Wikipedia

5 groszy (1836–1840)

(Przekierowano z 5 groszy 1836–1840)

5 groszy (1836–1840) – moneta pięciogroszowa Królestwa Kongresowego okresu po powstaniu listopadowym, wprowadzona do obiegu jako następczyni monety 5 groszy polskich (1816–1832), po zatwierdzeniu 18 maja 1835 r. przez cara Mikołaja I zmodyfikowanych rysunków monet miedzianych i bilonowych dla Królestwa Polskiego[1]. Była bita na podstawie ukazu cara Aleksandra I z 1 grudnia 1815 r., w bilonie, w latach 1836–1863, z datą na monecie 1836–1840, według systemu monetarnego opartego na grzywnie kolońskiej[2][3]. Została wycofana z obiegu 1 stycznia 1891 r[4].

5 groszy (1836–1840)
Ilustracja
Państwo

 Imperium Rosyjskie

Typ monety

moneta obiegowa

Nominał

5 groszy

Rocznik

1836, 1838, 1839, 1840

Emisja
Mennica

Warszawa

Nakład

7 808 088 sztuk

Data emisji

18 maja 1835

Data wycofania

1 stycznia 1891

Opis fizyczny
Masa

1,45 g

Średnica

17 mm

Materiał

bilon Ag194

Rant

gładki

Stempel

zwykły

Awers

edytuj

Na tej stronie umieszczono orła cesarstwa rosyjskiego – dwugłowy orzeł z trzema koronami, w prawej łapie trzyma miecz i berło, w lewej jabłko królewskie, na piersi tarcza herbowa ze Św. Jerzym na koniu powalającym smoka, wokół tarczy łańcuch z krzyżem Św. Andrzeja, na skrzydłach orła sześć tarcz z herbami – z lewej strony Kazania, Astrachania, Syberii, z prawej strony Królestwa Polskiego, Krymu i Wielkiego Księstwa Finlandii[5]. Na dole, po obu stronach ogona orła, znajduje się znak mennicy w Warszawie – litery M W[5].

Rewers

edytuj

Na tej stronie w wieńcu umieszczono nominał 5, poniżej napis „GROSZY”, a pod nim rok bicia 1836, 1838, 1839 lub 1840[6].

Opis

edytuj

Monetę bito w mennicy w Warszawie, w bilonie (próby 194), na krążku o średnicy 17 mm, masie 1,45 grama, z rantem gładkim. Według sprawozdań mennicy w latach 1836–1863 w obieg wypuszczono 7 808 088 sztuk monet[3].

Stopień rzadkości poszczególnych roczników monet przedstawiono w tabeli:

Rocznik Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Uwagi Liczba odmian[7] Liczba odmian z wariantami[7] Zdjęcie
5 groszy 1836 R1[8] 15 001–80 000  
5 groszy 1838 R1[9] 15 001–80 000  
5 groszy 1839 R1[10] 15 001–80 000 odmiany różnią się: Św. Jerzy bez płaszcza lub w płaszczu (R5)[11] 2[12] 2[12]  
5 groszy 1840 [13] ponad 400 000 istnieją odbitki w złocie (R6)[14]; odmiany różnią się: Św. Jerzy w płaszczu lub bez, litera G z szeryfem lub bez, cyfra 5 pochylona w prawo lub w lewo, oczka cyfry 8 szerokie lub wąskie; istnieją również odmiany z dodatkową kropką albo kropkami na rewersie[15] 6[15] 11[15]  

Monetę z datą 1840 bito do 1863 r.[3]

W przypadku pięciogroszówki odmiany z dodatkowymi kropkami na rewersie występują dla rocznika 1840. W tabeli poniżej zebrano rozpoznane odmiany kropkowe[15]:

Dodatkowe kropki Stopień rzadkości Szacowana liczba egzemplarzy Uwagi
5 groszy 1840 kropka po GROSZY R1[16] 15 001–80 000 kropka mała lub duża
kropka po 5 R1[17] 15 001–80 000
kropki po GROSZY i po 5 R4[18] 121–600

Ponieważ daty na monecie mieszczą się w latach panowania Mikołaja I, więc w numizmatyce rosyjskiej zaliczana jest do kategorii monet tego cara[19].

Istnieją również próbne monety z datą 1841[20].

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. ↑ Władysław Terlecki, Mennica Warszawska 1765-1965, Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1970, s. 140.
  2. ↑ Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 5–8.
  3. ↑ a b c Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 43.
  4. ↑ Borys Paszkiewicz, Podobna jest moneta nasza do urodnej panny. Mała historia pieniądza polskiego, Warszawa: Warszawskie Centrum Numizmatyczne, 2012, s. 200.
  5. ↑ a b Karol Plage, Monety bite dla Królestwa Polskiego w latach 1815–1864 i monety bite dla miasta Krakowa w roku 1835 XXXVIII tablic, Warszawa: Polskie Towarzystwo Archeologiczne i Numizmatyczne Komisja Numizmatyczna, 1972, s. 6,13.
  6. ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 88–99.
  7. ↑ a b Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  8. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  9. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  10. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  11. ↑ 5 groszy 1839 – a/a – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  12. ↑ a b 1839 – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-05-06].
  13. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  14. ↑ Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [online], Fortress Katalog – Internetowy Katalog Monet [dostęp 2017-09-07].
  15. ↑ a b c d 1840 – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-13].
  16. ↑ 5 groszy 1840 – c/a – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  17. ↑ 5 groszy 1840 – d/a – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  18. ↑ 5 groszy 1840 – e/a – Królestwo Polskie 1835-1841 [online], sites.google.com [dostęp 2017-09-21].
  19. ↑ Vladimir Bitkin, Composite Catalog of Russian Coins, 2003, s. 864.
  20. ↑ Czesław Kamiński, Edmund Kopicki, Katalog monet polskich 1764-1864, wyd. drugie, Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1977, s. 238.
Źródło: „https://pl.wiki.x.io/w/index.php?title=5_groszy_(1836–1840)&oldid=75087131”