Banderowcy
Banderowcy – w ścisłym znaczeniu: członkowie frakcji rewolucyjnej Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów[1]; także potoczne określenie Ukraińców, którzy brali udział w ludobójstwie Polaków na Wołyniu i w Małopolsce Wschodniej oraz dokonywali pogromów antyżydowskich[2]. Nazwa pochodzi od nazwiska przywódcy OUN-B – Stepana Bandery (niekiedy używano też określenia „bandurzyści”[3]).
Część Polaków we wspomnieniach, używając określenia „banderowcy”, ma na myśli sprawców masowych mordów na Wołyniu oraz w Małopolsce Wschodniej, niezależnie od tego, czy byli oni członkami UPA, czy też nie. Analogicznie określenie „banderowcy” w potocznym znaczeniu – odnoszące się do partyzantów UPA, członków OUN-B lub ukraińskich milicjantów – używane jest we wspomnieniach Żydów[2]. Nie jest natomiast jasne, czy nazwa ta funkcjonowała w zbliżonym sensie wśród Ukraińców, którzy również padli ofiarą ukraińskich organizacji nacjonalistycznych, gdyż ich nie popierali lub też współpracowali z NKWD[2].
Określenie „banderowcy” pojawiało się również w propagandzie komunistycznej, głównie na Ukrainie radzieckiej, rzadziej w Polsce. Przykład ukraińskich nacjonalistów był przywoływany w celu wykazania wyższości ustroju komunistycznego nad ruchem nacjonalistycznym. W propagandzie miano „banderowcy” również nie było stosowane w znaczeniu ścisłym, a miało odcień pejoratywny: służyło dyskredytowaniu i demonizowaniu ruchu, z którym związany był Stepan Bandera[2].
Przypisy
edytuj- ↑ „Енциклопедія українознавства”, T. 1, Lwów 2000, s. 88, ISBN 5-7707-4048-5.
- ↑ a b c d Grzegorz Rossoliński-Liebe, Obraz Stepana Bandery w polskiej świadomości narodowej.
- ↑ Alfred Andrzej Burnatowski: Dziennik młodzieńca. Sanok: Exodus, 1992, s. 17.
Bibliografia
edytuj- Енциклопедія українознавства. T. 1, Lwów 2000, s. 88, ISBN 5-7707-4048-5.
- Grzegorz Motyka, Ukraińska partyzantka 1942-1960, Warszawa 2006.
- Lucyna Kulińska i Adam Roliński, Antypolska akcja nacjonalistów ukraińskich w Małopolsce Wschodniej w świetle dokumentów Rady Głównej Opiekuńczej 1943-1944, Kraków 2003.
- ks. Józef Anczarski, Józef Wołczański, Kronikarskie zapisy z lat cierpień i grozy w Małopolsce Wschodniej 1939-1946, Lwów-Kraków 1998. ISBN 83-906044-6-9, ISSN 1429-6292.
- Henryk Komański, Szczepan Siekierka, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie tarnopolskim 1939–1946, wyd. 2, Wrocław: Nortom, 2006, ISBN 83-89684-61-6, ISBN 978-83-89684-61-5, OCLC 156875487.
- Władysław Siemaszko, Ewa Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939–1945, Warszawa: „von borowiecky”, 2000, ISBN 83-87689-34-3, OCLC 749680885.