wspomnienia o Wojskach Ochrony Pogranicza z okazji 70-lecia powstania. Szklarska Poręba: Wydawnictwo AD REM ul. Okrzei 12, 58-500 Jelenia Góra, 2015, s. 118–119. ISBN 978-83-64313-90-5.
- Daniel Kurowski: Starem z węglem w Karkonosze. W: Leszek Kosiorowski (informacje zebrał): Tam za górą jest granica... 70 lat WOP, Wspomnienia o Wojskach Ochrony Pogranicza z okazji 70-lecia powstania. Szklarska Poręba: Wydawnictwo AD REM ul. Okrzei 12, 58-500 Jelenia Góra, 2015, s. 41–42. ISBN 978-83-64313-90-5.
- Grzegorz Goryński: Trudne początki – nieznane dokumenty dotyczące narodzin Straży Granicznej i ruchu związkowego. W: Biuletyn 1–2/2012. T. Z historii ochrony granic. Koszalin: Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej, 2012, s. 153–204. (pol.).
- Łużycki Oddział Straży Granicznej – Muzeum Polskich Formacji Granicznych. muzeumsg.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-06-20)].