Zeta Ophiuchi
Zeta Ophiuchi (ζ Oph) – gwiazda w gwiazdozbiorze Wężownika, znajdująca się w odległości około 560 lat świetlnych od Słońca.
| ζ Oph | |||||||||||||||||||
 Zeta Ophiuchi i wywoływana przez nią fala uderzeniowa w pyle międzygwiazdowym (obraz w podczerwieni z Kosmicznego Teleskopu Spitzera) | |||||||||||||||||||
| Dane obserwacyjne (J2000) | |||||||||||||||||||
| Gwiazdozbiór | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Rektascensja |
16h 37m 09,522s[1] | ||||||||||||||||||
| Deklinacja |
–10° 34′ 01,71″[1] | ||||||||||||||||||
| Paralaksa (π) | |||||||||||||||||||
| Odległość | |||||||||||||||||||
| Wielkość obserwowana | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (RA) | |||||||||||||||||||
| Ruch własny (DEC) |
37,2 ± 1,2 mas/rok[1] | ||||||||||||||||||
| Prędkość radialna |
−9,0 ± 5,5 km/s[1] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka fizyczna | |||||||||||||||||||
| Rodzaj gwiazdy |
błękitny podolbrzym | ||||||||||||||||||
| Typ widmowy |
O9,2 IV[1] | ||||||||||||||||||
| Masa | |||||||||||||||||||
| Promień | |||||||||||||||||||
| Metaliczność [Fe/H] |
−0,09[4] | ||||||||||||||||||
| Wielkość absolutna | |||||||||||||||||||
| Jasność | |||||||||||||||||||
| Temperatura |
32 500 K[2] | ||||||||||||||||||
| Charakterystyka orbitalna | |||||||||||||||||||
| Krąży wokół | |||||||||||||||||||
| Półoś wielka |
10 100[4] pc | ||||||||||||||||||
| Mimośród |
0,2777[4] | ||||||||||||||||||
| Alternatywne oznaczenia | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Charakterystyka obserwacyjna
edytuj
Jest trzecią co do jasności gwiazdą w konstelacji Wężownika, o obserwowanej wielkości gwiazdowej wynoszącej 2,56m[1]. Starsze pomiary sondy Hipparcos sugerowały, że gwiazda ta jest odległa o 366 lat świetlnych (112 parseków)[4][6], jednak sonda Gaia zmierzyła mniejszą wartość paralaksy, wskazując na odległość 560 ± 120 lat świetlnych (172 ± 37 pc)[1].
Światło gwiazdy jest znacznie poczerwienione i osłabione na skutek przejścia przez absorbujący pył międzygwiazdowy[2].
Charakterystyka fizyczna
edytujJest to błękitna, bardzo gorąca gwiazda typu widmowego O, sklasyfikowana jako podolbrzym[1], o temperaturze około 32 500 K. Parametry fizyczne gwiazdy silnie zależą od odległości, znanej z dużą niepewnością; przyjąwszy odległość 460 lat świetlnych, można obliczyć, że jej jasność jest około 68 tysięcy razy większa niż jasność Słońca, promień jest 8 razy większy niż promień Słońca, a masa to około 20 mas Słońca. Jej wiek jest oceniany na 4 miliony lat i ma ona przed sobą jeszcze drugie tyle, zanim wybuchnie jako supernowa[2].
Gwiazda porusza się z prędkością ok. 400 km na sekundę[7] (1,44 mln km/h), jest gwiazdą uciekającą. W przeszłości stanowiła najprawdopodobniej układ podwójny z inną, jeszcze bardziej masywną gwiazdą. Większa masa była powodem krótszego życia towarzyszki i jej eksplozji jako supernowej, która odrzuciła Zeta Ophiuchi, nadając jej znaczną prędkość[8][2].
Zobacz też
edytujPrzypisy
edytuj- ↑ a b c d e f g h i j k Zeta Ophiuchi w bazie SIMBAD (ang.) [dostęp 2018-08-20].
- ↑ a b c d e f Jim Kaler: Zeta Ophiuchi. [w:] STARS [on-line]. 2004-06-02. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
- ↑ a b I.D. Howarth, K.C. Smith. Rotational mixing in early-type main-sequence stars. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 327 (2), s. 353, 2001. DOI: 10.1046/j.1365-8711.2001.04658.x. Bibcode: 2001MNRAS.327..353H. (ang.).
- ↑ a b c d Anderson E., Francis C: HIP 33579. [w:] Extended Hipparcos Compilation (XHIP) [on-line]. VizieR, 2012. [dostęp 2018-08-20]. (ang.).
- ↑ Obliczona na podstawie paralaksy i wielkości obserwowanej.
- ↑ F. van Leeuwen. Validation of the new Hipparcos reduction. „Astronomy and Astrophysics”. 474 (2), s. 653–664, 2007. DOI: 10.1051/0004-6361:20078357. arXiv:0708.1752. Bibcode: 2007A&A...474..653V. (ang.).
- ↑ S. Hubrig, L.M. Oskinova, M. Schöller. First detection of a magnetic field in the fast rotating runaway Oe star ζ Ophiuchi. „Astronomische Nachrichten”. 332 (2), s. 147, 2011. DOI: 10.1002/asna.201111516. arXiv:1101.5500. Bibcode: 2011AN....332..147H. (ang.).
- ↑ Tariq Malik: Huge Runaway Star Creates Stunning Dust Shockwave. Space.com, 2011-01-25. [dostęp 2018-08-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-08-22)].
Linki zewnętrzne
edytuj- Zeta Ophiuchi w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia