Zielony Lasek (powiat giżycki)
Zielony Lasek (niem. Grünwalde) – osada mazurska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie giżyckim, w gminie Ryn nad jeziorem Kotek. Osada została założona w połowie XVII wieku. W latach dwudziestych należał do rodziny Westphal, obejmował 260 ha. Jej ostatnim niemieckim właścicielem był (od 1936 r.) Victor Adalbert hr. zu Dohna-Schlobitten (1903–1984), brat księcia Aleksandra zu Dohna-Schlobitten. Stary dworek, prawdopodobnie jeszcze z czasów barona von Hoverbeck, został wysadzony przez Rosjan w czasie I wojny światowej, ponieważ stanął na drodze ostrzału artyleryjskiego. Nowy budynek z 1919 roku przypisuje się architektowi Hermannowi Muthesiusowi (1861-1927).
| osada | |
.jpg) Stanica żeglarska „Zielony Gaj” w Zielonym Lasku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
11-520[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NGI |
| SIMC |
0767693 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu giżyckiego  | |
Położenie na mapie gminy Ryn  | |
 53°52′32″N 21°35′50″E/53,875556 21,597222[1]
| |
Wieś powstała w ramach kolonizacji wschodnich terenów Prus Książęcych. W 1638 roku książę Jerzy Wilhelm Hohenzollern sprzedał 8 łanów pisarzowi starościńskiemu Bartłomiejowi Stangewaldtowi. Już w następnym roku specjalna komisja sprzedała mu również cztery lub pięć łanów na prawie chełmińskim, wolnych od czynszu. Przywilej dóbr został zatwierdzony przez księcia Fryderyka Wilhelma w 1645 roku. Dodatkowo nadano Stangewaldtowi dwa łany czynszowe na prawie chełmińskim z nadwyżki wsi Tałty, również uwolnione od wszelkich obciążeń. W 1682 roku dobra w Zielonym Lasku wydzierżawił kapitan wojsk pruskich Jan Wilhelm von Mülbe. Zielony Lasek należał do parafii ewangelickiej w Rynie.
Zielony Lasek pozostał majątkiem ziemskim aż do II wojny światowej; w przededniu jej wybuchu obejmował obszar 460 ha (łącznie z folwarkiem Bartlikowo). W latach 20. XX wieku należał on do rodziny Westphal. Po 1945 roku na jego bazie założono Państwowe Gospodarstwo Rolne Zielony Gaj (gmina Giżycko). W latach 1954–1972 wieś należała do gromady Ryn.
Obecnie we dworze mieści się pensjonat, a przy nim znajduje się stanica żeglarska „Zielony Gaj”.
Liczba mieszkańców w wieku XIX i XX kształtowała się następująco:
- 1857 – 74 osoby
- 1933 – 69 osób
- 1939 – 69 osób
W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa suwalskiego.
Wskazówka – występuje również wariant nazewniczy miejscowości Zielony Gaj
Przypisy
edytuj- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 161504
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1635 [zarchiwizowane 2022-10-26].
Bibliografia
edytuj- Grzegorz Białuński, Osadnictwo regionu Wielkich Jezior Mazurskich od XIV do początku XVIII wieku - starostwo leckie (giżyckie) i ryńskie, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 1996, OCLC 723081369.
- Giżycko. Z dziejów miasta i okolic, Andrzej Wakar (red.), Olsztyn: Pojezierze, 1983, ISBN 83-7002-121-2.
- Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec, Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich, Olsztyn: Studio Arta, 1999, ISBN 83-912840-0-X.
- Statistisch-Topographisches Adreß-Handbuch von Ostpreussen, Königsberg: Commission bei Wilhelm Koch, 1857.