Łanowce (rejon krzemieniecki)
Łanowce (ukr. Ланівці) – miasto na Ukrainie nad rzeką Żyrak (ukr. Жирак) dopływ rzeki Horyń, w obwodzie tarnopolskim, w rejonie krzemienieckim[2].
,_%D0%BC._%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B2%D1%86%D1%96.jpg) Cerkiew Opieki Matki Bożej (UKP PM) | |||||
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Obwód | |||||
| Rejon | |||||
| Powierzchnia |
14,74 km² | ||||
| Populacja (2018) • liczba ludności |
| ||||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||||
Położenie na mapie obwodu tarnopolskiego  | |||||
 49°52′N 26°00′E/49,866667 26,000000
| |||||
| Strona internetowa | |||||
Znajduje tu się stacja kolejowa Łanowce, położona na linii Szepetówka – Tarnopol.
Historia
edytujMiasto lokowane było w roku 1444, kiedy to protoplasta rodziny Jełowickich, Paszko Bożeniec Jełowicki, otrzymał nadanie miejscowości Łanowce od Kazimierza Jagiellończyka. Historyk Teodor Żychliński, określa dom Jełowickich jako: jeden z najdawniejszych na Wołyniu, spokrewniony z najstarszymi rodami z tego regionu[3].[4].
Miejscowość Łanowce w roku 1545 uzyskało prawa miejskie. Przechodząc z pokolenia na pokolenie Jełowickich, znalazła się w połowie XVI wieku w posiadaniu potomka Paszka – Hniewosza, syna Iwana. O wydarzeniu tym świadczy zachowany dokument przyznania miejscowości przez króla Zygmunta II Augusta w 1565 roku. Od tego momentu miejscowość Łanowce należała do rodu Jełowickich aż do 1868 roku[4]. Do roku 1795 znajdowało się w granicach I Rzeczypospolitej w województwie wołyńskim. Dobra łanowieckie z przyległymi wsiami należały do rodziny Jełowickich do licytacji w 1868, następnie do Wiśniowieckich, Mniszchów, a pod koniec XIX wieku do Rzewuskich.
W okresie międzywojennym w miejscowości stacjonowała kompania graniczna KOP „Łanowce”[5].
Od 1921 do 1924 Łanowce leżały w gminie Białozórka, w latach 1924–1939 w gminie Łanowce, w powiecie krzemienieckim, w województwie wołyńskim, w Polsce[6].
- II wojna światowa
Po wkroczeniu Niemców w 1941 r. w Łanowcach miał miejsce antysemicki pogrom dokonany przez ludność ukraińską. Zginęło 60 Żydów. W lutym 1942 r. utworzono tam getto, w którym przetrzymywano około 2000 osób, „zlikwidowane” w sierpniu 1942 r. przez Niemców i policję ukraińską. W lipcu 1943 r. w miasteczku doszło do pogromu ludności polskiej, liczby ofiar nie udało się ustalić. 4 lutego 1944 w miejscowym kościele zostało zamordowanych przez upowców 11 Polaków, w tym Ryszard Andrzej Wadas, chrześniak marszałka Rydza-Śmigłego[7]. Wcześniej, podczas próby ewakuacji do Wiśniowca zginęło 129 osób.
W czasie okupacji niemieckiej mieszkająca w Łanowcach ukraińska rodzina Szewczuków ukrywała dwóch Żydów. W 1997 roku Instytut Jad Waszem pośmiertnie uhonorował Wasyla Szewczuka (zabitego przez ukraińskich nacjonalistów), a także jego rodziców, Ławrentija i Jewdokiję, tytułami Sprawiedliwych wśród Narodów Świata[8][9].
- Ukraina
W 1989 liczyło 9318 mieszkańców[10]. Do 2013 liczba mieszkańców spadła do 8752[11].
W 1997 roku ZSZ № 31 została zlikwidowana[12].
Do 2020 siedziba władz rejonowych rejonu łanowieckiego.
Zabytki
edytujPobliskie miejscowości
edytuj- Borsuki
- Borszcziwka
- Kuskiwci
- Napadiwka
- Syniwci
- Wieliki
Przypisy
edytuj- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2018 року. Державна служба статистики України. Київ, 2018. стор.66
- ↑ Про утворення та ліквідацію районів [online], Офіційний вебпортал парламенту України [dostęp 2023-03-15] (ukr.).
- ↑ Teodor Żychliński, Złota księga szlachty polskiej, Poznań: Jarosław Leitgebr, 1893, s. 322.
- ↑ a b Żychliński 1893 ↓, s. 217.
- ↑ Jerzy Prochwicz: Formacje Korpusu Ochrony Pogranicza w 1939 roku. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 314. ISBN 83-88973-58-4.
- ↑ Dz.U. z 1923 r. nr 112, poz. 899
- ↑ Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939-1945, t. 1, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, s. 440, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.
- ↑ Shevchuk Lavrenti & Yevdokia ; Son: Vasily. collections.yadvashem.org. [dostęp 2024-03-17]. (ang.).
- ↑ ШЕВЧУК ВАСИЛЬ. righteous.jew.org.ua. [dostęp 2024-03-17]. (ukr.).
- ↑ Всесоюзная перепись населения 1989 г. Численность городского населения союзных республик, их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2013 року. Державна служба статистики України, 2013. [dostęp 2023-09-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-21)]. (ukr.).
- ↑ Постанова Кабінету міністрів України № 526 від 29 травня 1997 р. «Про вдосконалення мережі вищих та професійно-технічних навчальних закладів»
- ↑ Łanowce. [dostęp 2013-08-22].
Linki zewnętrzne
edytuj- Łanowce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 585.
- Zamek w Łanowcach