Zbrodnia w Słobódce Bołszowieckiej
Zbrodnia w Słobódce Bołszowieckiej – zbrodnia dokonana 5 lutego 1944 r. przez nacjonalistów ukraińskich na polskich mieszkańcach wsi Słobódka Bołszowiecka, położonej w powiecie rohatyńskim województwa stanisławowskiego.
 Tablica Pomnika ofiar zbrodni dokonanej na obywatelach polskich przez OUN-UPA wymieniająca Słobódkę Bołszowiecką | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejsce | |
| Data | |
| Godzina |
20 |
| Liczba zabitych |
19–35 |
| Liczba rannych |
10 |
| Typ ataku | |
| Sprawca | |
Położenie na mapie Polski w 1939  | |
 49°10′33″N 24°43′10″E/49,175833 24,719444
| |
W 1921 roku w Słobódce Bołszowieckiej mieszkało 637 osób, w tym 369 Rusinów (Ukraińców), 252 Polaków i 16 Żydów. Wieś liczyła 103 zagród. W 1931 roku wieś liczyła 136 zagród i 693 mieszkańców[1]. Według świadków w przeddzień mordu wieś liczyła około 200 gospodarstw, z czego większość była ukraińska[2].
Do ataku Ukraińców na polskich mieszkańców Słobódki Bołszowieckiej doszło 5 lutego 1944 roku po godzinie 20[1][3]. Według Szczepana Siekierki, Henryka Komańskiego i Eugeniusza Różańskiego napastnikami byli banderowcy[1].
Udział brali Ukr[aińcy] z tej samej wsi i okolicznych. Napad był dnia z 5 na 6 II 44 o godz.8 wieczorem. Puścili rakiety z okrzykiem „Bracia do roboty”. Zaczęli strzelać i drzwi i okna rąbali siekierami i ludzi znajdujących się w budynkach rąbali siekierami, odcinali ręce i nogi, głowy i przebijali sztyletami. - zeznawały 11 lutego 1944 roku przed przedstawicielami Polskiego Komitetu Opiekuńczego we Lwowie Maria Starczewska i Leontyna Adamowska[4].
Zdarzały się przypadki pomocy udzielanej Polakom przez Ukraińców. Jedna z Ukrainek ostrzegła przed niebezpieczeństwem Polaków, którzy w czasie napadu wysiadali z pociągu na miejscowej stacji kolejowej. Inna doradziła ucieczkę Polakowi, który próbował ukryć się w domu, w którym byli banderowcy[5].
Zdaniem Grzegorza Motyki w wyniku tego napadu zabito 19 Polaków[3]. Według Siekierki, Komańskiego i Różańskiego zginęło 35 Polaków a 10 zostało rannych[1].
Zbrodnia na Polakach w Słobódce Bołszowieckiej była częścią ludobójczej czystki etnicznej w Małopolsce Wschodniej.
Niemiecka pacyfikacja
edytujOkupant niemiecki wszczął śledztwo w związku ze zbrodnią na Polakach w Słobódce Bołszowieckiej oraz podobnym napadem w sąsiednich Bołszowcach, który miał miejsce 29 lutego 1944 roku. 8 marca do obu miejscowości przyjechali funkcjonariusze Kripo, na których nacjonaliści ukraińscy urządzili zasadzkę. Zginęło czterech policjantów - Niemiec i trzech Polaków. Zabicie funkcjonariuszy skutkowało niemieckim odwetem w postaci pacyfikacji Bołszowców i Słobódki Bołszowieckiej[6], w wyniku którego zginęło od 187 do 329 Ukraińców[7].
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d Siekierka, Komański i Różański 2008 ↓, s. 411.
- ↑ Kulińska 2002 ↓, s. 435.
- ↑ a b Motyka 2006 ↓, s. 382.
- ↑ Kulińska 2002 ↓, s. 436.
- ↑ Niedzielko 2007 ↓, s. 184.
- ↑ Markowski 2023 ↓, s. 231.
- ↑ Hryciuk 2005 ↓, s. 239.
Bibliografia
edytuj- Grzegorz Hryciuk: Przemiany narodowościowe i ludnościowe w Galicji Wschodniej i na Wołyniu w latach 1931-1948. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2005. ISBN 83-7441-121-X.
- Lucyna Kulińska: Dzieje Komitetu Ziem Wschodnich na tle losów ludności polskich Kresów w latach 1943-1947. T. I. Kraków: 2002. ISBN 83-88527-32-0.
- Damian Karol Markowski: W cieniu Wołynia. „Antypolska akcja” OUN i UPA w Galicji Wschodniej 1943-1945. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023. ISBN 978-83-08-08166-2.
- Grzegorz Motyka: Ukraińska partyzantka 1942-1960. Warszawa: Instytut Studiów Politycznych PAN, Oficyna Wydawnicza RYTM, 2006. ISBN 83-88490-58-3.
- Romuald Niedzielko: Kresowa księga sprawiedliwych 1939-1945. O Ukraińcach ratujących Polaków poddanych eksterminacji przez OUN i UPA. Warszawa: 2007. ISBN 978-83-60464-61-8.
- Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Eugeniusz Różański: Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie stanisławowskim 1939-1946. Wrocław: 2008. ISBN 978-83-85865-13-1.