Zofia Terné
Zofia Terné, właściwie Wiera Chajter (ur. 3 lutego 1909 w Równem na Wołyniu, zm. 17 sierpnia[1] 1987 w Londynie) – polska aktorka kabaretowa, piosenkarka, pianistka i kompozytorka[2].
 Zofia Terné | |
| Imię i nazwisko |
Wiera Chajter |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
3 lutego 1909 |
| Data i miejsce śmierci |
17 sierpnia 1987 |
Życiorys
edytujZofia Terné urodziła się 3 lutego 1909 roku w rodzinie żydowskiej jako córka Jakuba Chajtera i jego żony Barbary z Markiewiczów. Naukę rozpoczęła w rodzinnym mieście, a później kształciła się w słynnym Konserwatorium Polskiego Towarzystwa Muzycznego we Lwowie, w klasie fortepianu i śpiewu solowego. Debiutowała piosenką „Tyle jest miast”, do której muzykę skomponował Nacio Herb Brown, a słowa napisał specjalnie dla niej Marian Hemar. 23 czerwca 1927 roku zdała egzamin ZASP-u i od tego samego roku związana była z teatrem Qui Pro Quo[3] aż do jego rozwiązania w 1931 roku. W późniejszych latach prowadziła współpracę nie tylko ze wspomnianym wcześniej Marianem Hemarem[4], lecz także z licznymi warszawskimi kabaretami i teatrzykami – m.in. Banda, Stara Banda, Cyrulik Warszawski, występowała też w filmach muzycznych.
2 września 1939 roku wystąpiła ostatni raz przed publicznością warszawską, w teatrzyku Figaro, którego dyrektorem był słynny konferansjer Fryderyk Jarosy. Aresztowana w październiku przez Niemców otrzymała nakaz powrotu do rodzinnego Równego. W roku 1940 zaangażowała się do polskiego Teatru Miniatur, który prowadził Konrad Tom. W czasie II wojny światowej była członkinią zespołu artystycznego 2 Korpusu Polskiego generała Władysława Andersa[5].
Jesienią 1945 roku wyjechała do Wielkiej Brytanii, występowała na scenach polskich w Londynie oraz na estradach polonijnych w świecie, śpiewała w zespołach polonijnych oraz współpracowała z sekcją polską BBC i Radiem Wolna Europa. W Londynie natychmiast zdobyła swoją dawną, ale i nową publiczność starymi szlagierami. W ostatnich latach była samotna, nie miała najbliższej rodziny. Zmarła w Londynie i tam została pochowana. Jej grób znajduje się na cmentarzu North Sheen.
Początkowo myślała o karierze śpiewaczki operowej, lecz przeszkodą w spełnieniu tych młodzieńczych marzeń i aspiracji był jej niski wzrost. W późniejszym czasie stał się on jednak jej wielkim atutem. Jak sama śpiewała później:
...taki już mój los, że Pan Bóg zamiast wzrostu dał mi głos.
Przez społeczność nazywana była małym słowikiem Warszawy, zaś jej interpretacje piosenek określano małym teatrem.
Znane piosenki
edytuj- Coclico
- Kiedy będziesz zakochany
- Kiedy znów zakwitną białe bzy
- Nikt tylko Ty
- Panna Marysia Telefonistka
- Preclarka z Pohulanki
- Pokoik na Hożej
- Rebeka
- Romantyczność
- Śpij miglanc
- Tyle jest miast
Filmografia
edytuj- Córka generała Pankratowa (1934) jako śpiewaczka w restauracji
- Parada Warszawy (1937)
Przypisy
edytuj- ↑ Witryna „Spotkania z piosenką” podaje 15 bądź 16 sierpnia
- ↑ Zofia Terné. WIEM, darmowa encyklopedia. [dostęp 2009-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-13)]. (pol.).
- ↑ Muzy między wojnami. Dwudziestolecie Międzywojenne - Oblicza Nowoczesności. [dostęp 2009-03-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (25 marca 2012)]. (pol.).
- ↑ Życie makami usłane.Rzecz o Gwidonie Boruckim - pierwszym wykonawcy pieśni "Czerwone maki na Monte Cassino". Przegląd Polski on-line (nowojorski tygodnik kulturalny). [dostęp 2009-03-17]. (pol.).
- ↑ Do końca kochał Polskę. Nasz Dziennik. [dostęp 2009-03-17]. (pol.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zofia Terné w bazie IMDb (ang.)
- Zofia Terné w bazie Filmweb
- Zofia Terné w bazie filmpolski.pl
- Zofia Terné, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
- Zofia Terné w bazie Filmoteki Narodowej „Nitrofilm”
Bibliografia
edytujLinki zewnętrzne
edytuj- Zofia Terné na zdjęciach w bibliotece Polona